Mark (gebied)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een Mark is een grensgebied in het Karolingische rijk. Dit gebied werd beheerd door een Markgraaf.
[bewerk] Etymologie
Het woord Mark komt van het Oudfranse woord marka ("grens") en duidt een grensgebied aan tussen twee landen. Gedurende de heerschappij van de Karolingische Dynastie verspreide het woord zich door Europa. In tegenstelling tot een bufferzone behoort een mark gewoonlijk duidelijk toe aan een bepaalde staat en in plaats van een gedemilitariseerde zone te zijn is de verdediging in dit gebied speciaal versterkt tegen mogelijke aanvallen van buurlanden.
Het Oudfranse woord marka komt van het Proto-Germaanse marko hetgeen weer afstamt van de Proto-Indo-Europese stam *mereg- hetgeen "grens, uiteinde" betekent. Van de stam *mereg- komt het Latijnse margo ("marge"), het Oudierse mruig ("grensgebied"), het Perzische marz ("grens, land"), het Noorse mark ("grensgebied, woud") en ook het Engelse mark ("(merk)teken").
Het schijnt dat "mark" in het Oudengels "grens" betekende, of "teken van een grens" en dat de betekenis later uitgroeide tot "teken in het algemeen". Het Engelse woord "march" in de betekenis van "grensgebied" is geleend van het Franse woord marche hetgeen zijn oorsprong vindt in het Frankisch. Het woord "mark" in de zin van "grensgebied" is een moderne interpretatie van het Duitse Mark hoewel het in sommige gevallen simpelweg kort is voor Markgrafschaft.
Soms spreekt men ook van een Grensmark wat dus een pleonasme is.
[bewerk] Frankische Marken
Keizer Karel de Grote stichtte volgende Marken:
- Spaanse Mark rond Barcelona in het hedendaagse Catalonië, ter verdediging tegen de Arabieren in de rest van Spanje
- Deense Mark tussen Eider en Schlei ter verdediging tegen de Denen. De naam Denemarken is hier later uit ontstaan.
- Saksische Mark tussen Eider en Elbe in het huidige Holstein, ter verdediging tegen de Slavische Obotriten.
- Thüringische Mark in de omgeving van de Saale, ter verdediging tegen de Sorben.
- Frankische Mark in het hedendaagse Opper-Franken (een Regierungsbezirk in Beieren) ter verdediging tegen de Tsjechen.
- Avarenmark tussen Enns en Wienerwald ter bescherming tegen de Awaren.
- Pannonische Mark ten oosten van Wenen
- Mark Karinthië (later Hertogdom Kärnten).
- Mark Friuli.
Later Koningen en Keizers stichten nog verschillende marken.
[bewerk] Hedendaagse Marken
De benaming wordt nog steeds gebruikt in de regio's Wales en Schotland (Marches in het Engels).
