Żoliborz (dzielnica Warszawy)

Z Wikipedii

Żoliborz dzielnica Warszawy
Podział MSI Żoliborza
Status	dzielnica
Burmistrz	Janusz Warakomski
Powierzchnia	8,5 km²
Populacja (2003)  - liczba ludności  - gęstość	50 934 5992,2 os./km²
Tablice rejestracyjne	WX
Położenie na planie Warszawy
Strona internetowa dzielnicy
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Żoliborz - dzielnica Warszawy położona w północno-zachodniej części miasta na lewym brzegu Wisły. Po podziale administracyjnym z 2002 roku Żoliborz graniczy z dzielnicami: Bielany, Bemowo, Wola i Śródmieście. W latach 1951-1994 w skład Żoliborza wchodziły Bielany, obecnie będące odrębną dzielnicą (w latach 1994-2000 samorządną gminą).

Spis treści 1 Osiedla dzielnicy 2 Historia 2.1 Etymologia nazwy 2.2 Dzieje dzielnicy 3 Ważniejsze miejsca i zabytki 3.1 Przyroda 3.2 Zabytki 4 Komunikacja miejska 5 Edukacja 6 Bezpieczeństwo 7 Kultura i sztuka 8 Znani 9 Organizacje 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Osiedla dzielnicy

Wg MSI Żoliborz można podzielić na 3 rejony:

• Marymont-Potok
• Stary Żoliborz
• Sady Żoliborskie

Przy czym Stary Żoliborz składa się z kilku części:

• Żoliborz Oficerski
• Żoliborz Urzędniczy
• Żoliborz Dziennikarski
• Żoliborz Centralny

[edytuj] Historia

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Etymologia nazwy

Nazwa pochodzi od francuskiej nazwy terenów dzielnicy w XVIII w.: Joli Bord (czytaj Żoli Bor), czyli piękny brzeg; potem jako Żoliborz.

W XVIII i na pocz. XIX w. był to teren konwiktu księży pijarów, po 1831 zajętego pod budowę cytadeli. Przed II wojną światową na Żoliborzu powstała nowoczesna dzielnica mieszkaniowa.

Na Żoliborzu, w rejonie ul. Suzina, stoczono pierwsze walki powstania warszawskiego.

[edytuj] Dzieje dzielnicy

• Pierwsze wzmianki historyczne z 2. połowy XIV w. (1367 i 1368 r.)
• Marymont związany z Janem III Sobieskim
• Szpital św.Ducha i Fawory
• Fawory – dzielnica zamożnych
• Rocznice
  • Obchody 62 Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego(koncert pt. “1 sierpnia 1944 – Warszawa walczy!” z udziałem artystów scen warszawskich).

[edytuj] Ważniejsze miejsca i zabytki

[edytuj] Przyroda

Duża część Żoliborza to tereny zielone, m.in.

• Park Kaskada
• Kępa Potocka
  • w parku odbywają się seanse w ramach festiwalu filmowego (kino letnie),
• Park im. Stefana Żeromskiego
  • ma powierzchnię prawie 6 ha. Powstał w 1932 r. na przedpolu Cytadeli, w miejscu dawnych umocnień fortu Sokolnickiego. Cały park przecięty jest na dwie części wysokim wałem. Projektantami parku byli Leon Danielewicz i Stanisław Zadora-Żeleński. Na skwerze zaraz za głównym wejściem - od pl. Wilsona - ustawiono fontannę z rzeźbą "Dziewczyna z dzbanem" dłuta Henryka Kuny. Otaczał ją zadbany okrągły trawnik i kuliste krzewy cisów
• Sady Żoliborskie,
• Park im. Żołnierzy Żywiciela

[edytuj] Zabytki

Obiektami godnymi zobaczenia są:

• kościoły i świątynie:
  • klasztor i szkoła Zmartwychwstanek przy ul. Krasińskiego 31
  • kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski przy ul. Gdańskiej 6A
  • Kościół pw. św. Stanisława Kostki przy ul. Hozjusza 2
  • kościół pw. Dzieciątka Jezus przy ul. Czarnieckiego 15
  • kościół pw. św. Jana Kantego przy ul. Krasińskiego 31
• cmentarze:

