Carl Larsson

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Zelfportret, 1891

Carl Larsson (Stockholm, 28 mei 1853 - Falun, 22 januari 1919) is een Zweeds kunstenaar.Verwierf vooral wereldbekendheid vanwege zijn aquarellen. Maar hij werkte ook met olieverf en maakte meer dan honderd etsen. Ook maakte hij muurschilderingen en hield zich samen met zijn tweede vrouw bezig met binnenhuisarchitectuur.

Larsson groeide op in een arm milieu. Toen hij 13 jaar was bracht zijn leraar hem ertoe zich als leerling aan te melden bij Konstakademien (de Kunstacademie). Hij werkte als fotograaf om zijn opleiding te kunnen betalen. Ik 1872 ging hij naar een model-school waar hij zijn eerste vrouw Vilhelmina Holmgren leerde kennen.

In de daarop volgende jaren illustreerde hij een aantal boeken om in het onderhoud van hemzelf en zijn gezin te voorzien.In 1877 sloeg het noodlot toe, toen Vilhelmina stierf in het kraambed van hun tweede kind.Ook de twee kinderen uit dit eerste huwelijk stierven jong. Deze trieste gebeurtenissen waren mede oorzaak voor Carl Larsson regelmatig terugkerende depressies waar hij ook over schrijft in zijn autobiografie Jag.

In 1877 had hij voldoende geld bij elkaar om naar Parijs te kunnen gaan. Hij bleef er een jaar. In de herfst van 1880 keerde hij naar Parijs terug, zonder daar veel succes te hebben. Tijdens de zomer van 1881 bezocht hij in de buurt van Fontainebleau de kunstenaarskolonie Grèz-sûr-Loing, waar hij van de natuur om hem heen aquarellen begon te maken. Larsson vond daarna zijn onderwerpen in zijn directe omgeving, zoals zijn vrouw Karin Larsson-Bergöö en hun pas geboren dochter.

In de periode 1885 - 1888 was hij weer in Zweden en schilderde buiten in de stad Stockholm. Hij sloot zich aan bij Opponenterna (de Opponenten), die onder andere de traditionele, naar Franse leest geschoeide Konstakademien, bekritiseerden. In 1886 werd hij directeur van de kunstopleiding "Valands målarskola" in Göteborg. Hij ging opnieuw naar Parijs in de lente van 1888, om triptieken Rococo-Renaissance-Modernisme te schilderen. Daarna schildere hij Zweedse vrouwen uit verschillende eeuwen, in het trappenhuis van een meisjesschool in Göteborg.

Het Nationalmuseum in Stochholm besloot in 1888 dat de muren moesten worden beschilderd. De keuze van de motieven en de selectie van de kunstenaar nam verscheidene jaren in beslag. In 1891 won Larsson de eerste prijs in de wedstrijd, met zijn schetsen voor alle muren in de benedentrappenhal. In 1896 schilderde hij de zes muren met fresco's. Voor de schilderingen in de trappenhal op de eerste etage had Larsson twee studies gemaakt: een met als thema koning Gustav Vasas intocht in Stockholm in 1523 voor de ene korte zijde en de landing van Gustav II Adolf in Duitsland voor de andere korte zijde. Alleen het eerste motief is daadwerkelijk uitgevoerd. Het tweede thema is vervangen door "Midvinterblot".

In 1888 was de familie verhuisd naar Sundborn, waar zijn schoonvader hem een huis had gegeven, Lilla Hyttnäs. Hij kon er opnieuw aquarellen maken met zijn familie als motief. Zijn vrouw Karin en de kinderen Suzanne, Lisbeth, Kersti en de anderen figureren steeds opnieuw in zijn werk. Dit werk werd in 1897 verzameld in het boek "Ett hem i Dalarne, 20 lavyrer med fyra färger" (Een huis in Dalarna, 20 tekeningen in vier kleuren). Dit boek werd in 1899 in kleurendruk uitgegeven. Het verkocht goed en kreeg grote betekenis voor de woninginrichting en het ambacht. Deze gedachte is nauw verwant aan de opvattingen van Walter Crane en William Morris in het Verenigd Koninkrijk, die worden gekenmerkt door een socialistisch ideaal.

Larsson decoreerde ook het nieuwe Operahuset in Göteborg en het toneelgebouw Kungliga dramaten in Stockholm.

In 1911 schetste hij "Midvinterblot" dat volgens hem goed paste op een overgebleven vrije muur van het Nationalmuseum. Er brak een strijd uit toen Larsson eiste dat de schildering tegenover Gustav Vasas intocht in Stockholm zou worden geplaatst. Tenslotte werd het werk in 1916 geweigerd, en kwam pas in 1992 in het Nationalmuseum, vanwege een tijdelijke tentoonstelling over Carl Larsson. In 1997 heeft het Nationalmuseum het immense doek verworven en deze wordt sindsdien op de door Larsson geïntendeerde plaats tentoongesteld. Over de behandeling door de betreffende commissie was Larsson zeer verbitterd en hij is deze diepe teleurstelling niet meer te boven gekomen. Midvinterblot heeft een ander karakter dan Larssons eerdere werk door zijn persoonlijke keuze voor een allegorie over het voorchristelijke Zweden. Zijn inspiratie zou in een visioen hebben gelegen, dat hij in 1908 kreeg. De op het doek afgebeelde voorwerpen zijn afkomstig uit verschillende perioden, van de bronstijd tot in de vroege middeleeuwen. De toenmalige kritiek bestond destijds uit het feit dat het werk veel anachronismen bevat en dit gezien werd als een onwerkelijke weergave van het voorchristelijke Zweden.

Boeken geschreven en geïllustreerd door Carl Larsson;