Panfilia

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Panfilia foi unha rexión da costa suroeste de Asia Menor, ao leste de Licia. Limitaba con Licia (ao oeste), Psidia (ao norte), Cilicia (ao leste) e o mar Mediterráneo (ao sur). A zona da costa formaba un golfo coñecido como Pamphylius Sinus ou Pamphylium Mare. Tiña unha costa extensa pero cara ao interior non se prolongaba demasiado, pero os romanos ás veces consideraron a Panfilia incluíndo Psidia.

Panfilia non foi provincia romana ata a división de Constantino I o Grande no século IV, e antes formou parte da provincia chamada Licia e Panfilia con fronteira entre ambas rexións nos montes Clímax e fronteira con Cilicia no río Melas, pero os límites non eran moi estritos xa que Olbia e Perge, ao leste dos montes Clímax, serían consideradas a miúdo como parte de Licia e, en cambio, Perge, alén do río Melas, sempre foi considerada cidade de Panfilia.

O país era en xeral montañoso polas estibacións das montes do Tauro que se achegaban ata a mesma costa. O promontorio principal da costa era o Leucotheum ou Leucolla.

Os ríos principais eran o Catarrhactes, o Cestrus, o Eurímedón e o Melas, todos navegábeis. Había un lago, chamado Capria, entre o Cestro e o Eurímedón.

A súa lingua presentaba influencias gregas. As súas moedas tamén mostran unha forte influencia artística grega. Os seus deuses eran os deuses gregos, especialmente Zeus, Artemisa e Dioniso.

As principais cidades serían Lirnas ou Lirnessos, Ténedos, Olbia, Córico, Aspendo, Perge, Silion, Side, Cibira e Ptolemais.

Segundo Plinio o país chamouse antes Mopsopsia, de Mopso, o xefe dun grupo de gregos que se estableceron alí despois da guerra de Troia.

Sometido o país por Persia, os panfilios serían un pobo pouco importante que só aportou 30 barcos á guerra contra Atenas ao comezo do século -V. (os licios aportaron 50 e os cilicios 100). Sometidos facilmente a Alexandre o Grande, á súa morte quedaron no poder de Antígono e, despois do -301 dos seléucidas. Despois da paz de Apamea pasou a Roma (-188) e a rexión foi incorporada ao reino de Pérgamo co que pasou a Roma o -133, formando parte da provincia de Asia. Os panfilios participaron a miúdo nas piraterías dos seus veciños cilicios e os seus portos serían unha especie de refuxio de seguridade para os cilicios. Cando se creou a provincia de Cilicia foi incluída nela, pero retornou a Asia o -43; o -31 foi incorporada a Galacia e o ano 70 creouse unha provincia que se chamou Licia e Panfilia, da que formou parte. Baixo Constantino I o Grande, antes do 325, a provincia dividiuse nas de Licia e de Panfilia.

As colonias gregas de Aspendo e Side ficaron como estados independentes en alianza con Persia, e despois con Macedonia e cos seléucidas, e serían cidades libres baixo os romanos ata o tempo de Vespasiano.