Riksmål

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Riksmål er eit omgrep som kan ha fleire tydingar:

I — Riksmål er eit omgrep innlånt frå dansk, der ordet vart bruka som omgrep for skriftspråket og det dialektfrie standardtalemålet frå slutten av 1800-talet. Ordet blir bruka i generell tyding om den offisielle målforma i eit land og/eller eit språk som blir bruka som norm over alt i landet. Synonym til riksmål i denne tydinga inkluderer «bokmål» (som før 1929 kunne brukes om både riksmål (tyding II/III) og landsmål, båe i motsetnad til norske dialektar), «riksspråk», «offisielt språk» og «standardspråk».

II — Sidan 1899 har riksmål vorte bruka i Noreg i polemisk samanheng som namnet på den først danske språkforma, seinare om språket til den mest danskprega fløya av skriftkulturen i landet i motsetnad til landsmål/nynorsk, og seinare òg i motsetnad til samnorsk og deler av bokmål. Denne fløya er representert ved Riksmålsforbundet (stifta 1907) og blir i dag privat normert av Det Norske Akademi for Sprog og Litteratur.

III — I tida frå 1907 til 1929 var riksmål det offisielle namnet på den norske målforma som i rettskrivinga av 1907 og rettskrivinga av 1917 vart definert som eiga målform uavhengig av dansk, og som frå 1929 fekk namnet «bokmål». Rettskrivingsreformene i 1907 og 1917 gjorde at riksmålet vart skrive meir i samsvar med den dansk-norske danna daglegtala.

[endre] Kjende norske riksmålsforfattarar

• Bjørnstjerne Bjørnson
• Knut Hamsun
• Sigrid Undset
• Sigurd Hoel
• André Bjerke
• Aksel Sandemose
• Claes Gill
• Jens Bjørneboe
• Inger Hagerup
• Arnulf Øverland
• Ebba Haslund

[endre] Litteratur

• Coward, Gorgus (1986): Riksmålsgrammatikk
• Guttu, Tor (red.) (1994): Riksmålsordlisten, Oslo: Riksmålsforbundet, 6. utg.
• Guttu, Tor (red.) (1999): Norsk ordbok, Oslo: Kunnskapsforlaget
• Norsk Riksmålsordbok, utg. i 4 bd. 1937-57 med to supplementsband i 1995, Oslo: Riksmålsvernet/Det Norske Akademi (etter 1981)