ប្រវត្តិ

From Wikipedia

ប្រវតិ្ត​គឺជាវិទ្យាសាស្រ្តដែលរៀនហេតុការណ៏របស់មនុស្ស។មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែលនិយាយថាប្រវត្តិជើ្ពមនៅពេលមនុស្សបានបង្កិតអក្សរ(១០០០០ឆ្នាំំហើយនៅទី្វបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិជើ្ពមនៅ
ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់​ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាល​​ពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ចផលរបស់អតីត។​ហើយនិង​ពេលគេស្គាល់ប្រវត្ត​គេបានគិតដល់អនាគតកាល។

Contents ១ ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ ២ ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប ២.១ ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី ២.២ ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប ២.៣ ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្រ្វីក ២.៤ ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក ៣ ឬសគល់នៃពាក្យ ៤ វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ ៥ បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ ៦ មើលផងដែរ ៦.១ រាយបញ្ជី ៦.២ បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ ៦.៣ ផ្សេង ៦.៤ បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក ៧ បណ្តាឯកសារបង្អែក ៨ បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ ៩ បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ

[កែប្រែ] ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ

'បុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត'

សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញបុរេប្រវត្តិសាស្រ្តគឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេប្រវត្តិសាស្រ្តវែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖

• បុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
• ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។

[កែប្រែ] ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប

អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថាប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបងើ្កតការសរសេរ។ប៉ុនែ្តក៏មានគំនិតដែលគិតថាប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីពោ្រះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។

[កែប្រែ] ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថាជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដីមានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវបច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជ។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍលើវាលរាបទាំងនោះ។

ទ្វីបអាស៊ីមានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទី្វបនេះដូចជាប្រទេចិនប្រទេសឥណ្ឌានិងភូមិភាគមេសូផូតាមី។ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទី្វបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖

• អាស៊ីខាងកើត។
• អាស៊ីខាងត្បូង។
• អាស៊ីខាងលិច។
• អាស៊ីខាងជើង។

[កែប្រែ] ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិនៅទី្វបអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាមួយប្រទេសក្រិក។​Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។ទស្សនវិជ្ជាក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។

[កែប្រែ] ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្រ្វីក

ប្រវត្តិអាហ្រ្វីក

ប្រវត្តិនៅទី្វបអាហ្រ្វីកបានផ្តើមឡើងជាមួយប្រទេសអេហ្សីប។

[កែប្រែ] ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិរបស់ទី្វបអាមេរិកផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។នៅសតវត្សរ៏ទី៩គ.ស.មានប្រជាជនថី្មហៅថាMayaដែលមានការសរសរនិងប្រតិទិនមួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់ពិភកលោក។គេបានរកឃើញលេខ០ដែលជួយដល់អភិវឌ្ឍន៏របស់ចំណោទលេខនព្វន្ធ។

Contents [hide]

[កែប្រែ] ឬសគល់នៃពាក្យ

[កែប្រែ] វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ

[កែប្រែ] បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ

[កែប្រែ] មើលផងដែរ

[កែប្រែ] រាយបញ្ជី

[កែប្រែ] បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ

[កែប្រែ] ផ្សេង

[កែប្រែ] បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក

[កែប្រែ] បណ្តាឯកសារបង្អែក

[កែប្រែ] បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ

[កែប្រែ] បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