Chłopcy z Placu Broni

Z Wikipedii

Chłopcy z Placu Broni – książka autorstwa Ferenca Molnára, która ukazała się w 1906 r. jako A Pál utcai fiúk (węg., dosł. Chłopcy z ulicy Pawła, przyległej do Placu).

Książka została przełożona na język polski z przekładu niemieckiego w 1925 r. przez Janinę Mortkowiczową. Od tego czasu do roku 2004 (kiedy ukazał się przekład Tadeusza Olszańskiego) wyszły po polsku 23 wydania tej powieści.

Chłopcy z Placu Broni w polskich szkołach są lekturą uzupełniającą.

Jest to książka należąca do klasyki literatury dla dzieci i młodzieży. Została przetłumaczona na wiele języków, była także podstawą kilku ekranizacji i adaptacji scenicznych. Najbardziej znaną adaptacją filmową jest koprodukcja węgiersko-amerykańska z 1969 r.

Głównym bohaterem książki jest Ernest Nemeczek, najmniejszy i najmniej poważany członek grupy Chłopców z Placu Broni. Grupa ta prowadzi wojny z grupą Czerwone Koszule (w pierwszej wersji polskiego tłumaczenia nazwa grupy, wywodząca się od nazwy uczestników wyprawy Giuseppe Garibaldiego na Sycylię, brzmiała błędnie Czerwonoskórzy"). Członkowie Czerwonych Koszul - Feri Acz, Sebenicz, bracia Pastorowie, Wendauer i inni - chcą zdobyć Plac Broni, aby tam grać w palanta. Dowódca Chłopców z Placu Broni Janosz Boka nie chce na to pozwolić, więc Czerwone Koszule chcą zdobyć plac siłą.

Nemeczek razem z Boką i Czonakoszem idzie na zwiady do Ogrodu Botanicznego. Podczas tej wyprawy przeziębia się w wyniku ukrycia się w basenie z zimną wodą. Nemeczek chcąc udowodnić, że kocha Plac Broni, a także nie chcąc dłużej być szeregowcem, samotnie idzie na przeszpiegi na wyspę wroga. Tam Feri Acz każe braciom Pastorom go "wykąpać". Nemeczek dostaje zapalenia płuc i ma wysoką gorączkę, w wyniku czego musi przebywać w domu i leżeć w łóżku. W dzień bitwy między Czerwonymi Koszulami a Chłopcami z Placu Broni Nemeczek ucieka z domu w gorączce, aby walczyć. Z determinacją atakuje Feriego Acza i powstrzymuje go przed uwolnieniem braci Pastorów i Sebenicza z budki, dzięki czemu szala zwycięstwa przechyla się na stronę Chłopców z Placu Broni. Chłopca do domu odnosi Boka. Tam Nemeczek zaczyna majaczyć. Lekarz mówi ojcu, że chłopiec niedługo umrze, gdyż jego stan jest bardzo zły. Zmęczony wszystkim Nemeczek umiera po paru minutach od wyjścia lekarza.

Przed domem Nemeczka Boka spotyka Feriego Acza, który przyszedł dowiedzieć się czegoś na temat stanu zdrowia Nemeczka. Boka załamany odejściem przyjaciela udaje się na Plac Broni, aby się ukoić. Tam dowiaduje się, że Plac został sprzedany pod budowę domu. Boka pociesza się jedynie tym, że Nemeczek, który oddał życie za Plac, nie dożył chwili sprzedania "ojczyzny".

Ekranizacje

• Chłopcy z Placu Broni – koprodukcja węgiersko-amerykańska w reżyserii Zoltána Fábriego, z Anthonym Kempem w roli Nemeczka. Wydana na VHS (Vision) i DVD.
• Chłopcy z Placu Broni – włoski film fabularny w reżyserii Maurizio Zaccaro, luźna adaptacja powieści.
• Chłopcy z Placu Broni – polski spektakl telewizyjny w reżyserii Macieja Dejczera.