• cmentarz Powązki - Cmentarz Wojskowy

• pomniki:
  • pomnik 1 Dywizji Pancernej gen. St. Maczka na placu Inwalidów
  • pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej Dyw. gen. Józefa Hallera (upamiętnia Żołnierzy Błękitnej Armii]) na placu Grunwaldzkim
  • 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK Al. Armii Krajowej(róg ul. Gdańskiej)
  • księdza Jerzego Popiełuszki ul. Krasińskiego(róg Popiełuszki). Napis na pomniku: "Ksiądz Jerzy Popiełuszko 1947-1984 oddał życie za wiarę i niepodległość Polski, zło dobrem zwyciężył".
  • żołnierzy “Żywiciela” ul. Ks. Jerzego Popiełuszki; skwer “Żywiciela” przy Teatrze Komedia (upamiętnia żołnierzy XXII Obwodu AK walczących w czasie Powstania Warszawskiego na Żoliborzu w zgrupowaniach „Żaglowiec”, „Żmija”, „Żbik”, „Żubr”, „Żyrafa”, „Żniwiarz”i symbolizuje cały wysiłek powstańczy).
• płyta, głaz, rzeźba
  • ul. Mickiewicza; róg Gen. Zajączka (upamiętnia miejsce największych walk AK o Dworzec Gdański gdzie w dniach 20-22 VIII 1944r. poległo ponad 500 żołnierzy oddziałów powstańczych „Kampinos” i „Żoliborz”)
  • Głaz Pamiątkowy poświęcony J. Kuroniowi w Parku Żeromskiego
  • Płyta „DESANTOWA" ul. Wybrzeże Gdyńskie - Upamiętnia żołnierzy II Warszawskiej Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego, którzy dokonując desantu polegli przy niesieniu pomocy Powstańcom Warszawskim.
• inne:

• • Twierdza Warszawa i jej forty:
    • Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (fortyfikacji wzniesionej przez Mikołaja I po powstaniu listopadowym)
    • Fort Legionów
    • Fort Siergieja (Sokolnickiego) przekształcono w element parku Żeromskiego; Fort Gieorgija (Hauke-Bosaka), Fort Pawła (Mierosławskiego); Bateria Nadbrzeżna (obecnie nie istnieją)
    • Cytadela: Brama Straceń; Mauzoleum Szubienica; Pomnik Kasztanowiec; Gablota Cmentarz symboliczny - 140 krzyży u podnóża CW - upamiętnia miejsce kaźni i walki kilku pokoleń bojowników o Niepodległość Polski.
  • Galeria Autorska i Teatr "Well-Art" przy al. Wojska Polskiego 10
  • Bar "Fawory" (obecnie nie istnieje [jest tam klinika medyczna])
  • Muzeum Sportu i Turystyki (Centrum Olimpijskie im. JPII) ul. Wybrzeże Gdyńskie 4
  • Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa
  • Teatr Komedia przy ul. Próchnika 8 w budynku Społecznego Domu Kultury WSM
  • szkoła specjalna przy ul. Czarnieckiego 49
  • zabudowania Miejskich Zakładów Autobusowych przy ul. Włościańskiej 52 - teren byłej fabryki "Opla" - rejon walk w czasie Powstania Warszawskiego

[edytuj] Komunikacja miejska

Na Żoliborz docierają następujące środki komunikacyjne:

• metro: A-17 Dworzec Gdański A-18 Plac Wilsona i A-19 Marymont
• tramwaje: 2, 6, 16, 17, 19, 22, 27, 28,33, 35, 36;
• autobusy: 103, 116, 121, 122, 132, 157, 170, 181, 185, 195, 406, 520, E1, E4,Ł;
  • linie nocne: N01, N02, N41, N44, N46, N91

