Delfts blauw
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Delfts blauw (Engels Delft ware) is een soort tinglazuur aardewerk met blauwe decoratie dat traditioneel in Delft wordt vervaardigd en wereldwijd zeer bekend en geliefd is geworden, hoewel het door veel Nederlanders wordt verafschuwd vanwege de op toeristen gerichte massaproductie. Het beleefde een bloeiperiode van circa 1650-1750. Andere soorten Delfts aardewerk zijn het meerkleurige Boerendelfts en het Delfts wit.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
In de 16de eeuw introduceren Vlaamse pottenbakkers het tinglazuur in de noordelijke Nederlanden, ter vervanging van het aloude loodglazuur. Dit tinglazuur aardewerk ontstond in Italië in de 15de eeuw en is beter bekend als majolica. De eerste Delftse producten in tinglazuur worden dan ook met die term aangeduid. Aan het einde van de 16de eeuw introduceren eerst de Portugezen en later de Nederlanders zelf Chinees porselein, met zijn kenmerkende blauwe beschildering, in Nederland. Dit geïmporteerde porselein was fijn en sierlijk en was onmiddellijk zeer gewild. Alleen de zeer rijken konden het zich echter permitteren. Hoewel men nog geen echt porselein kon maken, begonnen de Delftse majolicabakkers hier imitaties van te maken. Dit was rood aardewerk bedekt met een wit dekkend oppervlak, waarin men gekleurde decoraties aanbracht.
Door toevoeging van mergel konden de majolicabakkers hun product verbeteren, het aardewerk werd dunner en wordt faience genoemd. In het begin brachten de Delftse bakkers vooral oosterse decoraties aan op de Delftse faience. Later werden de afbeeldingen echter Nederlands van aard. Met Delfts blauw wordt dus eigenlijk Delftse faience bedoeld. Het had zo'n succes dat er rond 1700 al 33 bakkerijen waren in Delft alleen. Deze bakkerijen worden ook wel aangeduid met het woord plateel, een middeleeuws woord voor platte schotel. De bakkerijen maakten echter niet alleen mooie pronkstukken, maar ook veel eenvoudige gebruiksartikelen. Elke bakkerij had zijn eigen merkteken, dat door het gemeentebestuur van Delft was vastgelegd.
[bewerk] Bloeiperiode
Beroemd zijn vooral de tegels, vazen en serviesgoed. Het eerste Chinees porselein dat de VOC naar Nederland vervoerde, is gemaakt gedurende de Ming-dynastie. Dit verklaart dat veel van de Delftse producten, ook ver na de val van deze dynastie (1644), met typisch Ming-achtige motieven versierd is. Maar het Delfts blauw is meer dan goedkopere aardewerken kopieën van Chinees porselein. In de 17de eeuw weten Delftse keramiekschilders als Isaac Junius en Frederik van Frytom de kwaliteit van hun producten tot ongekende hoogte te brengen. Hun eindproducten zijn ware kunstwerkjes, die niet onderdoen voor werken van Hollandse meesters als Salomon van Ruysdael of Jan de Bray.
[bewerk] Verval
In de 18e eeuw verdwenen de plateelbakkerijen in Delft een voor een. Er was minder vraag naar het Delftse blauw door de opkomst van goedkoop, maar desalniettemin kwalitatief goed Engels aardewerk, zoals dat van Wedgwood. De in 1653 gestichte bakkerij De Porceleyne Fles is de enige bakkerij die sinds de 17e eeuw continu in proces is geweest. Andere bakkerijen zijn Goedewaagen,De Delftse Pauw en De Candelaer. Alle vier de bakkerijen zijn open voor publiek. Tijdens de rondleidingen en bezichtigingen wordt een beeld gegeven van hoe het Delfts Blauw nu nog steeds op authentieke wijze wordt vervaardigd.
Ook heden ten dage vormt Delft mede door de talrijke galeries in de stad een trekpleister voor liefhebbers van hedendaagse keramiek.
