Artur Hazelius

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: ortografię, literówki, błędy językowe. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Artur Immanuel Hazelius (ur. 30 listopada 1833 w Sztokholmie, zm. 27 maja 1901), szwedzki nauczyciel, badacz folkloru, twórca Nordic Museum - pierwszego skansenu.

Był synem Johana Augusta Hazeliusa, oficera wojskowego, polityka i publicysty. W 1854 rozpoczą naukę na Uniwersytecie w Uppsali, doktorat obronił w 1860. Podjął pracę jako nauczyciel, a jednocześnie brał udział w przygotowaniu kilku podręczników szkolnych oraz reformy języka. W roku 1869 pełnił funkcję sekretarza Szweckiej Sekcji Skandynawskiego Kongresu Ortograficznego w Sztokholmie (det nordiska rättstavningsmötet). Wnioski z kongresu opublikował w 1871 proponując radykalne zmiany w zasadach pisowni. Wywołało to sprzeciw Szweckiej Akademii, która wsparła oponenta Hazeliusa, Johana Erika Rydqvistę (1800-1877) i doprowadziła do opublikowania pod jego redakcją zachowawczego, jednotomowego słownika ortograficznego w 1874. Wiele z rozstrzygnięć pokongresowych zostało jednak włączonych do szóstej edycji tegoż słownika w 1889 (e-ä, qv-kv), a także do reformy pisowni przeprowadzonej w szwedzkich szkołach przez Fridtjuva Berga (1851-1916), który stwierdził, że podstawą zmian było właśnie opracowanie Hazeliusa.

Podczas podróżowania po kraju Hazelius zobaczył jak szwedzka kultura ludowa, szczególnie architektura i inne aspekty kultury materialnej, ulegała zniszczeniu spowodowanemu uprzemysłowieniem, migracjami i innymi procesami modernizacyjnymi. Zdecydował w 1872 utworzyć muzeum szwedzkiej etnografii, nazwane początkowo Skandynawską kolekcją etnogradiczną (Skandinavisk-etnografiska samlingen), a od 1880 działające jako Nordic Museum (Nordiska Museum) i istniejące obecnie pod nazwą Nordiska museet. W 1891 utworzył muzeum w otwartej przestrzeni na wyspie Djurgården pod Sztokholmem, które stało się wzorem dla wszystkich późniejszych obiektów tego typu. Jego inspiracją było pierwsze na świecie muzeum open air otwarte w pobliżu Oslo w 1881 przez króla Oskara II.

Meble, stroje ludowe, zabawki i inne obiekty pochodzące ze Szwecji i pozostałych krajów skandynawskich kupował sam lub otrzymywał od donatorów. Był przede wszystkim zainteresowany kulturą chłopską, ale następcy i kontynuatorzy jego pracy rozszerzyli kolekcje o obiekty związane z kulturą burżuazyjną i miejską. Dla muzeum pozyskiwano całe budynki oraz farmy.

Choć jego projekt nie cieszył się początkowo zainteresowaniem władz, na które liczył, Hazelius otrzymał szerokie wsparcie i do 1898 roku "Towarzystwo promocji Nordiska Museum" (Samfundet för Nordiska Museets främjande) liczyło 4525 członków. Szwedzki parlament przeznaczył pierwsze pieniadze dla muzeum w roku 1891 i sumę tę podwoił w 1900 - na rok przed śmiercią Hazeliusa.

Ostatnie lata życia spędził w jednym ze starych budynków skansenu. Tam też pochowano jego ciało, niemal rok po śmierci, 4 lutego 1902.

Hazelius był mężem Sofii Elisabeth Grafström, córki Andersa Abrahama Grafströma, poety i członka Szwedzkiej Akademii. Jego jedyny syn, Gunnar Hazelius (1874-1905), przeją opiekę nad muzeum po śmierci ojca. Córka Gunnara, Gunnel Hazelius-Berg stała się później opiekunką kolekcji strojów, a jej mąż, profesor Gösta Berg, pełnił funkcję dyrektora muzeum.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Nordiska museet, oficjalna strona
• Skansen, oficjalna strona
• Artur Hazelius: Biography z Svenskt biografiskt handlexikon, Vol. I (1906), p. 467f.
• Artur Hazelius: Biography z Nordisk familjebok, 2nd ed., Vol. 11, col. 148ff.