ebooksgratis.com

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Back to the Future - Wikipedia

Back to the Future

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Een De Lorean DMC-12 werd in Back to the Future als tijdmachine gebruikt.
Een De Lorean DMC-12 werd in Back to the Future als tijdmachine gebruikt.

Back to the Future is een sciencefiction filmtrilogie van Robert Zemeckis, naar het script van Zemeckis en Robert Gale. De hoofdrollen worden vervuld door Michael J. Fox en Christopher Lloyd. De eerste film werd uitgebracht in 1985 en nadat deze een succes bleek, werden deel twee en drie gemaakt en uitgebracht in respectievelijk 1989 en 1990.

In de films staat het thema “tijdreizen” en de gevolgen hiervan centraal. Hoofdpersonages in de films zijn Marty McFly en Dr. Emmett Brown. Het succes van de films leidde tot een spin-off in de vorm van een animatieserie. Daarnaast verscheen in het pretpark Universal Studios de attractie Back to the Future: The Ride.

Inhoud

[bewerk] Films

De films in de trilogie zijn:

De films gaan over de avonturen van de scholier Marty McFly en uitvinder Dr. Emmett Brown ('Doc') in uiteenlopende tijdsperiodes: het verleden (1885 en 1955), de tegenwoordige tijd (1985) en de toekomst (2015).

De eerste film was financieel een groot succes en werd wereldwijd enthousiast ontvangen. Sinds de release op VHS eindigde de film met de woorden: 'To be continued...' (Wordt vervolgd...). Dit slot was door de schrijvers niet als een belofte bedoeld, maar als een open einde om aan te geven dat de avonturen van Marty en Doc nog niet afgelopen waren. Fans van de film oefenden echter zoveel druk uit, dat Universal Studios besloot om daadwerkelijk een vervolg te maken. Deel II en III werden tegelijk gefilmd, wat in die tijd nog niet vaak was gedaan. Tegenwoordig gebeurt het meer, zoals bij deel twee en drie van The Matrix, Pirates of the Caribbean de Lord of the Rings-cyclus en Kill Bill. De tweede en derde film werden met een tussentijd van een half jaar in de bioscopen gebracht, maar waren minder succesvol dan de oorspronkelijke film.

Onder de fans bevond zich onder meer de band ZZ Top, die in de derde film (letterlijk) meespeelt, en de toenmalige President van de Verenigde Staten Ronald Reagan (1911-2004). Reagan citeerde uit de film in zijn State of the Union in 1986: Never has there been a more exciting time to be alive, a time of rousing wonder and heroic achievement. As they said in the film Back to the Future: 'Where we're going, we don't need roads.' (Het leven is nog nooit zo spannend geweest als tegenwoordig, het is een tijd van inspirerende ontdekkingen en heroïsche prestaties. Zoals men in de film Back to the Future zegt: 'Daar waar wij naar toe gaan, hebben we geen wegen nodig.') Wellicht werd Reagan op de film gewezen, omdat er een grapje ten koste van hem in werd gemaakt. Hoe dan ook, Reagan kon Back to the Future erg waarderen en overwoog zelfs om in het derde deel mee te spelen.

De trilogie wordt als een moderne Hollywood klassieker beschouwd en gewaardeerd om zijn humor, opvallende personages en de kunst om ingewikkelde theorieën over tijdreizen te gebruiken zonder het publiek in verwarring te brengen. De reeks is na twintig jaar nog steeds erg populair, wat blijkt uit de verkoopcijfers van de in 2002 op video en dvd uitgebrachte boxset.

[bewerk] Het verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details van de plot en/of de afloop van het verhaal.

