Historia Anglii (55 p.n.e.-410 n.e.)

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Rządy Rzymian na Wyspach Brytyjskich (55 p.n.e. - 410 n.e.)

Po opanowaniu Galii, Rzymianie zwrócili się ku położonym na północ wyspom, które wówczas określano ogólną nazwą Hibernia. Pierwsza ekspedycja pod dowództwem Juliusza Cezara miała miejsce w roku 55 p.n.e., nie doprowadziła jednak do trwałego osadnictwa, zapewne wskutek oporu wojowniczo nastawionych tubylców, o których Cezar zanotował, że smarują swoją skórę na niebiesko, by wyglądać groźniej w walce.

O Hibernii zapomniano na około sto lat. Dopiero cesarz Klaudiusz, w roku 43, wysłał na podbój wysp czterdziestotysięczną armię pod dowództwem Aulusa Plautiusza. Rzymianie wylądowali w Kent i dzięki swojej dyscyplinie, rozproszeniu plemion celtyckich i ogólnemu szczęściu w kilka lat opanowali większość wyspy, z wyjątkiem bagnistych górzystych rubieży północnych i zachodnich, słabo nadających się pod uprawę roli i dających schronienie szczególnie zajadle opierającym się plemionom. Ten właśnie zaciekły opór spowodował budowę Muru Hadriana między rzekami Tyne i Solway w Yorkshire, mającym oddzielać ziemie cywilizowane od krain barbarzyńców. Mur Hadriana liczył 72 mile długości i od 6 do 12 metrów wysokości, wyposażony był też w rozmieszczone co milę garnizony. Później, po rozbiciu Piktów Calgacusa pod Mons Graupius w roku 84, można było połączyć fiordy Forth i Clyde Murem Antoniusza długości 37 mil, później opuszczonego. Na północ od Muru Antoniusza leżała rzymska Kaledonia - dziki kraj barbarzyńskich Piktów.

W dzisiejszej Anglii jednak kultura rzymska padała na podatny grunt. Pierwotne garnizony wojskowe przekształcono w kolonie, a te w miasta. W drugim wieku założono i nadano prawa miejskie takim osadom jak Gloucester, Lincoln, Colchester, York i St Albans. Władzę w miastach sprawowali wybrani spośród mieszkańców dekurioni, odpowiedzialni za podatki, wymiar sprawiedliwości i roboty publiczne. Ludność pozamiejska, zwana peregrini, organizowała się w civitates, o granicach zazwyczaj podobnych do dawnych granic plemiennych. Duże posiadłości ziemskie, zorganizowane wokół willi lokalnych plutokratów, świadczyły o zamożności wyższych warstw, zdobytej dzięki handlowi zbożem.

Rzymianie zbudowali także w Brytanii, praktycznie od zera, pierwszą ogólnokrajową sieć dróg. Wiele z dzisiejszych ulic wylotowych Londynu bierze początek z dawnych rzymskich arterii komunikacyjnych. Dzięki nim pojawiły się też pierwsze mosty w miejsce niebezpiecznych czasami brodów.

Wpływ kultury rzymskiej obejmował również chrześcijaństwo. Pierwsze misje chrystianizacyjne pojawiły się na wyspach w końcu IV wieku. Romanizacja nie objęła jednak wszystkich obszarów życia; język, chociaż bogato nasiąkł zapożyczeniami z łaciny, zachował swój odrębny charakter.

Zmierzch panowania rzymskiego w Brytanii zaczął się za Magnusa Maksymusa, który wraz ze swoimi legionami wyruszył w 383 na kontynent aby zdetronizować cesarza Gracjana. Dało to sygnał do stopniowego wycofywania sił rzymskich z wysp, pozostawiając Brytom obronę przed najeźdźcami saksońskimi w ich własnych rękach. W 410 Brytania wskutek decyzji cesarza Honoriusza przestała być rzymską prowincją. Na jej wschodnich krańcach zaczęli się już zresztą osiedlać Saksonii.