Gorgias

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Gorgias van Leontini (ca. 480 – na 399 v.Chr.), was een Grieks redenaar, sofist en wijsgeer.

Gorgias werd geboren in Leontini (op Sicilië). Hij kwam in 427 als gezant voor zijn vaderstad voor het eerst in Athene, waar hij bij latere bezoeken nog meermalen grote indruk zou maken door zijn welluidende stijl; rijk aan antithesen, ritmische parallellie, rijm en assonantie (= de σχήματα Γοργιεία of ‘Gorgiaanse stijlfiguren’). Gorgias wordt als de vader van de Retoriek beschouwd. Zijn gecultiveerde stijl was allereerst gericht op overtuiging en effect. Vanuit literair oogpunt gezien schreef hij prachtige werken maar zonder inhoud: hij had in feite niets te vertellen.

Op filosofisch vlak kunnen we van Gorgias zeggen dat hij een grote voorstander van de democratie was. Binnen die Atheense democratie nam het woord een uiterst belangrijke plaats in, ze was gebaseerd op discussie en overleg. Tijdens zo een discussie was het uiteraard belangrijk je eigen zaak zo goed mogelijk naar voren te brengen om zo de mensen te overtuigen van jouw ideeën. Het was in dit kader dat Gorgias het belangrijk achtte om mensen te oefenen in retoriek, zodat ze op het politieke schouwtoneel of in de rechtszaak niet zomaar over zich heen zouden laten lopen. Wat retoriek voor Gorgias nog belangrijker maakt is dat hij geen geloof hecht aan het bestaan van een objectieve waarheid. Het enige wat volgens Gorgias bestaat zijn meningen en opvattingen. Het gaat hem bij retoriek dus niet om de waarheid te verkondigen, maar om mensen te overtuigen van je eigen idee of opvatting. Deze opvatting treffen we aan in een filosofisch geschrift met de paradoxale titel Over de Natuur of over het Niet-Zijnde, waar hij, de thesen van de Eleaten tot in het absurde doortrekkend, zijn ontologische en epistemologische scepticisme in drie punten formuleert:

• 1° - Er bestaat niets.
• 2° - Áls er al iets was, zouden wij het niet kunnen kennen.
• 3° - Áls wij dat wel zouden kunnen kennen, wij zouden het niet kunnen meedelen.

Verder zijn er van Gorgias nog twee redevoeringen bewaard; de Helena en de Palamedes. Hij zou aan de hand van modelredevoeringen als deze de kunst van de retoriek aan zijn leerlingen hebben onderwezen

Gorgias’ invloed op zijn tijdgenoten was zeer groot. In de naar hem genoemde dialoog ‘Gorgias’ trekt Plato heftig van leer tegen hem en zijn opvattingen.