[bewerk] Back to the Future

In “deel 1” reist de 17-jarige Marty McFly per ongeluk terug naar het jaar 1955 met de tijdmachine van dr. Emmett Brown. In 1955 verstoort hij per ongeluk de ontmoeting tussen zijn vader en moeder. Tot overmaat van ramp blijkt ook nog eens dat er niet genoeg plutonium meer is voor nog een tijdreis, waardoor Marty vast lijkt te zitten in het verleden. Marty krijgt hulp van de 1955 versie van Dr. Brown en werkt met hem een plan uit om terug te keren naar 1985. Maar voordat hij dit kan moet hij zijn ouders weer bij elkaar zien te krijgen, anders zal hij nooit geboren worden…

[bewerk] Back to the Future Part II

In “deel 2” reizen Dr. Brown en Marty naar het jaar 2015 omdat Marty’s toekomstige zoon hun hulp nodig heeft. Maar terwijl Doc en Marty in Marty’s huis zijn steelt de oude Biff Tannen de tijdmachine en reist terug naar het jaar 1955, waar hij zijn jongere versie een sportalmanak geeft met alle sportuitslagen van de komende jaren. Wanneer Doc en Marty terugkeren naar 1985, ontdekken ze dat Biff de almanak heeft gebruikt om met gokken een fortuin te verkrijgen. Hij is hierdoor een machtig man geworden en blijkt zelfs Marty's pleegvader te zijn. Het is nu aan Doc en Marty om terug te gaan naar 1955 en te voorkomen dat Biff de almanak ooit zal gebruiken.

[bewerk] Back to the Future Part III

Aan het eind van de vorige film verdween de tijdmachine na te zijn geraakt door de bliksem. Via een 70 jaar oude brief gericht aan hem ontdekt Marty dat door de blikseminslag Doc met de tijdmachine in het jaar 1885 is beland. Samen met de Doc uit 1955 herstelt Marty de tijdmachine die door Doc in 1885 was verstopt in een grot, en reist terug naar 1885 om Doc op te halen. Haast is geboden, aangezien Doc over enkele dagen zal worden doodgeschoten. Echter, bij aankomst in 1885 scheurt de benzinetank van de De Lorean en zonder benzine is het niet mogelijk om de benodigde snelheid voor een tijdreis te halen. Bovendien wordt Doc verliefd op de schoollerares, Clara Clayton, en zou het liefst in 1885 blijven.

