Fokída

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Fokída Νομός Φωκίδας
Periferiar	Sentral-Hellas
Hovudstad	Amfissa
Folketal	49 576 (2005) Rangering 47.
Areal	2 120 km² Rangering 32
Folketettleik	23/km²
Provinsar	2
Demer	12
Postnummer	33x xx
Retningsnummer	226x0, 26340
Bilnummer	AM
Heimeside	www.fokida.gr

Fokída (gresk, Φωκίδα, i antikken/katharevousa: Φωκίς Fokis) er eit prefektur i Hellas i periferien Sentral-Hellas. Hovudstaden er Amfissa. Det grenser til Aitolia og Akarnania i vest, Fthiotis i nord og Boiotia i aust. I sør ligg Korintbukta.

Innhaldsliste 1 Geografi 2 Historie 3 Fokis i dag 4 Provinsar 5 Demer 6 Fotnotar 7 Bakgrunnsstoff 8 Kjelde

[endre] Geografi

I antikken dekte Fokis eit areal på om lag 1 619 km² og grensa i vest til Ozolisk Lokris og Doris, i nord til Opuntisk Lokris, i aust til Boiotia og i sør til Korintbukta. Det massive fjellet Parnassos (2 459 m) som går gjennom sentrale område av landet og deler det inn i to område.

Det moderne Fokis har eit areal på 2 120 km², der 560 km² er skogkledd, 36 km² er sletter og resten fjellandskap.^[1]

Fokis var ikkje rik på mineralar eller hadde ei god plassering for handel. Ingen store byar vaks opp i området og dei største stadane var hovudsakleg strategisk viktige.

[endre] Historie

Under den persiske invasjonen< i 480 fvt. gjekk fokiarane først inn i nasjonen sitt forsvar, men med den vinglete åtferda deira under slaget ved Thermoplyae mista dei denne posisjonen for grekarane. Under slaget ved Plataea gjekk dei derfor inn på persarane si side. Sparta gjorde forsøk på å utvide området sitt til kjelda av Kefissos i området Doris. Spartanarane prøvde óg å erobre Delfi i 448 fvt., men fokiarane gjenerobra heilagdomen med hjelp frå Aten, som dei hadde vorte allierte med i 454 fvt.. Då atenarane fekk svekka makta si, svekka det óg denne alliansen, og under peloponnesarkrigen vart Fokis formelt ein alliert av Sparta og mista kontrollen sin over Delfi.

På 300-talet fvt. var Boiotia ein konstant trugsel for Fokis. Etter at Fokis hjalp Sparta med å invadere Boiotia under Korintkrigen (395–394 fvt.) måtte dei få hjelp av Sparta til å forsvare seg i 380 fvt., men vart etter kvart kasta ut då makta til Theben auka. Den fokiske hæren tok del i åtaket på Peloponnes i lag med Epaminondas, bortsett frå det siste felttoget Mantinea (370–362 fvt.). Som svar på at dei ikkje deltok starta thebarane ein religiøs krangel mot sine naboar, som enda med strafferesolusjonar mot dei ved den amfiktyoniske synoden (356 fvt.). Fokiarane, leia av generalane Filomelos og Onomarkhos, svarte med å erobre Delfi og nytta rikdomane her til å leige ein hær med leigesoldatar. Med hjelp av desse troppane tok Det fokiske forbundet krigen inn i Boiotia og Thessalia, men vart driven bort frå sistnemnde av Filipp av Makedonia. Likevel klarte dei seg i ti år til før tempelskattane tok slutt og dei kom inn under Filipp sitt styre. Han krevde at tempelrikdomen skulle betalast tilbake og at folkesetnaden skulle spreiast i opne landsbyar, men desse krava vart ignorert. I 339 fvt. byrja Fokiarane å gjenoppbygge byane sine og året etter kjempa dei mot Filipp ved Khaeronea. I 323 fvt. tok dei del i den lamiske krigen mot Antipater, og 279 fvt. hjalp dei å forsvare Thermopylae mot gallarane.

Etter dette høyrer ein lite om Fokis. På 200-talet fvt. vart dei ein del av Makedonia og Det aitoliske forbundet. Under styret til Den romerske republikken vart det nasjonale forbundet oppløyst, men vart innsett igjen av Augustus, som óg gav Fokis stemmerett i det delfiske amfiktyoniet, som dei hadde mista i 346 fvt.. Siste gong ein høyrer om Det fokiske forbundet var under Trajan.

[endre] Fokis i dag

Fokis er i dag eit prefektur med Amfissa, formelt kalla Salona, som hovudstad. I 2001 hadde prefekturet opp under 50 000 innbyggjarar, og er eit av dei minst folkesette prefektura i Hellas.^[2] Om sommaren doblar nesten folketalet seg på grunn av turismen i området.^[1]

Dei fleste landsbyane ligg isør, sørvest og i vest, særleg i områda mellom Amfissa og Itea. Mykje av områda i sør og aust er avskoga, steinete og fjellkledd, medan dalane går frå Itea og opp til Amfissa. Dei vestlege områda er frodigare.

[endre] Provinsar

• Dorida - Lidoriki
• Parnassida - Amfissa

[endre] Demer

Deme	YPES-kode	Sete (om forskjellig)	Postnummer
Amfissa	5101		331 00
Delfi	5105		330 54
Desfina	5106		330 50
Efpalio	5107		330 56
Galaksidi	5103		330 52
Gravia	5104		330 57
Itea	5108		332 00
Kallieis	5109	Mavrolithari	330 63
Lidoriki	5110		330 53
Parnassos	5111	Polydroso	330 51
Tolofona	5112	Erateini	330 58
Vardousia	5102	Krokyleio	330 61

[endre] Fotnotar

[endre] Bakgrunnsstoff

• Fanaticus.org
• http://www.grecian.net/GREECE/centralgreece/fokida/fokida.htm
• http://hellas.teipir.gr/prefecturesenglish/Fokidas/Delfoi.htm

[endre] Kjelde

Koordinatar: 38°30′N 22°15′E