Auðunn rauði
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Auðunn rauði Þorbergsson (um 1250 – 1322) var biskup að Hólum 1313 – 1322.
Auðun var Norðmaður og var um tíma prestur á Þrándarnesi á Hálogalandi (skammt frá Harstad í Norður-Noregi). Hann varð síðar kórsbróðir við dómkirkjuna í Niðarósi, og varð brátt einn af forystumönnum kórsbræðra, t.d. í deilum við Jörund erkibiskup. Auðun var víðförull og fór oftar en einu sinni á fund páfa í Róm. Hann vann sig í álit hjá Noregskonungi og var lengi féhirðir Hákonar háleggs Magnússonar.
Auðun var vígður Hólabiskup 25. nóvember 1313. Hann kom til Íslands sumarið 1315 (að Seleyri í Borgarfirði) og reið norður til Hóla. Tók hann biskupsembættið föstum tökum, bæði hvað snerti fjármál og aga meðal kennimanna. Lenti hann brátt í deilum við helstu klerka í Hólabiskupsdæmi. Þrátt fyrir skamman tíma í embætti beitti hann sér fyrir ýmsum málum. Hann lét taka upp bein Guðmundar biskups góða og stuðlaði þannig að helgi hans. Um 1318 lét hann safna í bók máldögum (eignaskrám) kirkna í Hólabiskupsdæmi, og eru þeir kallaðir Auðunarmáldagar. Hann flutti með sér timburstofu frá Noregi, sem reist var á Hólum 1316–1317, síðar kölluð Auðunarstofa. Einnig lét hann smíða upp biskupsherbergin á staðnum. Sumarið 1320 fór Auðun til Noregs, m.a. til að tryggja hagsmuni sína í deilum við Íslendinga. Hann andaðist í Niðarósi 28. janúar 1322.
Helsta heimild um Auðun rauða er Lárentíus saga biskups.
[breyta] Heimildir
- Þorsteinn Gunnarsson (ritstj.): Um Auðunarstofu, bls. 167-211.
| Fyrirrennari: Jörundur Þorsteinsson |
|
Eftirmaður: Lárentíus Kálfsson |
|||