[bewerk] Personages

Marty McFly
Marty is een van de twee hoofdpersonen uit de films. Hij is de jongste van de drie kinderen van George en Lorraine McFly. Verder heeft hij nog een oudere broer (Dave) en zus (Linda). Er is niet veel bekend over Marty’s leven voor de eerste film, behalve dat hij op zijn achtste het tapijt in de woonkamer in brand stak. Ook is niet bekend hoe hij ooit Dr. Brown heeft leren kennen. In de film is Marty 17 jaar oud. Hij is over het algemeen erg moedig en slim. In de tweede film komt naar voren dat hij echter 1 breekpunt heeft. Hij kan er absoluut niet tegen als iemand hem een lafaard noemt. Als dit toch gebeurt voelt hij een enorme drang om te bewijzen dat hij niet bang is. Dit leidt meermaals tot hachelijke situaties. Zo blijkt in de tweede film dat Marty een auto-ongeluk kreeg toen hij op een uitdaging tot een straatrace inging, waardoor hij zijn carrière als gitarist moest opgeven. Ook haalt hij zich in de derde film een duel met Bufford “Mad Dog” Tannen op de hals. Aan het eind van de derde film lijkt Marty genezen te zijn van deze drang zichzelf te bewijzen, maar in de animatieserie steekt het toch weer de kop op.
Dr. Emmet Lathrop “Doc” Brown
Doc is de lokale wetenschapper van het plaatsje Hill Valley. Hij is de tweede hoofdpersoon van de serie. Docs familie kwam naar Hill Valley in 1908, maar heette toen nog “Von Braun”. Doc is al sinds zijn jeugd fan van de boeken van Jules Verne, iets wat ook geleid heeft tot zijn interesse in wetenschap. In 1955 kwam Doc met het idee voor de flux capacitor, het apparaat dat tijdreizen mogelijk maakt. In de dertig jaar daarna bouwde hij zijn tijdmachine. Doc is goed op de hoogte van de gevaren van het tijdreizen. Hij is zelfs bereid zijn machine te slopen om nog verdere problemen te voorkomen. In de derde film ontmoet hij Clara Clayton. Wanneer hij per ongeluk achterblijft in 1885, trouwt hij met haar en samen krijgen ze twee kinderen. Doc bouwt ook een nieuwe tijdmachine uit een stoomtrein om terug te kunnen naar 1985.
George Mc Fly
De vader van Marty Mc Fly. In 1985, voordat Marty aan zijn eerste tijdreis begon, is hij nog steeds de (inmiddels gebrilde) nerd zoals hij ook in zijn schooltijd al was. Zijn superieur is Biff Tannen, die een autobedrijf heeft, en George wordt nog altijd door hem voor paal gezet, net zoals dat op school gebeurde. De reden dat George en Loraine Baines, de moeder van Marty, met elkaar getrouwd zijn, is doordat de vader van Loraine George met de auto heeft aangereden juist op het moment dat George uit een boom viel. George bevond zich in die boom om met zijn verrekijker door het slaapkamerraam meisjes gade te slaan. Na deze aanrijding werd Loraine verliefd op hem, omdat ze medelijden met hem kreeg. Doc Brown noemde dit het Florence Nightingale-effect; een verpleegster die verliefd wordt op een patiënt. Na Marty's tijdreis is de ontmoeting tussen zijn ouders veranderderd. George heeft Loraine uit de klauwen van Biff Tannen gered door hem een optater te geven. Vanaf dat moment was George superieur ten opzichte van Biff Tannen.
Loraine Baines
De moeder van Marty Mc Fly. In 1985, voordat Marty aan zijn eerste tijdreis begon, is ze een mollige vrouw die aan de alcohol is. Ze predikt steeds dat ze vroeger in haar schooltijd altijd een heilige is geweest wat betreft het aanknopen van contacten met jongens. Ze zegt dat je zoiets altijd aan het toeval moet overlaten. Zo heeft ze ook George Mc Fly leren kennen. Na Marty's tijdreis is Loraine echter een stuk slanker en mooier en ook haar opvatting over contacten met jongens is drastisch gewijzigd. In het alternatieve 1985 uit deel 2 is Loraine Baines de vrouw van Biff Tannen en heeft ze zich, om Biff gunstig te stemmen, twee vergrote borsten laten aanmeten.
Biff Tannen
Biff Tannen is de “schurk” van de films. In 1955 zat hij op dezelfde school als Marty’s ouders. Hij was verliefd op Marty’s moeder, en gedroeg zich als een pestkop tegenover Marty’s vader, George. Oorspronkelijk is Biff in het jaar 1985 de baas van George, maar door de veranderingen die Marty per ongeluk aanbrengt in 1955 tijdens zijn eerste tijdreis verandert dit, en wordt George de baas over Biff. In de tweede film zien we de oude Biff uit het jaar 2015. Wanneer hij de tijdmachine ziet, steelt hij deze om zijn jongere versie in 1955 de sportalmanak te geven.
