Angola

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

República de Angola
Republik Angola

Wahlspruch: "Virtus Unita Fortior" lat., "Vereenegt Daperkeet mëcht méi staark"
Amtssprooch	Portugiesësch
Haaptstad	Luanda
Staatsform	Präsidialrepublik
President	José Eduardo dos Santos
Premierminister	Fernando de Piedade Dias dos Santos
Fläch	1.246.700 km²
Awunnerzuel	10.978.552 (Juli 2004)
Bevölkerungsdichtheet	8,8 Einwohner pro km²
BIP/Awunner	950 US-$ (2004)
Onofhängegkeet || vun Portugal den 11. November 1975
Währung	Kwanza
Zeitzon	WAT (UTC+1)
Nationallidd	Angola Avante
Kfz-Kennzeichen	ANG
Internet-TLD	.ao
Vierwahl	+244

Angola ass e Staat an Afrika.

Inhaltsverzeechnis 1 Geographie 2 Populatioun 2.1 Demographie 2.2 Sproochen 2.3 Relioun 3 Geschicht 4 Politik 5 Economie a Buedemschätz 5.1 Gréisser Stied 6 Literatur 7 Linken 7.1 Kuckt och 7.2 Um Spaweck

[Änneren] Geographie

Angola ass eng Republik, déi a Südwestafrika leit an an der hire President erweidert Pouvoiren huet (Präsidialrepublik). Den angolaneschen Nationaldag fält op den 11. November, den Dag (1975) wou déi fréier portugiesech Kolonie onofhängeg ginn ass. Angola läit um Atlantik an huet gemeinsam Grenzen mat Namibien, Sambia an der Demokratescher Republik vum Kongo. Angola besëtzt eng Exklav, Cabinda, déi tëschent der Demokratescher Republik vum Kongo an der Rebublik Kongo läit.

[Änneren] Populatioun

[Änneren] Demographie

D'Populatioun setzt sech méiheetlech aus Bantu-Volleksgruppen zesummen, déi hiren eegenen Dialekt schwätzen. 37 % vun der Populatioun sinn Ovimbundu, 25 % Kimbundu und 13 % Bakongo. Zueleméisseg manner staark vertruede Volleksgruppen sinn z.B. Chokwe (och Lunda), Ganguela, Nhaneca-Humbe, Ambo, Herero an Xindunga. Eppes méi wéi 2 % vun der Bevölkerung hu gemëscht Originen. D'Europäer, déi am meeschte vu Portugiesen ofstaamen, machen 1% vun der Populatioun aus. D'Gesondheetssituatioun ass katastrophal. 40% vun der Populatioun hu keen oder net genuch propert Drénkwaasser. Duerfir och déi vill Kranker, déi medezinesch net genug versuergt sinn. Den Taux vun der Kannerstierflechkeet ass di zweet héchsten an der Welt an den Angolaner gëtt duerchschnëttlech nëmme 44,6 Joer al.

[Änneren] Sproochen

Portugisesch ass weider eng vun den offizielle Sproochen an Angola. Aner Sproochen an Dialekter sinn: Umbundu, Kimbundu, Kikongo, Tchokwe, Ngangela, Oshiwambo (Kwanyama, Ndonga) an Otjiherero.

[Änneren] Relioun

[Änneren] Geschicht

Angola kuckt op eng beweegt Geschicht zeréck. Nodeems tëschent dem 7. an 9. Joerhonnert Bantu-Volleksguppen sech an Angola néiergeloss haaten, ass am 14. Joerhonnert am Norden d'Kinnikräich Kongo mat der Haaptstad Mbanza Kongo gegrënnt ginn.

