Decius
E Vicipaedia
Gaius Messius Quintus Traianus Decius, praenomine abbreviato C. Messius Quintus Traianus Decius, fuit Imperator Romanus inter annos 249 et 251. Decius pius vir ex Illyrico habebatur et erat etiam membrum senatus, quo imperator acceptus est.
[recensere] Via ad imperium
Decius natus est Budaliae apud Sirmium in Pannonia inferiore anno 190 aut 200/201. Patricio genere ortus bonam positionem ad Caesarem et Senatum habebat. Anno 246 a Caesare Philippo imperium insigne ad Danuvium fluvium adeptus est. tumultibus militaribus in Moesia et Pannonia anno 249 profligatis Decius imperator Caesar a militibus suis exclamatus, non accepit, quod ipse usurpator se appellavit, tamen ad Philippum fidelis erat. Philippus vero hostem videbat, bello in Decium coepto victus in proelio sanguineo est. Decius Augustus factus et marita Herennia Cupressia Augusta.
[recensere] Bellum in Gothos
Decio imperante saepe ei bellandum contra Gothos erat, qui Danuvium fluvium transire conabantur, sic etiam proviancias Moesiam et Thraciam Gothi eripuerunt. Res singulares de hoc bello hodie non iam notae sunt, cum multa scripta in aetate media amitterentur aut exigua haberentur.
Obsidione Nikopolis ad fluvium Danuvium Decius imperator Gothos terrere potuit celeriter aggrediens. postquam montem Balcanum transierunt, Philippopolem expugnaverunt eripueruntque. Decius eos secutus autem prope Beroe victus est, qua clade Philippopolem non iam servare posset. Eo magister militum Gothorum, Priscus, frater interfecti Phillipi Arabis ipse se exclamavit imperator Gothorum praesidio. obsidione Philippopolis Gothi virium exhausti agere cum Decio de praeda et captivis temptaverunt condicione liberi abeundi. Decius autem negavit, quia Gothi a militibus Decii circumdati erant, atque videbat victoriam magnam Romanam. cum Gothi in hac condicione mala essent, animo desperationis pugnaverunt. Proelium ingens erat, in quo Herennius Etruscus quoque, Decii filius, mortuus est. Vitiis militaribus Romani cladem delentem habebant, et Decius occisus est prope Abrittum mense Iunio anni 251. Pater et filius a Senatu divi ornati sunt.
[recensere] Via interna sua in re publica
Res utraeque gravissima: Legem immolandi novam edixit, ut cives Romani fideles ad Caesarem suum se ostenderent. quis civis Romanus non argumentum dare poterant, Caesar eum persecutus, in vincula coniecit vel officii laborandi mari vel capitis damnavit. Judaeis Caesar parcebat ob praecipua vetera privilegia. Tantum pro Caesare orarent. Equidem Christianus verus Caesari non hoc signum fidei dare poterat, quoniam Christiani in unum deum credunt, itaque neque in Caesarem neque alios deos. propterea Decius eos persecutus et interfecit, erat caedes. eo tempore plerique Christiani in imperio Romano necati sunt, quod lex immolandi nova totum imperium complexa est.
Altera res: Decius imperator sedem censoris constituere voluit. candidatus suus Valerianus, futurus Caesar imperator, erat, qui sedem censoris multa pericula laturam esse existimabat, itaque negavit. Hic conatus sedis censoris constituendi invasione Gothorum finitus est.
Cum etiam Decius membrum senatus esset et senatus eum imperatorem acceperit, fidus semper ad rem publicam se ostendit aut ad imaginem rei publicae recuperandae, quae iam ab tempore longo mortuus erat.