Jennifer Parker
Jennifer is Marty’s vriendin. In de eerste film helpt ze Marty wanneer die te laat is voor school. Ook geeft ze hem haar telefoonnummer geschreven op een flyer voor het redden van de klokkentoren (die afgebroken dreigt te worden omdat de klok al sinds de blikseminslag in 1955 stilstaat). Hierdoor houd Marty de flyer op zak, iets wat zijn redding blijkt te zijn wanneer hij in 1955 vast zit (de flyer geeft hem en Doc het idee om de bliksem te gebruiken om de De Lorean de energie voor een tijdreis te geven). In de tweede film reist ze met Doc en Marty naar het jaar 2015 en ontmoet per ongeluk haar oudere zelf. Door de schok valt ze flauw en wordt door Doc en Marty weer mee teruggenomen naar 1985, waar ze haar achterlaten op het balkon voor haar huis. In de derde film komt ze bij wanneer Marty haar opzoekt.
Mr. Strickland
Mr. S.S. Strickland is het hoofd van de Hill Valley High School en maakt zowel Marty als diens ouders mee. Als Marty Mr. Strickland in 1955 ook weer ziet, verbaasd Marty zich erover dat Strickland toen ook al kaal was. Strickland vindt zowel George als Marty een lapzwans en dat deelt hij hun ook voortdurend mee. In het alternatieve 1985 uit deel 2 zien we Strickland terug als een werkloos heerschap met een jachtgeweer die zich voortdurend moet verdedigen tegen terroriserende jongeren. In deel 3 maken we kennis maken met een voorouder van hem, de sherrif van Hill Valley.
Clara Clayton
Clara wordt pas in de derde film geïntroduceerd, maar heeft daarin wel een belangrijke rol. Ze kwam in 1885 naar Hill Valley voor de baan van schoollerares. Oorspronkelijk was er niemand om haar op te halen van het station. Daarom huurde ze een paard en wagen. De paarden sloegen echter op hol, waardoor ze in het ravijn viel dat daarna naar haar werd vernoemd.
Deze gebeurtenissen werden veranderd door de komst van Doc en Marty in het jaar 1885. Doc redt Clara nog net voordat ze in het ravijn valt. De twee worden op slag verliefd, waardoor het voor Doc moeilijk wordt om terug te gaan naar 1985. Hij bekent uiteindelijk aan haar dat hij uit de toekomst komt, maar ze gelooft hem uiteraard niet. Pas de volgende dag ontdekt ze dat Doc de waarheid vertelde wanneer ze Doc’s proefopstelling voor het terugreizen naar de toekomst ziet. Uiteindelijk blijft Doc met haar achter in 1885, waarna ze trouwen en twee kinderen krijgen. In de animatieserie woont ze samen met Doc en hun kinderen in het Hill Valley van 1991.
Bufford “Mad Dog” Tannen
De schurk uit de derde film. Bufford is de overgrootvader van Biff Tannen en een vogelvrijverklaarde die de bevolking van Hill Valley terroriseert. Hij heeft vooral een hekel aan Seamus McFly, een van Marty’s voorouders. In de film is Doc 80 dollar schuldig aan Bufford, iets waar Bufford hem oorspronkelijk voor doodschoot, maar wat werd voorkomen toen Marty ook in 1885 arriveerde. Marty haalt zich een duel met Bufford op de hals, maar weet dit door een truc die hij heeft gezien in een cowboyfilm toch te winnen. In de animatieserie blijkt dat Bufford nog een broer en zus had. Verder is er niet veel bekend over Bufford, behalve dat hij voor de gebeurtenissen in de derde film al twaalf mensen had vermoord, waaronder een journalist die een negatief stuk over hem had geschreven. In de tweede film werd al iets over hem onthuld, wanneer een documentaire terugblikt op Biff Tannen’s succesvolle leven in het alternatieve 1985.
Jules en Verne Brown
Doc en Clara’s kinderen, vernoemd naar hun favoriete auteur Jules Verne. Ze komen in de films alleen even voor aan het eind van de derde film, maar in de animatieserie hebben ze een grotere rol.
Einstein
Doc’s hond. Hij wordt in de eerste film geïntroduceerd wanneer Doc hem gebruikt om de tijdmachine te testen. Aan het eind van de derde film reist hij met Doc en zijn familie mee naar een onbekend tijdperk.
Copernicus
Doc's hond in 1955 heeft kleinere afmetingen dan zijn hond in 1985. Copernicus komt voor in het eerste en het derde deel.

