Clostridium
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Clostridium | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 C. difficile kolonie op bloedagar. |
|||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
|
|||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Clostridium |
Clostridium is een bacteriegeslacht van Gram-positieve anaerobe staafvormige bacteriën, die veroorzakers zijn van onder andere: botulisme, tetanus, pseudomembraneuze colitis, wondinfectie.
Inhoud |
[bewerk] Algemene kenmerken
In de natuur komen ze zeer verspreid voor in de grond, stof en water en behoren bij mens en dier tot de normale bewoners van het darmkanaal. Hoewel ze anaeroob zijn is de gevoeligheid voor zuurstof zeer verschillend. C. novyi type B groeit onder strikt anaerobe condities evenals C. tetani. C. perfringens kan groeien wanneer de atmosfeer kleine hoeveelheden zuurstof bevat en C. tertium en C. histolyticum zijn zelfs aerotolerant. Ze kunnen als zeer kleine kolonies op een aeroob geïncubeerde bloedplaat groeien.
[bewerk] Klinische betekenis
Hoewel een aantal infecties een exogene oorsprong heeft, komen de endogene het meest voor. Ziektebeelden als gasgangreen na traumatische wonden, tetanus, botulisme en voedselvergiftiging zijn exogene infecties. Endogene infecties komen voor onder bepaalde voorwaarden: na een operatie, bij stoornissen van de bloedsomloop, obstructie, behandeling met een immunosuppressieve middelen, chemotherapeutica. Na gebruik van antibiotica kan pseudomembraneuze colitis ontstaan door overmatige aanwezigheid van toxinevormende Clostridium difficile. Clostridium-soorten kunnen zich in elk lichaamsdeel vestigen en er zich vermenigvuldigen. De pathogene Clostridium-soorten vormen krachtige exotoxinen, waaraan ze hun pathogene betekenis te danken hebben. Andere virulentie-factoren zijn sporen, collagenasen en proteasen. Het is van erg groot belang de diagnose van een Clostridium-infectie snel te stellen. De meeste Clostridia zijn goed gevoelig voor penicilline.
[bewerk] Morfologie
In een Gram-preparaat van jonge culturen worden de staven meestal Gram-positief gekleurd, maar ze kunnen ook Gram-negatief zijn, vooral in oudere culturen. Morfologisch zijn Clostridium-soorten zeer polymorf: korte, dikke staven, tot lange filamenteuze vormen, recht of gebogen, komen voor. Per definitie vormen alle soorten sporen. Het overgaan tot sporevorming is echter zeer afhankelijk van het medium waarop ze groeien. De sporen zijn te zien met een malachietgroen-kleuring. Bij deze kleuring zijn de sporen groen zichtbaar, terwijl de vegetatieve vormen rood gekleurd zijn. Bijna alle Clostridium-soorten zijn beweeglijk.
[bewerk] Biochemische eigenschappen
Clostridium-soorten vormen geen katalase. De katalasetest is nuttig om aerotolerante Clostridia van Bacillus-soorten te onderscheiden. Clostridium-soorten zetten veel suikers om en sommige soorten breken eiwitten af. Voor de identificatie van Clostridium onderzoekt men eveneens de vorming van lecithinase en lipase.
[bewerk] Belangrijke soorten
- C. argentinese → botulisme
- C. barati
- C. bifermentans
- C. botulinum → botulisme
- C. butyricum
- C. difficile
- C. haemolyticum
- C. histolyticum
- C. innoocuum
- C. limosum
- C. novyi
- C. oedematiens
- C. perfringens → gasgangreen
- C. putrefaciens
- C. ramosum
- C. septicum
- C. sordellii
- C. sporogenes
- C. tertium
- C. tetani → tetanus
- C. tyrobutyricum → probleem bij het maken van kaas
- C. welchii
