Haparanda (plaats)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
|
  Haparanda
|
|
|
|
|
| Landschap | Norrbotten |
| Län | Norrbottens län |
| Gemeente | Haparanda |
| Coördinaten | 65°50'N 24°7'E |
|
|
|
| Oppervlakte | 3,97 km² |
| Inwoners (2005) | 4778 |
Haparanda (Fins en Meänkieli: Haaparanta) is de grootste plaats en het bestuurscentrum binnen de Zweedse gemeente Haparanda. Haparanda,dat strand met elsen betekent, is een verkeersknooppunt in het verkeer tussen Zweden en Finland, het is de meest oostelijke plaats van Zweden. De stad is twee- à drietalig, men spreekt en onderwijst in het Zweeds en Fins, een minderheidstaal is het Meänkieli. In Haparanda kan men net zoals in andere plaatsen langs de Zweeds/Finse grens betalen met de Zweedse kroon en de euro.
Inhoud |
[bewerk] Ligging
Haparanda is gelegen aan de monding van de Torne. Weliswaar is die rivier niet bruikbaar voor de commerciële vaart, maar de wegen langs de rivier moeten een groot achterland bedienen van de levensartikelen. Haparanda ligt aan de Europese weg 4 die vanuit het westen vanuit Luleå komt. Naar het noorden loopt de Zweedse rijksweg 99 naar bijna alle grote dorpen in dit gebied, die weg heeft ook vele aftakkingen richting het binnenland van vrijwel onbewoond gebied met hier en daar bebouwing. Aan de overzijde van de Torne ligt de Finse zusterstad Tornio (samen vormen ze Eurocity). Tussen beide steden ligt alleen een Fins eiland, waarover de bruggen zijn aangelegd. Tornio op haar beurt is aangesloten op de Europese weg 8 en Finse weg 21, waaraan even ten oosten van de plaats het Luchthaven Kemi-Tornio. Ten zuiden van Haparanda ligt de Botnische Golf, waarvan het ’s zomers tot haven dient; ’s winters is die zee dichtgevroren.
[bewerk] Spoor
Haparanda is vanaf 21 januari 1916 enige tijd verbonden geweest met het Zweedse spoornet. Onderhoud aan railsystemen is echter erg kostbaar vanwege een zachte ondergrond, de vele rivieren en de temperatuursverschillen, niet alleen tussen zomer en winter, maar ook binnen 24 uur kan wel 30 C verschil in temperatuur optreden. Begin jaren 90 kwam het vervoer per rail stil te liggen. Men is echter bezig om de spoorlijn, de Haparandalijn, te moderniseren en dat heeft er toe geleid dat in 2000 weer even personenvervoer plaatsvond. Verdere aanpak moet er voor zorgen dat er in het jaar 2016 weer goederenvervoer kan plaatsvinden.
[bewerk] Geschiedenis
Als Zweden en Rusland in 1809 vrede tekenen, wordt het Finse Tornio Russisch. In de jaren daarop vluchtten veel Finnen naar de overzijde van Tornio en dat leidt in 1812 tot de officieuze stichting van Haparanda. De Zweedse staat wil zo dicht bij de grens geen stad en zet in op Karel Johan’s stad ongeveer 10 km ten westen van Tornio in de buurt van het huidige Nikkala. Met trekt slechts 21 bewoners aan en het dorp wordt niet gebouwd. In 1821 wordt er in de buurt een handelsplaats toegestaan, ook weer in de omgeving van Nikkola, zodat er dan drie verschillende Haparanda’s zijn, waarvan twee niet-bestaand. Uiteindelijk wint toch Haparanda door zich te richten op de handel met Finland en ze krijgt in 1842 stadsrechten. Gedurende de Eerste Wereldoorlog worden veel gewonde Duitsers via Tornio en Haparanda naar Duitsland gerepatriëerd; een aantal redt dat niet en Haparanda kent dan ook een Duitse begraafplaats. Tegelijkertijd dient het als vluchtroute, maar ook als smokkeroute..Het laatste echte wapenfeit van Haparanda is dat Lenin op zijn tocht naar Sint-Petersburg niet over Russisch grondgebied kon. De enige mogelijkheid om vanuit Zwitserland die stad anoniem te bereiken was met de trein via Haparanda, de spoorbrug naar Tornio was er nog niet, die volgde pas in 1919. In de Tweede Wereldoorlog wordt de plaats weer belangrijk, weer als vluchtroute en smokkelroute, de Finnen vechten dan tegen de Russen voor onafhankelijkheid; ongeveer 80.000 Finse kinderen worden geëvacueerd.
[bewerk] Economie
In 2006 opent Ikea hier haar meest noordelijke warenhuis met een oppervlakte van 24.500 m2. Het wordt ook wel de 'meest internationale' Ikea ter wereld genoemd, omdat het op de grens met het Finse Tornio ligt. Bovendien komen er vele Russen uit de omgeving van Moermansk met busreizen naar deze Ikea.
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Haparanda van Wikimedia Commons. |
| Plaatsen binnen de gemeente Haparanda , Zweden |  |
|---|---|
|
Alatalo · Barsk · Haparanda · Kangas · Kankaanranta · Karungi · Kattilasaari · Keräsjänkkä · Keräsjoki · Korpikylä · Korva · Koutojärvi · Kukkola · Lappträsk · Marielund · Mattila · Nikkala · Parviainen · Purra · Salmis · Seskarö · Säivis · Vojakkala · Vuono · Vittikko |
