Gastryna
Z Wikipedii
Gastryna - jest hormonem produkowanym przez komórki G zlokalizowane w części odźwiernikowej żołądka oraz w początkowej części dwunastnicy. Gastryna nie jest jednolitym hormonem ale składa się z mieszanki różnych związków. Do głównych działań fizjologicznych zalicza się wydzielanie kwasu solnego oraz wpływ na prawidłowy stan błony śluzowej żołądka.
Spis treści |
[edytuj] Historia odkrycia
W 1905 roku John Edkins przeprowadził doświadczenie z którego wynikało, że wyciąg z części odźwiernikowej żołądka pobudza wydzielanie żołądkowe. Hipotetyczny hormon nazwał gastryną. Wcześniej, przed odkryciem sekretyny w 1902 roku uważano, że za regulację wydzielania (żołądkowego oraz trzustkowego) odpowiadają wyłącznie odruchy nerwowe. Ponieważ uzyskany wyciąg nie zawierał tylko jednej substancji kwestionowano istnienie tego hormonu[1]. Dopiero w 1964 roku Gregory i Trace uzyskali czystą gastrynę, ustalili jej skład chemiczny oraz dokonali syntezy.
[edytuj] Struktura
W zasadzie gastryna nie jest jednolitym związkiem ale jest to mieszanina peptydów (gastryna jest produkowana jako preprohormon). Z całej gamy peptydów (preprogastryna, progastryna, gastryna-34, gastryna-17, gastryna-14) najbardziej aktywny jest związek zawierający 14 aminokwasów. Nomenklatura nazewnictwa jest następująca - liczba oznacza ilość aminokwasów w hormonie, natomiast symbol (I) lub (II) odpowiednio brak lub obecność grupy siarczanowej.
[edytuj] Miejsce produkcji
Hormon ten jest produkowany przez komórki G zlokalizowane w śluzówce części odźwiernikowej żołądka oraz w początkowej części dwunastnicy. Stężenie hormonu w proksymalnej części dwunastnicy jest dwukrotnie mniejsze niż w dystalnej części żołądka, jednakże ze względu na stosunek wielkości (2:1), ilość hormonu w obu narządach jest porównywalna. Gastryna jest także produkowana przez komórki zlokalizowane poza przewodem pokarmowym, np. w mózgu.
[edytuj] Działanie fizjologiczne gastryny
Poza wydzielaniem kwasu solnego w żołądku, pobudza wydzielanie soku żołądkowego) wzmaga perystaltykę przewodu pokarmowego, kurczy dolny zwieracz przełyku (sygnalizuje, że żołądek jest pełen i nie może przyjąć więcej pokarmu). Wywiera wpływ troficzny na śluzówkę żołądka, zapewniając jej prawidłowy stan. Wzmaga przepływ krwi przez trzewia.
[edytuj] Wydzielanie
Gastryna jest uwalniana z powodu:
- rozciągnięcia gruczołów odźwiernikowych - obecność pokarmu
- produkty trawienia białek; polipeptydy i niektóre aminokwasy
- Jony Ca2+ (z tym że pobudzają równocześnie bezpośrednio komórki okładzinowe)
Wydzielanie gastryny jest hamowane przez:
- gwałtowny spadek pH (poniżej 3,0) - świadczy to o dostatecznej ilości HCl
- sekretynę
- somatostatynę
Zobacz też:
[edytuj] Bibliografia
- Fizjologia układu trawiennego, S.Konturek strony:168-204 (ISBN 83-200-0897-2)
- Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i Klinicznej, Traczyk strony:757-760 (ISBN 83-200-3020-X)
