Czoło Turbacza

Z Wikipedii

Współrzędne: 49° N 20° EBłąd w wyrażeniu: Nierozpoznany znak interpunkcyjny „,” Błąd w wyrażeniu: Nierozpoznany znak interpunkcyjny „,” (Czoło Turbacza)

Czoło Turbacza
Czoło Turbacza - Diabelski Kamień
Państwo	Polska, Europa
Pasmo	Gorce, Karpaty
Wysokość	1258 m n.p.m.

Czoło Turbacza (1258 m n.p.m.) - piąty pod względem wysokości szczyt w Gorcach leżący w masywie Turbacza. Od schroniska na Turbaczu oddalony jest około 20 minut.

Na Czole Turbacza znajduje się skała, z którą związana jest legenda o gorczańskich skarbach, którą Władysław Orkan przytacza w powieści W roztokach w rozmowie Franka z Diabłem:
- A nie wiecie co o tym kamieniu, co na czole Turbacza spoczywa?
-Ho!- odrzekł z tajemniczym uśmiechem na twarzy- Żeby ten skarb wydostać, co tam pod nim leży!... Ale to nie porada, sam Lucyper strzeże. On przeniósł ten kamień z Rzymu i mocno przycisnął. Są tam na nim litery, których nikt nie zgadnie. Kto je będzie znał odczytać, temu się otworzy. Ale taki się nie znajdzie...

Władysław Orkan odczytał wyryte w kamieniu niewyraźne inskrypcje jako "Koldras Lacki". Spadkobiercą tajemnicy, nie do końca odsłoniętej, próbował uczynić Franka Rakoczego z powieści W roztokach:

Ujrzał kamień czworogranny, podobny olbrzymiej skrzyni wykutej ze skały. Coś go pchało i odciągało zarazem. Naraz począł drżeć cały, dygotać w febrze. Lęk go ogarnął taki straszliwy, że zbielał na twarzy. Machinalnie poruszał wargami i szeptał: Lacki.... Koldras Lacki.

Sebastian Flizak - etnograf, badacz miejscowej kultury, odszukał w Porębie Wielkiej dokumenty potwierdzające nazwisko Franciszka Lackiego, który w latach 1831-52 pracował w kancelarii dworu. Natomiast Kazimierz Sosnowski w swojej monografii Gorców przypuszcza, że napis prawdopodobnie wyryli konfederaci barscy, którzy pod tą skałą pochowali swojego towarzysza. Niemniej jednak do dzisiaj napis jest przedmiotem badań, prowadzących do sprzecznych interpretacji i wniosków. W 2001 r. umocowano na kamieniu tabliczkę upamiętniającą zmarłych ratowników GOPR.

Z Diabelskim kamieniem związana jest jeszcze jedna gorczańska legenda:

Raz w roku, w Niedzielę Palmową kamień sam się odsuwał. Na tak długo, jak ksiądz Ewangelię w kościele czytał. W tym czasie diabli przesuszali pieniądze. Jeśli ktoś chciałby je zagarnąć, musiał iść z małym, niewinnym dzieckiem.

Pewnego razu jedna kobieta z Koniny wzięła swoją czteroletnią córeczkę i poszła. Stanęła przy kamieniu i czeka, kiedy się otworzy. Kiedy zrobiło się duże wejście, razem z dziewczynką weszła do środka. Nabrała do spódnicy pieniędzy i szła je wysypać. Dziecko zostawiła, bo chciała jeszcze raz po "dutki" do jaskini wrócić. Ale kamień się zamknął.

Na następną Niedzielę Palmową poszła kobieta ponownie na Czoło Turbacza, ale teraz już tylko po dziecko. Jak się kamień podniósł, weszła do piwnicy i zobaczyła dziewczynkę, która bawiła się pieniędzmi. Porwała ją i uciekła. Gdy się ludzie we wsi dowiedzieli, to już więcej nikt nie chciał iść do Diabelskiego kamienia.
Tak to na Turbaczu diabli przesuszali pieniądze.

Poniżej szczytu znajduje się jeszcze skalna grzęda o długości ok. 5 m i wysokości1,7 m. Powyżej niej, na północno-zachodnim grzbiecie znajduje się Polana Czoło Turbacza, zaś poniżej szczytu, po jego południowo-wschodniej stronie duża Hala Turbacz z ołtarzem polowym. Z Czoła Turbacza i Hali Turbacz rozległe widoki na Halę Długą z Tatrami na drugim planie.

[edytuj] Szlaki turystyczne

- niebieski z Koninek przez Suchy Groń, Polanę Średnie i Czoło Turbacza na Turbacz.

- zielony z Niedźwiedzia przez Orkanówkę, Turbaczyk, Spalone, Kopieniec i Czoło Turbacza na Turbacz.

[edytuj] Bibliografia