[edytuj] Edukacja

• I Liceum Ogólnokształcące z oddziałami integracyjnymi im. Bolesława Limanowskiego przy ul. Felińskiego 15 w siedzibie dawnego V Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego, budynek z roku 1931
• XVI Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej przy ul. Popieluszki 5
• LXXI Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego przy ul. Włościańska 35
• CXIV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kilińskiego przy ul. Felińskiego 13
• Szkoła Główna Służby Pożarniczej przy ul. Słowackiego 52/54 (u zbiegu ulic Słowackiego i Potockiej)
• SP 68 im. Artura Oppmana przy ulicy Or-Ota 5
• SP 65 przy ulicy Mścisławskiej 1
• SP 267 im. Juliusza Słowackiego przy ulicy Braci Załuskich 1
• Gim. nr. 55 im. Jana Bytnara przy alei Wojska Polskiego 1a
• Gim. nr. 56 im. Aleksego Dawidowskiego ps. "ALEK" przy ulicy Filareckiej
• SP 92 im. Jana Brzechwy dawniej Ernesto Che Guevary przy ulicy Przasnyskiej 18A
• Gimnazjum numer 54 im. Adama Kazimierza księcia Czartoryskiego przy ul. Elbląskiej 51
• LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza przy ul. Elbląskiej 51

[edytuj] Bezpieczeństwo

• Komisariat Policji Warszawa Żoliborz, ul. Rydygiera 3A

[edytuj] Kultura i sztuka

• Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy przy ul. Próchnika 8a
• Teatr Komedia przy ul. Słowackiego 19 a
• Kino Wisła pl.Wilsona 2

[edytuj] Znani

Osoby związane z dzielnicą:

• Artur Oppman (Or-Ot) - poeta
• Anna German - piosenkarka, kompozytorka
• Jacek Kuroń - działacz społeczny i polityczny, pedagog, historyk.
• Jerzy Popiełuszko - kapelan Solidarności
• Marian Millak - żołnierz
• Grzegorz Miecugow - dziennikarz TVN
• Ryszard Kalisz - polityk Lewica i Demokraci
• Marian Rejewski - matematyk, kryptolog
• Stanisław Skrypij (ps. "Andrzej") - inż. arch.
• Witold Lutosławski - kompozytor współczesny i dyrygent
• Witold Pilecki - dowódcą plutonu kawalerii
• Witold Zawadowski - lekarz, radiolog
• Łucja Krajewska - rzeźbiarka, poetka, malarka
• Halina Skibniewska - (prof. dr inż.) architekt i urbanista
• Stanisław Tołwiński - architekt
• Stanisław Brukalski - architekt
• Józef Szanajca - architekt
• Teodor Toeplitz - współzałożyciel WSM
• Franciszek Wardynski - przyjaciel Żoliborza
• Bohdan Lachert - architekt
• Lech Kaczyński - prezydent RP
• Jarosław Kaczyński - polityk, prezes PiS, były premier RP
• Wojciech Zabłocki - architekt, szermierz (olimpijczyk)
• Alina Janowska - aktorka
• Andrzej Kiciński - architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP
• Kalina Jędrusik - aktorka
• Barbara Zbrożyna- rzeźbiarka
• Stanisław Dygat – autor powieści i opowiadań, felietonista
• Janusz Weiss – dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny
• Szymon Majewski - prowadzący show telewizyjny w stacji TVN
• Zygmunt Staszczyk - muzyk, wokalista T.Love
• Marek Kotański - psycholog

[edytuj] Organizacje

związane z dzielnicą / obecnie i w przeszłości:

• Fundusz Kwaterunku Wojskowego - instytucja zagospodarująca Żoliborz oficerski po I wojnie światowej
• Komitet Obrony Robotników KOR
• Partia PPS
• Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci RTPD
• Robotniczy Klub Sportowy "Marymont" Warszawa
• Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane SPB
• Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego
• Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa WSM
• Warszawska Spółdzielnia Spożywców Społem
• Związek Harcerstwa Polskiego ZHP
• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej ZHR

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Dzielnica Warszawa - Żoliborz - Oficjalna strona dzielnicy
• Żoliborz-Bielany: historia dzielnic, wspomnienia
• Flaga Żoliborza

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi