Grupy pochodne OUN
Z Wikipedii
Grupy pochodne OUN - zorganizowane przez OUN grupy, mające za zadanie utworzyć na terenach zajętych przez armię niemiecką sieć administracji, policję, jednostki wojskowe, siatkę organizacyjną OUN, czyli zręby organizacji planowanego państwa ukraińskiego.
Obydwa odłamy OUN - "banderowcy" i "melnykowcy", utworzyli własne "grupy pochodne". Dzieliły się one na 7-12 osobowe grupy, mające za zadanie tworzyć ukraińską policję i administrację w poszczególnych miastach.
Spis treści |
[edytuj] Grupy pochodne OUN-B
W czerwcu 1941 za nacierającymi wojskami niemieckimi ruszyły „grupy pochodne” („pochodowe”, "marszowe") OUN-R, liczące około 3-6 tysięcy ludzi. Podzielone były na trzy zgrupowania: "Piwnicz", "Centr", "Piwdeń".
Osobna 15-osobowa grupa (dowódca Jarosław Stećko, oraz: Jarosław Staruch, Lew Rebet, Iwan Rawłyk, B. Witoszynskyj, Dmytro Jaciw) miała za zadanie dotrzeć jak najszybciej do Lwowa i proklamować tam niepodległość Państwa Ukraińskiego, utworzyć rząd oraz tymczasowy parlament.
Działania wszystkich grup koordynował sztab dowodzony przez Wasyla Kuka, w jego skład wchodzili: Zinowij Matła, P. Małaszczuk i Mykoła Łemyk.
Zarząd Główny OUN zlecił grupom pochodnym rozbudowę podziemnej siatki organizacyjnej na Ukrainie środkowej i wschodniej. Siatką tą kierowano z dwóch ośrodków:
- Kijowa - dowódca Dmytro Myron Orłyk, działacze: Dmytro Majiwskyj Taras, Myrosław Prokop, P. Sak, J. Chomowycz
- Dniepropietrowska - dowodca Zinowij Matła (od maja 1942 Wasyl Kuk), działacze: O. Łohusz, Petro Dużyj, T. Semczyszyn, Jewhen Stachowyj.
Każda grupa pochodna składała się z prowidnyka z kilkunastoosobowym sztabem, oraz rojów czyli drużyn, liczących od 5 do 12 osób.
Podziemie niepodległościowe działało na Krymie, w Odessie, Donbasie, Krzywym Rogu, Mikołajewie, Winnicy, Kremieńczugu, Połtawie, Charkowie i Czernihowie.
Na początku września 1941 Niemcy przeprowadzili masowe aresztowania członków grup pochodnych OUN-B w Żytomierzu, Wasilkowie, Berdyczowie, Winnicy, Mikołajewie i Chersoniu.
[edytuj] Grupa "Piwnicz"
”Piwnicz” („Północ”) (uformowana w Chełmie) – dowódca Mykoła Kłymyszyn, jej celem był Kijów i Ukraina Prawobrzeżna. Ich planowana trasa wiodła przez Kowel-Łuck-Zdołbunów-Żytomierz-Kijów. W grupie tej znajdowali się m. in. Dmytro Myron, Dmytro Majiwskyj, Wasyl Kuk, Taras Onyszkewycz. Grupa ta składała się z 20-21 rojów.
Grupa "Północ" nie zdążyła dojść do Kijowa, aby powtórnie ogłosić Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego. Większość jej członków została aresztowana przez władze niemieckie. Zdążyła tylko ogłosić Akt w obwodach żytomierskim i kijowskim.
[edytuj] Grupa "Centr"
”Centr” („Centrum”, "Wschód") (utworzona w Przemyślu) – dowódca Mykoła Łemyk Senyszyn, O. Maszczak. Jej trasa według planu wiodła przez Tarnopol-Płoskirów-Winnicę-Fastów-Kijów, po czym Połtawa, Charków i do Kraju Krasnodarskiego.
Grupa ta liczyła 17-18 rojów.
Gestapo rozbiło grupę "Centrum" (Łemyka i jego 4 towarzyszy rozstrzelano w Mirogrodzie), i częściowo grupę "Północ" (Kłymyszyna aresztowano w Żytomierzu).
[edytuj] Grupa "Piwdeń"
”Piwdeń” („Południe”) (uformowana w Sanoku) – dowódcy Zinowij Matła, M. Riczka, T. Semczyszyn, Osyp Maszczak - kierowała się na Kamieniec Podolski, Winnicę, Odessę, Krzywy Róg, Dniepropietrowsk i Krym.
Grupa ta liczyła 12-14 rojów, poniosła ona największe straty.
[edytuj] Grupy pochodne OUN-M
Głównym terenem działania "grup pochodnych OUN-M była Żytomierszczyzna, a następnie Kijów, w którym zorganizowały administrację miejską, oraz życie społeczne i kulturalne miasta, oraz zainicjowały powstanie Ukraińskiej Rady Narodowej.
Grupa znacznie się powiększyła (o ponad 500 osób) po przybyciu Kurenia Bukowińskiego, który objął funkcje porządkowe. Z Kijowa mniejsze grupy były kierowane do Charkowa (dowódca B. Konyk), na Połtawszczyznę, Donbas i Krym.
Przywódcami grupy byli początkowo Omelian Senyk i Mykoła Ściborskyj, a po ich zabiciu w Żytomierzu 30 sierpnia 1941 - Ołeh Kandyba, Jarosław Hajwas, J. Szumedła, Osyp Bojdunyk i Mykoła Kapustianskyj.
Również oni doświadczyli hitlerowskich represji. Wielu członków grupy kijowskiej aresztowano i rozstrzelano w lutym 1942, zginęli O. Teliha, I. Rohacz, O. Czemerynskyj. W Mikołajewie rozstrzelano między innymi B. Sireckiego, W. Baranieckiego, W. Antoniuka i W. Maliarczuka.
Większość członków grup pochodnych przeszła do podziemia i wyjechała na zachodnia Ukrainę (głównie na Wołyń), gdzie włączyła się do walki w oddziałach partyzanckich.
[edytuj] Literatura
- Ryszard Torzecki - "Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej", Warszawa 1993, Wyd. PWN, ISBN 83-01-11126-7
