Kraton (geologie)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
In de platentektoniek is een kraton een stuk zeer oude continentale aardkorst.
Stabiele kratons ontstonden voor het eerst rond 3 miljard jaar geleden, op de overgang tussen het Archaïcum en het Paleoproterozoïcum en zijn in de loop van het Proterozoïcum steeds verder aangegroeid tot ongeveer de omvang van de huidige continenten werd bereikt. De nog overgebleven, zeer stabiele, stukken korst die uit één of meerdere kratons bestaan worden wel schilden genoemd. Continenten bestaan soms gedeeltelijk uit één of meerdere schilden, zoals het Canadees Schild in het continent Noord-Amerika of het Zuid-Afrikaanse Schild in het continent Afrika. Een ander voorbeeld is het Baltisch schild, dat veel ouder is dan de rest van de Europese continentale korst.
Kratons zijn meestal opgebouwd uit greenstone belts en complexen van felsische intrusieve gesteenten (zogenaamde TTG complexen: Tonaliet-Trondhjemiet-Granodioriet). Opvallend is het veel voorkomen van diamanthoudende kimberlieten (een soort vulkanische pijpen).
Het oudste gesteente ter wereld bevindt zich op het Canadees Schild (de zogenaamde Acasta-gneis) en is rond de 3,8 miljard jaar oud. Op het Australische Pilbara kraton zijn zirkonen gevonden van veel hogere ouderdom (tot 4,3 miljard jaar), die doen vermoeden dat er in die tijd ook al continentale korst of in ieder geval sediment (en dus vloeibaar water) was, wat later vernietigd is.
