Guy Spitaels
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Guy G.A.Gh. Spitaels (Aat, 3 september 1931) is een Belgisch Franstalig politicus van de Parti Socialiste (PS) . Tot aan zijn veroordeling in het Agusta-Dassaultsmeergeldproces was zijn bijnaam "Dieu" ('God'), een verwijzing naar zijn grote invloed in de PS, die tegelijk de machtigste partij van Franstalig België was. Zijn Nederlandse familienaam wordt vooral in het Frans vaak verkort tot "Spit".
Inhoud |
[bewerk] Afkomst en opleiding
Spitaels stamt uit de katholieke burgerij van zijn geboortestad Aat en studeerde daar aan een katholiek college. Hij behaalde een diploma doctor in de rechten (1955) en licentiaat in de politieke en sociale wetenschappen (1957) aan de Université Catholique de Louvain. Kort daarna gaf hij zijn katholiek geloof op, werd vrijmetselaar en stapte over naar de Université Libre de Bruxelles (ULB).
Aanvankelijk had hij een academische carrière (onderzoeker en later directeur van het Solvay-instituut voor sociologie aan de ULB van 1958 tot 1968) en was professor aan de ULB van 1966 tot 1971. Vandaag is hij nog steeds ereprofessor van de ULB.
[bewerk] Politieke carrière
Spitaels trad reeds toe tot de PS begin jaren '60 naar aanleiding van de stakingen tegen de Eenheidswet, maar werd pas echt actief in de nationale politiek als kabinetchef op verschillende ministeries begin jaren '70.
In 1974 werd Spitaels senator, in 1977 burgemeester van Aat en minister van Arbeid (in de regering Tindemans IV en daarna Vanden Boeynants II). In 1979 werd hij vicepremier in de opeenvolgende regeringen Martens I, II, III en IV (tot 1981, eerst als minister van Arbeid, later van Verkeer).
Na de val van de regering Martens IV in 1981 belandde de PS in de oppositie en Spitaels werd partijvoorzitter van de PS. In de jaren '80 voerde de PS oppositie tegen de besparingsmaatregelen van de opeenvolgende regeringen van liberalen en christen-democraten onder leiding van Wilfried Martens. Op 2 december 1983 kreeg hij de eretitel "Minister van Staat".
Bij de parlementsverkiezingen van 1987 behaalde de PS meer dan 40% van de Franstalige stemmen en stapte de partij in de regering-Martens VIII (een coalitie van christen-democraten en socialisten, uitgebreid met de Volksunie). In de daarop volgende jaren was de PS oppermachtig en gold Spitaels als onaantastbaar.
In zijn socialisme was Spitaels veeleer pragmatisch en opportunistisch dan doctrinair. Naast het socialisme is Spitaels diepgaand beïnvloed door het Waals regionalisme en voorstander van de Belgische staatshervorming, waar hij in de jaren '70 zelf aan meegewerkt heeft. In de Vlaams-Waalse tegenstelling was hij onverzettelijk, bijv. in het conflict over wapenuitvoervergunningen voor Waalse bedrijven in 1991 dat leidde tot de val van de regering Martens VIII. Niettemin loodste Spitaels de PS daarna in de regering-Martens IX (1991-1992, opnieuw een coalitie met de christen-democraten, maar zonder de Volksunie).
Voor Spitaels was Wallonië belangrijker dan het federale niveau en in 1992 gaf hij het partijvoorzitterschap op om minister-president van de Waalse gewestregering te worden.
Voorts was Spitaels voorzitter van de Bond van Europese socialistische partijen (tot maart 1992) en vanaf 1989 lid van de raad van bestuur van het Gemeentekrediet (nu Dexia).
| Voorganger: Alfred Califice |
Minister van Tewerkstelling en Arbeid 1977-1979 |
Opvolger: Roger De Wulf |
| Voorganger: Léon Hurez |
Vice-eersteminister 1979-1981 |
Opvolger: Guy Mathot |
| Voorganger: Mark Eyskens |
Minister van Begroting 1979-1980 |
Opvolger: Gaston Geens |
| Voorganger: Jos Chabert |
Minister van Verkeerswezen 1980-1981 |
Opvolger: Valmy Féaux |
| Voorganger: André Cools |
Partijvoorzitter van de PS 1981-1992 |
Opvolger: Philippe Busquin |
| Voorganger: Bernard Anselme |
Waals Minister-President 1992-1994 |
Opvolger: Robert Collignon |
[bewerk] Gerechtelijk onderzoek
Vanaf de jaren '90 werd Spitaels geconfronteerd met beschuldigingen in een gerechtelijk onderzoek naar corruptie bij de PS, het zgn. Agustaschandaal (later ook Agusta-Dassaultaffaire genoemd). Op 20 december 1993 vroeg het Luikse gerecht aan de Belgische senaat en Kamer van volksvertegenwoordigers om zijn parlementaire onschendbaarheid gedeeltelijk op te heffen. Op 21 januari 1994 nam Spitaels ontslag als minister-president van de Waalse regering. Hij werd na de federale en deelstaatverkiezingen van 1995 echter door de leden van het Waals parlement verkozen tot voorzitter van het Waals parlement.
1997 luidde het einde in van Spitaels' politieke carrière. Onder druk van beschuldigingen trad hij af als burgemeester van Aat, bestuurslid van het Gemeentekrediet en voorzitter van het Waals parlement. Hij bleef echter nog gewoon lid van het Waals parlement en het parlement van de Franse gemeenschap. Op vraag van het Hof van Cassatie hief het parlement van de Franse Gemeenschap op 11 maart 1998 zijn onschendbaarheid gedeeltelijk op, en op 25 maart gebeurde hetzelfde in het Waals parlement. Daardoor kwam Spitaels als een van de laatste bij de reeks verdachten in het Agusta-Dassault-smeergeldproces.
Eind 1998 stond Spitaels samen met o.a. de voormalige ministers Willy Claes en Guy Mathot voor het Hof van Cassatie terecht. In de zaak Dassault werd hij veroordeeld voor passieve corruptie tot twee jaar voorwaardelijk, het verlies van het recht om een openbare functie te vervullen voor vijf jaar en een boete van 60.000 BEF (ca. 1500 Euro). Spitaels heeft steeds beweerd zich nooit aan corruptie schuldig gemaakt te hebben.
[bewerk] Persoon
Spitaels was als politicus bekend voor zijn koele en berekende stijl, gekenmerkt door korte uitspraken en een uitdrukkingsloze houding (wat maakte dat commentatoren hem vaak als "sfinx" omschreven).
Als anti-flamingant schuwde hij geen provocaties. Zo werd hij berucht in Vlaanderen om zijn uitspraak "le lion flamand rugit, mais il n'a pas de dents" ('De Vlaamse leeuw brult, maar hij heeft geen tanden', een sarcastische toespeling op het Vlaams volkslied). Desondanks heeft Spitaels de rivaliserende radicaal anti-flamingante (Luikse) clan rond José Happart op afstand gehouden en hun invloed beknot toen zij in 1987 tegen regeringsdeelname stemden.
Spitaels is de auteur van enkele boeken over internationale politiek: L'improbable équilibre (2003) en La triple insurrection islamiste (2005).
