Azeri
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 Zie Azeri (volk) voor het artikel over het volk. |
|
|
||
|---|---|---|
| Gesproken in: | Azerbeidzjan, Iran, Turkije, Irak, Georgië, Rusland, Oekraïne, Armenië, Kazachstan, Syrië | |
| Sprekers: | 23-30 miljoen | |
| Rang: | 31 | |
| Taalfamilie | Altaïsch (omstreden)
|
|
| Alfabet: | Latijns en Arabisch | |
|
|
||
| Officieel in: | Azerbeidzjan | |
|
|
||
| ISO 639-1: az, SIL: AZB | ||
|
|
||
Het Azeri of Azerbeidzjaans is een taal die behoort tot de Turkse talen en wordt gesproken door de Azeri's. Het is de officiële taal van Azerbeidzjan, en wordt ook gesproken door een groot aantal mensen in het aangrenzende Iraans Azerbeidzjan, en kleinere minderheden in Georgië en het verre oosten van Turkije. De taal wordt door naar schatting 23 tot 30 miljoen mensen gesproken.
Binnen de Turkse talen behoort het Azeri samen met het (Turkije)-Turks, het Gagaoezisch en het Turkmeens tot de Ogoezische talen: op taalkundige gronden wordt deze onderling nauw verwante groep talen soms ook wel als één taal beschouwd[1].
Inhoud |
[bewerk] Schrijftaal
Er bestaan sinds de veertiende eeuw teksten in het Azeri. De taal is eeuwenlang geschreven met het Arabische alfabet. Van 1922 tot 1939 werd in Azerbeidzjan (toen deel van de Sovjet-Unie) het Latijnse alfabet gebruikt, en van 1939 tot 1991 het cyrillische. Sinds 1991 wordt opnieuw het Latijnse alfabet gebruikt in een variant van het Nieuwe Turkse Alfabet, die in 1992 een kleine wijziging onderging. Daarbij werd het zeer frequente letterteken ä door een ə vervangen: het Azeri bedient zich sindsdien van het enige alfabet ter wereld van deze ə[2]. In tegenstelling tot het Turks gebruikt het Azeri ook de letters q en x:
Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Əə, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Xx, Iı, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz
In Iran is men steeds het Arabische alfabet blijven gebruiken.
Het moderne standaard-Azeri in de Republiek Azerbeidzjan heeft invloeden ondergaan vanuit het Russisch en berust op het dialect van de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe. Het moderne standaard-Azeri in Iran lijkt op de oudere stadia van het Azeri en berust op het dialect van de Iraans- Azerbeidzjaanse hoofdstad Tabriz.
[bewerk] Invloeden
Het Azeri is sterker door het Perzisch en het Russisch beïnvloed dan het Turks. Het Turks heeft sinds de jaren dertig van de 20ste eeuw te maken gehad met een succesvolle taalhervormingsbeweging die het Turks wilde ontdoen van Perzische woorden. In het Azeri heeft een dergelijke hervorming niet plaatsgevonden. De Perzische invloed is begrijpelijkerwijs het grootst in de varianten die in Iran worden gesproken.
[bewerk] Externe links
| Referenties: |
|
 |
Zoek Azeri op in het WikiWoordenboek. |
 |
Zie de Azeri uitgave van Wikipedia. |
