Ekstaza świętej Teresy

Z Wikipedii

Ekstaza św. Teresy

Autor	Giovanni Lorenzo Bernini
Czas powstania	1645-1652
Technika	marmur
Wysokość	350
Miejsce przechowywania	Santa Maria della Vittoria, Rzym

Ekstaza świętej Teresy - barokowa rzeźba stworzona przez Giovanni Lorenzo Berniniego w latach 1645-52, przedstawiająca świętą Teresę z Avila i anioła. Obecnie znajduje się w kaplicy Cornaro (rodziny fundatorów) w kościele Santa Maria della Vittoria w Rzymie.

Rzeźba przedstawia dwie postaci: św. Teresę i anioła stojącego nad nią, trzymającego w ręce strzałę.

Całe dzieło to ilustracja fragmentu pism Świętej o jej wizji.

[edytuj] Analiza i interpretacja

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Należy w niej poprawić: poniższy tekst należy sprawdzić oraz sformatować poprawnie.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Dzieło to, będąc punktem centralnym ołtarza oświetlonym światłem padającym z ukrytego okna, jest przykładem niedościgłego iluzjonizmu. Św. Teresa z Avila, zwana również Teresą od Jezusa, Wielką Teresą lub Teresą Hiszpańską ( jej prawdziwe nazwisko brzmiało Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada), była hiszpańską zakonnicą i reformatorką zakonu karmelitańskiego, od młodości przepełnioną ideałami poświęcenia się w imię wiary katolickiej. Niektóre przekazy głoszą, że w czasie snu lewitowała. Teresa Hiszpańska miała również wizje, w których ukazywał się jej anioł.

"W jego rękach ujrzałam długą, złotą włócznie, a na jej żelaznym końcu wydawał się świecić ognisty punkt. Wydawało się, że przeszył moje serce kilkakrotnie, przenikając do mych wnętrzności. kiedy ją odrzucił, pomyślałam, że odrzuca je wraz z nią. Pozostawił mnie całkowicie płonącą Bożą miłością. Ból był tak ostry, że wydałam kilka razy dźwięk podobny do lamentu, ale słodycz powodująca ten ból była tak niepohamowana, że nikt nigdy nie pragnąłby jej utracić też niczyja dusza nie mogłaby znaleźć zadowolenia w czymś innym niż w Bogu. nie był to ból ciała, ale duszy chociaż ciało wydawało się go odczuwać bardzo intensywnie"

(Sta Teresa, Vida, tłum. wg przekł. A. Peeresa)

Teresa od Jezusa siedzi niepewnie, noga bezwładnie wysuwa się spod silnie udrapowanej szaty, na której widać piękną grę światła.

Święta opiera się ręką o chmurę. Głowę ma odchyloną do tyłu, zamknięte oczy i lekko rozchylone usta. Przedstawiona w fizycznym omdleniu zdaje się tchnąć erotyzmem. Jej rozedrgane konwulsjami ciało jest aluzją do zjawiska lewitacji po przyjęciu komunii świętej, a także do przeobrażenia się (czyli kogo, co?) w piękną, młodą kobietę w chwili śmierci. Młodzieńczy anioł o delikatnych rysach i tajemniczym uśmiechu przypatruje się świętej, przechylając ku niej głowę. Lewą ręką odgarnia szatę świętej, w prawej dzierży strzałę, w czym przypomina Amora Corregia - stąd atrybutem św. Teresy jest serce przebite anielską strzałą miłości.

Intrygujący uśmiech anioła kontrastuje z pełną emocji twarzą kobiety. Niebiański wysłannik również owinięty jest zwojem materiału, w zagłębieniach którego przenikają się cienie, dając wrażenie głębokich fałd. Szaty obojga postaci wydają się tworzyć jedność. Zauważalna jest również linia diagonalna przechodząca przez prawe skrzydło, lewą rękę anioła i specyficznie udrapowaną szatę (habit) św.Teresy.

Postacie fantastycznie wtapiają się w otaczającą je barokową architekturę, tworząc z nią jedność. Promienie widoczne z tyłu są symbolem boskiej obecności. Bernini w sposób mistrzowski pokazał realizm zgodny z wizją św. Teresy i uczucie, które przeżywała, tak że zdaje się przedstawiać nam prawdziwą historię wyrwaną z życia świętej, pomimo zimnej bieli marmuru. Wszystkie zastosowane tu środki ekspresji - malarsko barwne tło architektury ołtarza, złocisty metal promieni i błyszczącego ostrza strzały anielskiej, wspomniane efekty światła i biel marmurów omówionych postaci - sprawiają, że dzieło to oddziaływuje na widza z niezwykłą mocą.