D'Tatsach datt de portugieseche Séimann Diogo Cão als éischten Europäer 1483 an dëser Regioun geland ass, huet Angola Portugal méi no bruecht. 1576 ass déi heiteg Haaptstad Luanda gegrënnt ginn an Angola gouf offiziell eng portugiesesch Kolonie. Säi politesche Statut huet 1951 changéiert, wéi Angola eng iwwerséisch Provënz vu Portugal ginn ass. Wéi all Kolonien war och Angola no dem Zweete Weltkriich vun Opstänn vun nationalen Organisatiounen heemgesicht ginn. Si hunn 1959 ugefaang a goufen 1964 bluddeg néiergeworf. Et war am Joer 1975 wéi Angola seng Onofhängegkeet kritt huet an eng autonom Regierung mat enger Majoritéit vu schwaarze Ministeren un de Pouvoir komm ass. Den éischte Staatschef war den Agostinho Neto, Chef vu der marxistescher MPLA.

D'Rou an de Fridden hunn net laang gedauert. Tëschent der MPLA op däer enger Säit, der FNLA an der UNITA op der aner Säit, ass dunn e Biergerkriich ausgebrach an deen och eng Rei vu frieme Muechten agegraff hunn. Op der Säit vun der MPLA stoungen Russland, d'DDR a Kuba. Kuba huet net nëmme, wéi Russland, Waffe geliwwert mä och Zaldoten agesat. Fir d'FNLA ass de Zaire agetratt. D'UNITA hiererseits, déi stäerkst Oppositiounsmuecht, mat dem Fräiheetskämpfer Jonas Savimbi un der Spëtz, ass vun den USA a Südafrika tatkräfteg ënnerstëtzt ginn. Dëse Biergerkriich huet zwee an een halleft Joerhonnert gedauert an huet 1,5 Milliounen Affer mat sech bruecht. Obschonn déi géigneresch Parteien sech 1991 op fräi Wahle geeenegt haten, ass de Biergerkriich vun der UNITA virugefouert ginn, mat dem Argument, de MPLA Wahlgewënner, de Präsident José Eduardo dos Santos (MLPA), deen haut nach um Rudder ass, wier duerch Wahlbedruch un d'Muecht kom.

[Änneren] Politik

Angola ass Member vun de Vereenten Natiounen

[Änneren] Economie a Buedemschätz

[Änneren] Gréisser Stied

Déi matt Ofstand gréissten Agglomeratioun an Angola ass Luanda mat enger Awunnerzuel vu von 3.662.300 (Stand 1. Januar 2005). Dat heescht dat 30% vun der Bevëlkerung zu Luanda oder an der Ëmgéigend wunnen.

Am folgenden Tableau sinn d'Stied matt méi wéi 20.000 Awunner opgeféiert. Dat ass geschidd opgrond vun enger Vollekszielung vum 15. Dezember 1970, mat enger Neiberechnung fir den 1. Januar 2005. Och di jeweileg Provënz zu der d'Stied gehéieren ass opgefouert.

Rang   Stad         Awunn.1970  Schätzung (2005) Provënz
   1. Luanda      475.328    2.776.125     Luanda
   2. Huambo       61.885      226.177     Huambo
   3. Lobito       59.528      207.957     Benguela         
   4. Benguela     40.996      151.235     Benguela
   5. Lucapa       45.649      125.751     Luanda Norte
   6. Kuito         8.941      113.624     Bié
   7. Lubango      31.674      102.541     Huila
   8. Malanje      31.599       87.047     Malanje
   9. Namibe       12.076       80.150     Namibe
  10. Soyo            k.a.      67.553     Zaïre
  11. Cabinda      21.124       66.020     Cabinda 
  12. Uíge         11.972       60.008     Uige

[Änneren] Literatur

• Wright, George: The Destruction of a Nation: United States Policy Toward Angola Since 1945, Pluto Press, 1.3. 1997.
• Newsom, David D.: The Imperial Mantle: The United States, Decolonization, and the Third World, Indiana University Press, 2001.
• Gleijeses, Pietro: Conflicting Missions: Havana, Washington, and Africa, 1959-1976, UNC Press, 1.2. 2003, 576 Säiten.
• Brittain, Victoria: Death of Dignity: Angola's Civil War, Pluto Press, 1.4. 1998, 128 Säiten.

[Änneren] Linken

[Änneren] Kuckt och

[Änneren] Um Spaweck

• World Gazetteer - Aktuell Awunnerzuelen vu de Stied an Angola