FN (motorfiets)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Zie Fabrique Nationale de Herstal voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

FN is een Belgische wapenfabriek die ook bekend werd door de productie van motorfietsen, die in Duitsland onder de naam BAM werden verkocht.

FN: Fabrique Nationale d’Armes de Guerre S.A, Herstal (1901-1959).

FN werd opgericht in 1889. In 1898 bouwde men er een fiets met cardanaandrijving en in 1900 een grotendeels houten auto.

Inhoud 1 Motorfietsen 2 Auto's 3 BAM 4 Spot- en bijnamen 5 Externe links

[bewerk] Motorfietsen

FN 363 cc viercilinder uit 1905

FN 500 cc viercilinder uit 1913

FN 750 cc viercilinder uit 1921

FN Sahara 350 1930

In 1901 verscheen de eerste motorfiets, het “ezeltje”. Dit kwam doordat de regionale vertegenwoordiger voor FN-fietsen Joseph Houard 100 gemotoriseerde fietsen bestelde. Hij had hiervoor eigenlijk zelf het initiatief genomen door een Frans motortje in een FN-fietsframe te monteren. Men bouwde eerst 133 cc 1¼ pk blokjes die door autoconstructeur De Cosmo waren ontworpen en in 1904 verder ontwikkeld werden. Deze eerste motorfiets kreeg de bijnaam "Het Ezeltje".

Hierna werden 225- en 286 cc eencilinders gebouwd, maar al snel werd FN bekend om haar viercilinders (de eerste viercilinder in massaproductie was de 362 cc FN uit 1903, ontworpen door ingenieur Clarus).

De FN 2¾ pk uit 1904 had al een echt motorfietsframe

René Milhoux vestigde in 1934 een wereldsnelheidsrecord voor eencilinders met zijn 500 cc compressormotor

FN SM 12 T3 1000 cc militaire tricar uit 1938

Toen in 1905 Paul Kelecom in dienst kwam ontwikkelde hij de viercilinder verder. Eerst hadden de machines cardanaandrijving, maar in 1923 schakelde men over op een ketting vanwege de lagere kosten. Intussen bouwde FN naast viercilinders ook eencilinders.

Na 1945 kwam de XIII-serie uit, die bestond uit een 450cc zijklepper, een 250cc met tuimelaars, een 350cc zijklepper en een 350cc met tuimelaars. Deze serie bleef in productie tot 1958. In 1953 bouwde men een 175 cc tweetakt volgens het Küchen-systeem (een dubbelzuigermotor).

In 1954 maakte men afspraken met Saroléa over gezamenlijke ontwikkeling van modellen en men past korte tijd badge-engineering toe. Na protesten van klanten stopte men hier in 1956 weer mee.

In 1955 was ook Gillet met FN en Saroléa gaan samenwerken. Men bouwde intussen alleen nog tweetakten, onder andere met ILO-motor. Vanaf 1955 werden nog Royal Nord-bromfietsen in licentie gebouwd, maar voor wat motorfietsen betreft was het in 1965 afgelopen.

[bewerk] Auto's

In 1900 begint FN met de productie van auto's. Naast elegante limousines maakt het ook sportwagens. Tot de Eerste Wereldoorlog kan F.N. uitstekend mee met de concurrentie, maar men mist de slag daarna. Men besluit zich op motorfietsen en wapens te concentreren.

[bewerk] BAM

Tijdens de crisisjaren dertig ging men tweetakten maken. Vanaf 1933 heette FN in Duitsland om politieke redenen BAM (Berliner-Aachener Motorenwerke A.G.)

[bewerk] Spot- en bijnamen

de eerste FN motorfiets, de 133 cc 1,25 pk uit 1901: Het ezeltje (omdat de motor zo hoog gebouwd was.)

[bewerk] Externe links

• FN tussen 1902 en 1965