André Breton

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

André Breton (Tinchebray (Orne), 19 februari 1896 – Parijs, 28 september 1966) was een Frans dichter en essayist.

André Breton wordt vanwege zijn Manifest van het Surrealisme gezien als de theoreticus en grondlegger bij uitstek van het surrealisme. Voordien had hij ook zijn hand gehad in het dadaïsme. Van 1927 tot 1935 was hij, evenals andere surrealisten, lid van de Communistische Partij van Frankrijk. Breton was vooral dichter, maar hij schreef ook een roman, Nadja (1928).

Het Manifest van het Surrealisme (Frans: Manifeste du Surrealisme), dat hij in 1924 publiceerde, was de vrucht van vijf jaar systematische proefnemingen, hoofdzakelijk op het gebied van het 'automatisch schrijven', maar ook op dat van de hypnotische slaap. Het beslissend aandeel dat hij sindsdien in het leven van de beweging bleef nemen, hield evenzeer verband met zijn streven de innerlijke samenhang van het surrealisme te behouden als met het streven direct in voeling te blijven met het gebeuren.

Reeds in 1925 dwong hij het bestaansrecht van een surrealistische schilderkunst af. In 1938 verwelkomde hij het binnentreden in deze schilderkunst van het 'absoluut automatisme'. In 1941 legde hij de nadruk op het eigen karakter van het automatisme binnen de vormgevende activiteiten van het surrealisme.

Breton aanvaardde het befaamde credo van Jacques Lacan omdat hij de waanzin als enige grens aanvaardde om de vrijheid te beperken:

"Et l’être de l’homme non seulement, ne peut être compris sans folie, mais il ne serait pas l’être de l’homme s’il ne portait en lui la folie comme limite de sa liberté".

("Niet alleen kan het wezen van de mens niet begrepen worden zonder de waanzin, maar dat wezen wordt evenzeer gekenmerkt door de waanzin als limiet van zijn vrijheid")^[1].

Vandaar L’amour fou die voor de surrealisten de wilde, onbeperkte en irrationele liefde was. Het was één van de stokpaardjes van het surrealisme^[2].

Breton was voor de definitie van zijn begrip van vrijheid ook beïnvloed door het werk van de filosoof van de romantiek Friedrich von Schelling^[3].

André Breton overleed in Parijs op 70-jarige leeftijd.

[bewerk] Bronnen

1. ^ Jacques Lacan, Propos sur la causalité psychique, Écrits p 176.
2. ^ André Breton, L’amour fou, p 108, Collection Métamorphose, Gallimard, Parijs (1945).
3. ^ Friedrich W.J. von Schelling, Über das Wesen der menslichen Freiheit, Suhrkamp Verlag, Frankfurt (1978).