Długie s
Z Wikipedii
Długie s czyli ſ to wariant allograficzny grafemu "s" występujący na początku i w środku wyrazów z wyjątkiem fug międzywyrazowych. Nazwa długie s odnosi się do kształtu graficznego nie zaś do wartości fonetycznej. Litera ſ była stosowana w historycznych krojach pism w tekstach pisanych alfabetem łacińskim.
Ślad tej litery pozostał w niemieckim znaku ß, który to powstał jako ligatura ſ i z.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Półuncjałę z V-VIII w. charakteryzowało nowatorskie wykształcenie się różnic między wysokością liter. Wydłużenia górne i dolne nastąpiło przejście od pisma dwu- do czteroliniowego. W tym kroju pisma znajdujemy elementy majuskuł jak w uncjałach ale i łacińskiej kursywy zestawione w nowy sposób. Daje to początek dalszego rozwoju pisma antycznego majuskulnego do pisma minuskulnego. Litera S występuje w dwóch odmianach — majuskulnego oraz minuskulnej w postaci ſ.
Minuskuła karolińska z IX-XIII opierała się na piśmie półuncjałowym a miała dla całej Europy Zachodniej epokowe znaczenie. Krój liter jest dostosowany do systemu czteroliniowego. Małe s występuje jedynie w postaci ſ.
Małe s pojawia się później, najpierw podniesione ponad linię pisma na końcu wyrazów, potem pod koniec XI w. w linii pisma. W środku wyrazów spotyka się s od XII w.
W antykwie różnicowanie między s a ſ traci od XVIII w. na znaczeniu. We Francji np. cezurę wyznacza okres Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
W Niemczech stosowano do 1941 roku powszechnie w druku pismo gotyckie a jako odręczne tzw. Sütterlin. Rozróżnienie między s a ſ było tu obowiązkowe.
W tekstach polskich ſ spotyka się do XVIII w.
[edytuj] Współczesne zastosowanie
Symbol całki ∫ powstał jako wydłużona litera ſ. Gottfried Wilhelm von Leibniz oparł symbol całki na łacińskim słowie summa (suma), które pisał ſumma.
W zapisie fonetycznym (ʃ) (określane po angielsku jako esh) jest używane w międzynarodowym alfabecie fonetycznym, a oznacza spółgłoskę szczelinową zadziąsłową bezdźwięczną, jak np. na początku polskiego słowa szafa.
Sporadycznie spotyka się użycie ſ do celów dekoracyjnych w niektórych krajach stosujących alfabet łaciński (choć raczej nie w Polsce).
[edytuj] Znak ſ w systemach komputerowych
[edytuj] Kodowanie
W standardzie Unicode znak ſ występuje na pozycji:
- U+017F (Latin small letter long s — mała litera łacińska długie s)
Na stronach kodowych systemów operacyjnych Windows czy Mac OS znak ten nie występuje.
[edytuj] Dostępność przy pomocy klawiatury
Znak ſ nie jest dostępny bezpośrednio na standardowych klawiaturach.