[bewerk] Spin-offs

[bewerk] Animatieserie

In 1991 verscheen de animatieserie Back to the Future: The Animated Series. De serie gaat verder na de derde film. De serie liep twee seizoenen van elk 13 afleveringen. Veel fans beschouwen de animatieserie echter niet als onderdeel van de filmtrilogie.

[bewerk] Spellen

In de loop der jaren zijn verschillende computerspellen uitgebracht gebaseerd op de films, waaronder:

voor [gta vice ctiy] is er een mod waardoor je de 4 deloreans kijgt en de time train

[bewerk] Tijdmachine

[bewerk] Auto

Een nagebouwde De Lorean tijdmachine in Universal Studios.
Een nagebouwde De Lorean tijdmachine in Universal Studios.

De tijdmachine die in de Back to the Future trilogie wordt gebruikt is ingebouwd in een De Lorean. Deze werd gekozen omwille van het futuristische uiterlijk van de auto.

Doc liet in het jaar 2015 de De Lorean ombouwen om te kunnen vliegen, maar deze eigenschap ging verloren toen de De Lorean aan het eind van de tweede film werd getroffen door de bliksem, zeventig jaar in een grot stond en door de Doc uit 1955 werd gerepareerd.

[bewerk] Flux Capacitor

De 'flux capacitor', nagebouwd door een fan van Back to the Future.
De 'flux capacitor', nagebouwd door een fan van Back to the Future.

Het onderdeel dat tijdreizen mogelijk maakt is de door Doc uitgevonden 'flux capacitor'. Deze Flux Capacitor bestaat uit drie neonbuizen in de vorm van een Y. Hoe de Flux Capacitor precies werkt wordt in geen van de films uitgelegt. Doc kreeg het idee voor de Flux Capacitor oorspronkelijk in 1955, toen hij bij het ophangen van een klok viel en met zijn hoofd tegen de wastafel stootte.

Om de Flux Capacitor te laten werken moet aan twee voorwaarden worden voldaan. Alleereerst heeft de Flux Capacitor veel energie nodig. Het verkrijgen van die grote hoeveelheden energie is een probleem dat de gebeurtenissen in de trilogie in belangrijke mate stuurt. Vooral de eerste film draaide hierom. In de eerste film gebruikt Doc plutonium om de benodigde energie te verkrijgen. Aan het eind van de film gebruiken Marty en de Doc uit 1955 een blikseminslag voor de energie. In de andere twee films is de tijdmachine echter uitgerust van een futuristische reactor die de benodigde energie kan opwekken. Doc liet deze inbouwen in het jaar 2015.

De tweede voorwaarde is dat het voertuig waar de Flux Capacitor zich in bevind een snelheid moet hebben van 88 mijl per uur alvorens de Flux Capacitor kan aanslaan. Naarmate het voertuig harder gaat rijden, gaat het licht van de Flux Capacitor steeds sneller knipperen totdat het licht continue brandt. het bereiken van deze snelheid was vooral in de derde film een belangrijk onderdeel van de plot.

[bewerk] Eerdere ideeën

De tijdmachine was niet altijd een De Lorean. Toen de eerste film nog in productie was, was het oorspronkelijke plan om de tijdmachine een soort laserapparaat in een woonkamer te laten zijn. Aan het eind van de film zou dit apparaat worden verbonden met een koelkast en meegenomen naar een nucleaire testplaats om de energie voor de terugreis te verkrijgen. Dit idee werd geschrapt.

[bewerk] Acteurs

  • "Marty McFly" gespeeld door Michael J. Fox.
  • "Emmett L. Brown" gespeeld door Christopher Lloyd.
  • "Biff Tannen" gespeeld door Thomas F. Wilson.
  • "Buford Tannen" gespeeld door Thomas F. Wilson (III).
  • "Lorraine Baines McFly" gespeeld door Lea Thompson.
  • "George McFly" gespeeld door Crispin Glover(I)/Jeffrey Weissman(II/III).
  • "Jennifer Jane Parker" gespeeld door Claudia Wells(I)/Elisabeth Shue (II/III).
  • "Clara Clayton" gespeeld door Mary Steenburgen.
  • "Mr. Strickland" gespeeld door James Tolkan (I/II).
  • "Sheriff Strickland" gespeeld door James Tolkan (III).
  • "Leraar auditie" gespeeld door Huey Lewis (de vertolker van de titelsong "The Power of Love" uit deel 1).

