Ryszard Kapuściński
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Ryszard Kapuściński (nado en Pińsk, daquela Polonia, o 4 de marzo de 1932, e morto en Varsovia o 23 de xaneiro de 2007) foi un xornalista, escritor e ensaísta.
Pińsk, a súa cidade natal, pertencía nos anos trinta á provincia polaca de Kresy, na súa fronteira oriental, mais na actualidade é territorio bielorruso. Sufriu na súa infancia as consecuencias da Segunda Guerra Mundial, o que marcaría a súa vida e obra posteriores. Despois de estudar Historia e Arte na universidade de Varsovia, Kapuściński comezou a traballar no semanario Sztandar Młodych como reporteiro de asuntos locais, a primeiros dos anos cincuenta. Pero por unha casualidade é destinado á India para facer reportaxes sobre aquel país, como consecuencia da visita do Pandit Nehru a Polonia e do achegamento entre os gobernos dos dous países. A partir de aí comezou unha carreira como xornalista internacional por China, América Latina e sobre todo a África da descolonización, como único correspondente da Axencia Polaca de Prensa no mundo en desenvolvemento.
Colaborou tamén en Time, The New York Times e Frankfurter Allgemeine Zeitung, como correspondente de guerra durante moitos anos e acadando un grande éxito grazas ó seu peculiar estilo, que o converteu nun xornalista de culto e figura relevante da cultura a nivel mundial.
A partir de 1960, Kapuściński comeza a publicar o seu labor xornalístico en libros, mais non en escolma de reportaxes, senón como obras autenticamente novas. O seu estilo foxe dos grandes acontecementos históricos e das datas oficiais, para narrar a caída e a proclamación dos réximes polos personaxes cos que ten contacto, dende taxistas a xenerais. O seu foi un xornalismo fondamente literario, cunha linguaxe moi coidada e expresiva, e inzada de xogos metaliterarios con referencia aos libros cos que el vai tomando contacto coas novas realidades de países descoñecidos.
Desde 1962 compaxinou as súas colaboracións periodísticas coa actividade literaria e exerceu como profesor en varias universidades. Na actualidade forma parte da Asociación polaca de Artistas Fotógrafos. Foi nomeado doutor honoris causa pola Universidade de Silesia en 1997 e ata 1981 foi correspondente no estranxeiro.
A súa produción literaria foi traducida a multitude de idiomas e recibiu unha excelente acollida por parte do público e da crítica amante dos relatos de viaxes. Falaba con fluidez oito idiomas, entre eles o francés, o inglés, o ruso e o español.
[editar] Premios e recoñecementos
- Príncipe de Asturias de Comunicación e Humanidades, 2003.
- Distinguido co título de Xornalista do Século nunha consulta realizada ós lectores da revista mensual Press.
- Premio J. Parandowski do Pen Club polaco (1989).
- Premio Goethe (Hamburgo)
- Premio da fundación A. Jurzykowski (Nova York)
- Premio de l´Astrolabe (Francia)
- Premio dos editores e libreiros alemáns
- Premio da Fundación Turzanski (Toronto)
- Premio Literario Linda das cidades de Torun e Göttingen
- Premio Icaro
- Premio Bruno Kreisky para libros políticos (2004).
- Doutor honoris causa pola Universitat Raimon Llull (2005).
- Soou como favorito para acadar o premio Nobel de Literatura, pero non o conseguiu.
[editar] Obra literaria
Ningunha das súas obras foi traducida polo de agora ao galego.
- 1962. Busz po polsku
- 1963. Czarne gwiazdy
- 1968. Kirgiz schodzi z konia
- 1969. Gdyby cała Afryka
- 1969. Che Guevara - Dziennik z Boliwii
- 1970. Dlaczego zginął Karl von Spreti?
- 1975. Chrystus z karabinem na ramieni
- 1976. Jeszcze dzień życia. Un día máis con vida, onde narra a descolonización portuguesa de Angola en 1975 e as súas consecuencias: unha guerra civil que asolou a rexión ata hai pouco.
- 1978. Wojna futbolowa. A guerra do fútbol, onde fala sobre diversos conflitos africanos e latinoamericanos. A reportaxe que lle dá título ó libro narra a guerra que mantiveron Honduras e O Salvador, cuxo detonante foi un partido de fútbol entre as seleccións de ambos países da fase previa do mundial de México en 1970.
- 1978. Cesarz. O emperador, que narra a caída do emperador de Etiopía, Haile Selassie.
- 1982. Szachinszach. O xá, que narra a caída do emperador de Irán, o xá Reza Pahlevi.
- 1986. Notes. Poesía.
- 1990. Lapidarium. Lapidarium.
- 1993. Imperium. Imperium. Sobre o derrubamento da Unión Soviética.
- 1995. Lapidarium II
- 1997. Lapidarium III
- 1998. Heban. Ébano, considerado por moitos o seu mellor libro, contén reportaxes localizadas en varios países de África.
- 2000. Lapidarium IV
- 2000. Z Afryki. Desde Africa. Álbum fotográfico.
- 2001. Lapidarium V
- 2001. Los cínicos no sirven para este oficio, editado unicamente en español, recompila entrevistas e conversas moderadas por Maria Nadotti.
- 2003. Autoportret reportera
- 2004. Podróże z Herodotem. Viaxes canda Herodoto, onde conta os seus comezos como xornalista e a axuda que lle proporcionou a lectura da Historia de Herodoto.
- 2004. El mundo de hoy, editado unicamente en español, recolle reflexións sobre os últimos acontecementos coma o 11-S ou o 11-M, así coma unha especie de autobiografía acerca do moito que viviu e as súas reflexións para comprender o mundo actual.
- 2004.Los cinco sentidos del periodista, editado unicamente en español, recolle ideas e reflexións que o autor expuxo en dous obradoiros ditados a petición para a Fundación Nuevo Periodismo Iberoamericano.
- 2006. Prawa natury
- 2006. Ten Inny
