Cynognathus
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Cynognathus | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Geslacht | ||||||||||||
| Cynognathus | ||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Cynognathus crateronotus (Seeley, 1895) |
||||||||||||
Cynognathus is een uitgestorven dier en de enige vertegenwoordiger van de familie Cynognathidae. Dit dier leefde tijdens het Trias in Zuidelijk Afrika en Zuid-Amerika. Cynognathus leek net als de meeste soorten uit de onderorde Cynodontia sterk op een zoogdier. Het geslacht omvat slechts één bekende soort, C. crateronotus.
[bewerk] Beschrijving
Cynognathus was 100-175 cm lang en had een krachtige staart en korte poten die onder het lichaam stonden. Het gewicht wordt geschat op 50 tot 70 kg. De kop was hondachtig met tanden die reeds waren gedifferentieerd tot snij- en hoektanden, net als bij zoogdieren. Aan de hondachtige schedel dankt Cynognathus zijn naam, want "cyno/kuoon" betekent "hond" en "gnathus" betekent "kaak". Prominente uitsteeksels op de onderkaak maakte de aanhechting van grote kaakspieren mogelijk, waardoor Cynognathus een enorme bijtkracht moet hebben gehad. Wellicht was Cynognathus al warmbloedig en behaard, aangezien kanaaltjes in het neusbeen wijzen op de aanwezigheid van bloedvaten en zenuwen. Bij zoogdieren hangt de aanwezigheid van zulke structuren op die plaats samen met de aanwezigheid van snorharen. Snorharen zijn gespecialiseerde haren en zullen dan ook alleen bij een min of meer algehele beharing voorkomen. In ieder geval was Cynognathus in het bezit van een secundair benig gehemelte die de neusholte van de mondholte scheidt, waardoor Cynognathus tegelijkertijd kon eten en ademen. De afwezigheid van ribben in de buikregio suggereert de aanwezigheid van een middenrif, een belangrijke ademhalingsspier bij zoogdieren.
Met het formaat van een wolf was Cynognathus één van de grotere roofdieren van het Vroeg-Trias. Tot de mogelijke prooien van dit dier behoorden onder andere dicynodonten en rhynchosauriërs. Hoewel Cynognathus een zee succesvol dier was, stierf het toch uit in het Midden-Trias. Waarschijnlijk hadden de ingrijpende klimaatsveranderingen hiermee te maken. Het feit dat woestijnen steeds meer de wereld gingen domineren en bossen steeds schaarser werden werkten in het nadeel van grote warmbloedige carnivoren als Cynognathus en juist in het voordeel van de archosauriërs. Deze laatste groep dieren, waartoe onder meer de krokodilachtigen en de dinosauriërs behoren, kregen dan ook de overhand vanaf het Midden-Trias. Cynodonten bleven ook bestaan, maar dan in de vorm van kleinere roofdieren als de chiniquodonten en de herbivore traversodonten.
[bewerk] Fossiele vondsten
Fossielen van Cynognathus zijn gevonden in de Karoo (Zuid-Afrika), de Fremouw Formation (Antarctica), de Formación Puesto Viejo (Argentinië) en China. De vondsten zijn 235 tot 245 miljoen jaar oud en dateren uit de periodes Olenekien tot Anisien.
Uit het feit dat fossielen van Cynognathus zowel in Zuidelijk Afrika als Argentinië als Antarctica zijn gevonden, kan afgeleid worden dat deze continenten tijdens het Trias met elkaar verbonden moeten zijn geweest. De fossiele vondsten van deze cynodont is dan ook één van de aanwijzingen voor het bestaan van de supercontinenten Pangea en Gondwana tijdens het Trias evenals het fenomeen van de platentektoniek.