De opnames van Back to the Future, deel I, werden oorspronkelijk gestart met Eric Stoltz als Marty McFly. Het productieteam besloot echter na enige tijd dat Stolz toch niet de juiste acteur voor de rol was. Michael J. Fox, die eerder was gepeild maar zich indertijd niet vrij kon maken van de opnames van de comedy Family Ties, bleek nu wel beschikbaar en werd in tweede instantie in de rol gecast.

Voor aanvang van de opnames van deel II en III werd Crispin Glover benaderd om opnieuw de rol van George McFly te spelen, maar hij was van mening dat hij een te laag salaris kreeg aangeboden en weigerde. Jeffrey Weissman nam de rol over, maar voor het deel van het verhaal dat zich in 1955 afspeelde, werden ook oude opnames met Glover gebruikt. Glover spande met succes een proces aan tegen het hergebruik van dit materiaal en ook omdat men door het gebruik van een dubbelganger en make-up deed lijken dat hij wel in deze film meespeelde, aangezien dit niet in het oorspronkelijke contract was opgenomen. Sindsdien zijn daar in Hollywood duidelijker regels over.

[bewerk] Referenties naar de films

  • In de animatieserie Danny Phantom is in de aflevering "Double Cross My Heart," een boek te zien dat geschreven is door een zekere George McFly.
  • In een aflevering van de animatieserie Fairly Odd Parents reist Timmy Turner terug naar de jaren 80. Kort voor zijn aankomst wordt de De Lorean gezien die net vertrekt naar een andere tijd.
  • In de Stargate SG-1 aflevering "200", heeft Martin Lloyd het over een "flux capacitor."
  • In de Stargate Atlantis aflevering "Before I Sleep", noemt Maj. Sheppard de De Lorean in een discussie over tijdreizen, waarop Dr. McKay antwoord dat ze niet over “die film” moeten beginnen.
  • De animatieserie Family Guy bevat meerdere referenties naar de filmtrilogie. Zo bouwt Peter Griffin een keer een tijdmachine in een De Lorean, en wordt er een aantal maal naar de films verwezen.
  • In The Colbert Report, werd vermeld dat Stephen Colber denkt dat Back to the Future een documentaire is.
  • In het spel Worms 4 Mayhem wordt ook tijdgereisd. en in een missie zie je de klokkentoren, de kabel en de De Lorean. Als de tijdmachine kapot geschoten wordt verdwijnt hij en laat hij een brandend spoor achter.

[bewerk] Trivia

  • Alle 3 de films tonen Marty’s terugkeer naar 1985 van het eind van de eerste film
  • Alle 3 de films beginnen direct waar de vorige ophield, en tonen de laatste scène van de vorige film als eerste scène van de volgende.
  • Back to the Future Part II is de eerste film waarin Elijah Wood meespeelde. Hij is één van de twee jongens die proberen het videospel ("Wild Gunman") in Cafe '80s (in 2015) te spelen.
  • De Doc Brown uit 1955 refereert altijd naar de tijdmachine als "time vehicle". De Doc Brown uit 1985 refereert aan de tijdmachine als "De Lorean".
  • De actrice die Jennifer speelde in de eerste film, Claudia Wells, verscheen niet in de vervolgen. Ze werd hierin vervangen door Elisabeth Shue. De openingsscène van de tweede film, tevens de eindscène van de eerste, werd opnieuw gefilmd voor Back to the Future Part II, met Shue in de rol van Jennifer.
  • Zowel in de eerste als in de tweede film kreeg Marty een andere naam. In het eerste deel werd hij Calvin Klein genoemd. Dit was bij toeval, omdat zijn moeder deze naam op zijn ondergoed zag. Het ondergoed met de merknaam Calvin Klein zou pas vanaf 1968 op de markt gebracht worden. Marty herstelt dat en zegt dat hij Marty genoemd wordt, maar laat zijn achternaam achterwege. Ook in de tweede film, die zich gedeeltelijk op dezelfde dag afspeelde als in deel 1, dook deze naam weer op. In de derde film kiest Marty zijn naam zelf. Hij laat zich Clint Eastwood noemen, om zo niet te laten blijken dat hij familie is van de Mc Fly's die hij op dat moment leert kennen.




aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -