Henk Chin A Sen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Hendrick Rudolf (Henk) Chin A Sen (Albina, 18 januari 1934 – Paramaribo, 11 augustus 1999) was een Surinaams politicus.

Inhoud 1 Opleiding 2 Premierschap en presidentschap 2.1 Kabinet maart 1980 3 Problemen met de NMR 4 Oppositie tegen het bewind in Suriname

[bewerk] Opleiding

Chin A Sen werd geboren te Albina. Hij studeerde medicijnen aan de Geneeskundige School van Paramaribo en studeerde in 1959 af. Van 1959 tot 1961 voerde hij een huisartsenpraktijk, daarna ging hij naar Nederland om zich te specialiseren als internist. Na zijn terugkeer in Suriname werkte hij in het St. Vincentiusziekenhuis in Paramaribo. Hij sloot zich aan bij de Partij Nationalistische Republiek (PNR), een partij die de onafhankelijkheid van Suriname nastreefde. Hij was echter niet echt actief binnen de PNR.

[bewerk] Premierschap en presidentschap

Op 15 maart 1980, na de Sergeantencoup, die Desi Bouterse en diens militaire raad aan de macht had gebracht, werd Chin A Sen minister-president van Suriname. De benoeming van de niet politiek actieve Chin A Sen kwam als een verrassing. Chin A Sen vormde een links kabinet waarin ook twee leden van de Nationale Militaire Raad (NMR) zitting hadden. Spoedig na zijn aantreden werd duidelijk dat hij streefde naar terugkeer naar de democratie en de inperking van de macht van de NMR.

[bewerk] Kabinet maart 1980

Naast Chin A Sen als premier bestond het kabinet uit

Ministerie	Minister
Arbeid en Volkshuisvesting	Henk Illes
Binnenlandse Zaken	Frank Leeflang
Buitenlandse Zaken	Henk Chin A Sen (tevens premier)
Economische Zaken	Henk Abrahams
Financiën	Henry Neijhorst
Justitie	René Reeder
Landbouw, Veeteelt en Visserij	Albert van Dijk
Leger	Michel van Rey
Ontwikkelingsbeleid en Planning	Armand Zunder
Onderwijs	Harold Rusland
Opbouw	Herman Adhin
Openbare Werken en Verkeer	Mohamed Ataoellah
Politie	Laurens Neede
Sociale Zaken	R. T. Wongsodikromo
Volksgezondheid	Jack Tjong Tjin Joe

onderministers:

• Cultuur - Robin Ravales
• Onderwijs - Nel Stadwijk-Kappel
• Sport - André Kamperveen
• Volkshuisvesting - Siegmien Power-Staphorst

In mei 1980 nam het parlement een wet aan die macht van de regering versterkte ten koste van die van het parlement. Dit werd indertijd noodzakelijk geacht om de problemen in Suriname krachtdadig aan te pakken. Tevens werd bepaald dat leden van de NMR geen minister konden zijn, waarna Van Rey en Neede hun functie opgaven.

Na het aftreden van president Ferrier op 13 augustus 1980, nam Chin A Sen ook het presidentschap op zich. Diezelfde maand werd de samenstelling van het kabinet herzien. Zo werd André Haakmat naast vicepremier ook minister van Justitie, Leger en Politie en Buitenlandse Zaken. Marcel Chehin werd minister van Financiën en Economische Zaken maar na een meningsverschil met de NMR nam hij in begin november al weer ontslag. Chin A Sen nam tijdelijk deze portefeuille over totdat André Telting de nieuwe minister van Financiën werd.

Begin november 1980 was de samenstelling van het kabinet:

Ministerie	Minister
Binnenlandse Zaken	Frank Leeflang
Bouwnijverheid	Herman Adhin
Buitenlandse Zaken & Justitie en Politie	André Haakmat (tevens vicepremier)
Economische Zaken & Financiën	Henk Chin A Sen
Jeugd, Sport en Cultuur	André Kamperveen
Landbouw, Veeteelt en Visserij	Albert van Dijk
Openbare Werken en Verkeer	Mohamed Ataoellah
Sociale Zaken en Volkshuisvesting	Siegmien Power-Staphorst
Volksgezondheid en Arbeid	Henk Illes

Mevrouw Power-Staphorst was de eerste vrouwelijke minister van Suriname, maar nog in 1980 werd ze opgevolgd door Errol Alibux.

[bewerk] Problemen met de NMR

Door de interne problemen binnen de Nationale Militaire Raad (die uiteindelijk leidden tot een interne coup van Bouterse binnen de NMR) kon Chin A Sen zijn macht aanvankelijk versterken. Maar toen de NMR de zaken weer op orde had gesteld, brak er een ernstig conflict uit tussen Chin A Sen en Bouterse (1981) over de te voeren koers. Bouterse streefde naar een maatschappij op socialistische en revolutionaire grondslag waarbij de NMR op de achtergrond aan de touwtjes zou trekken, terwijl Chin A Sen naar het herstel van de democratie streefde. Een door Chin A Sen ingediende ontwerpgrondwet werd in 1981 door de NMR afgewezen, waarna de spanningen tussen de regering en de militairen verder opliep.

Het verjaardagsfeest van Chin A Sen, 18 januari, in het presidentieel paleis, werd door zijn aanhangers gebruikt als demonstratie tegen de macht van de NMR.

Op 4 februari 1982 trad Chin A Sen af, nadat Bouterse en hij het niet eens waren geworden over de besteding van de (Nederlandse) ontwikkelingshulp en de ontwerpgrondwet. Later ging Chin A Sen in ballingschap in Nederland.

[bewerk] Oppositie tegen het bewind in Suriname

In Nederland werd Chin A Sen na de Decembermoorden van 1982 tot voorzitter van de Raad voor de Bevrijding van Suriname gekozen. De Raad voerde vanuit Nederland oppositie tegen het bewind van Bouterse en de zijnen, maar was daarin niet erg succesvol. Chin A Sen stelde zich later in verbinding met Ronnie Brunswijk en diens Junglecommando, die een gewapende strijd tegen Bouterse uitvocht.

Een aanslag in Rijswijk in 1985 waarbij 3 mensen het leven lieten tijdens een bijeenkomst van de Raad voor de Bevrijding, was waarschijnlijk gericht tegen Chin A Sen. Deze was op dat moment echter niet aanwezig.

In 1995 keerde Chin A Sen naar Paramaribo terug waar hij zijn werk als internist hervatte. Hij overleed op 65-jarige leeftijd te Paramaribo.

Voorganger: H.A.E. Arron	Premier van Suriname 1980 - 1982	Opvolger: H.N. Neijhorst
Voorganger: H.A.E. Arron	Minister van Buitenlandse Zaken 1980	Opvolger: A.R. Haakmat
Voorganger: J.H.E. Ferrier	President van Suriname 1980 - 1982	Opvolger: L.F. Ramdat Misier
Voorganger: M.J.B. Chehin	Minister van Financiën (a.i.) 1980	Opvolger: A.E. Telting