Eufemizm

Z Wikipedii

Eufemizm (z gr. ευφημισμός - euphemismos, od eu dobrze i phemi mówić) - wyraz lub peryfraza zastępująca słowo lub zwrot, które ze względu na tabu kulturowe czy religijne, na zabobon, na cenzurę lub autocenzurę (polityczną lub obyczajową), czy też na normy towarzyskie, pruderię, współczucie (empatia), poprawność polityczną, delikatność, uprzejmość, dobre wychowanie mówiącego nie może lub nie powinno być używane. Eufemizm bywa też stosowany jako figura retoryczna czy stylistyczna, dla ubarwienia wypowiedzi czy też jako żart językowy. Przykłady eufemizmów:

• odszedł, zasnął w Panu zamiast umarł;
• jesień życia, trzeci wiek zamiast starość
• puszysty zamiast gruby
• kobieta lekkich obyczajów, córa Koryntu zamiast prostytutka
• mija się z prawdą zamiast kłamie, łże
• ma lepkie ręce zamiast kradnie
• urodzony w niedzielę zamiast leniwy
• tam gdzie król piechotą chadza lub ustronne miejsce zamiast ubikacja
• te dni, kobieca przypadłość zamiast miesiączka
• strefa bikini zamiast łono czy podbrzusze
• pojechać do Rygi zamiast zwymiotować
• do diaska zamiast do diabła

Nie należy mylić eufemizmu z synonimem.

• tylna część ciała, miejsce gdzie plecy tracą swą szlachetną nazwę, cztery litery, pewna część ciała - to eufemizmy
• zadek, tyłek, pośladek, pupa, sempiterna - to synonimy

• widzący inaczej - to eufemizm
• niewidomy, ślepy, ociemniały - to synonimy

Eufemizmy przyczyniają się do ewoluowania języka.

Trzeba odróżnić eufemizm od często stosowanej w języku propagandy (także reklamy) manipulacji językowej i tzw. "łasiczej mowy". W czasach realnego socjalizmu w Polsce władze mówiły o regulacji cen, kiedy w istocie chodziło o podniesienie cen. Obecnie dużo mówi się o zrównaniu wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn - stawiając sprawę całkiem jasno należałoby mówić o podniesieniu wieku emerytalnego kobiet, gdyż nie planuje się podniesienia wieku emerytalnego kobiet i jednoczesnego obniżenia wieku emerytalnego mężczyzn tak, aby się spotkały na średnim poziomie.