Isme
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een isme is een zelfstandig naamwoord dat eindigt op het suffix -isme. Tevens wordt het (bij wijze van metonymie) gebruikt om datgene aan te duiden waar een dergelijk woord naar verwijst: "Die politicoloog houdt ervan om steeds weer nieuwe ismen te beschrijven". Vervoegingen van -isme zijn -ist (meestal gebruikt voor een aanhanger of beoefenaar van het bijbehorende isme) en "-istisch" (het afgeleide adjectief).
De betreffende uitgang is afkomstig uit het Grieks en luidde aanvankelijk -ismos. Het werd gebruikt om bepaalde werkwoorden (te weten degenen die eindigden op -izein, wat voortleeft in het Nederlandse suffix -iseren) te voorzien van een vorm die een bijbehorende toestand van handeling benoemde. Zo staat baptizein voor "onderdompelen", en de bijbehorende daad werd baptismos.
Later werd het gebruik van de uitgang in Indo-Europese talen uitgebreid. Het werd een veel gebruikte aanduiding voor concepten, systemen, leefwijzen, georganiseerde activiteiten, ideologieën, artistieke stromingen en andersoortige fenomenen. Zo staat marxisme voor een geheel aan theorieën, praktijken en denkwijzen die ontleend zijn aan het gedachtegoed van de Duitse filosoof en politiek econoom Karl Marx, is kubisme een artistieke expressievorm en activisme het leggen van de nadruk op het verrichten van handelingen.
Soms duiden aanhangers of beoefenaars van een isme zichzelf ermee aan, maar ook kan het concept gebruikt worden door buitenstaanders om, al dan niet voor negatieve doeleinden, een individu of groep ergens onder te classificeren.
De meeste ismen betreffen concepten die op enigerlei wijze op de menselijke rede of menselijk handelen zijn te herleiden. Soms echter worden er ook verschijnselen uit de natuur mee aangeduid, zoals botulisme.
- ISME, is tevens de officiële afkorting van de International Society for Music Education, onderdeel van UNESCO.
- ISME, is ook de afkorting voor "the International Society for Microbial Ecology"; een organisatie die onderzoek en kennis promoot in microbiologische ecologie.
