Kiwi (ave)
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
- Este artigo é sobre a ave non voadora chamada kiwi, nativa de Nova Celandia. Para información sobre os habitantes dese país, tamén chamados "kiwis", véxase Nova Celandia. Para información sobre a froita de orixe chinesa, véxase Kiwi (froita).
| Kiwi | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||
| Estado de conservación | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Clasificación científica | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Nome científico | ||||||||||||
| Apterix australis Kiwi marrón
Apterix hastii Kiwi grande apigarado Apteris owenii Kiwi pequeno apigarado |
||||||||||||
 Coñeza toda a Bioloxía en Wikispecies, o directorio dos seres vivos |
A denominación 'kiwi' é maorí, idioma do pobo homónimo de liñaxe malaio-polinesia que colonizou Nova Celandia antes da chegada dos europeos. O kiwi é calquera das especies de pequenas aves non voadoras nativas de Nova Celandia, do xénero Ápterix. De aproximadamente o tamaño dunha galiña, o kiwi é o máis pequeno dos struthioniformes vivos. A pesar de que se cre que é a especie mais próxima aos casuarios ou ao extinguido moa, a sua orixe evolutiva é aínda incerta.
Antes da chegada dos humanos sobre o 1300, na Nova Celandia non había mamíferos, e os nichos ecolóxicos que noutras partes do mundo estaban cheos de criaturas tan diversas como cabalos, lobos e ratos foron ocupados por paxaros (e en menor proporción, réptiles).
Os kiwis son criaturas tímidas e nocturnas cun sentido do olfacto moi desenvolvido e, xeralmente inusual nunha ave, fosas nasais na punta do seu longo e afiado peteiro. Para alimentarse, incrustan o peteiro no chan en busca de miñocas, insectos e outros invertebrados. Tamén comen froita e, se a oportunidade se presenta, pequenos cangrexos de río, anfibios e anguías.
A súa adaptación á vida terrestre é extensiva: como todos os struthioniformes, non teñen "quilla" no esterno para ancorar os músculos das ás, e case nin ás sequera: os vestixios son tan pequenos que son invisíbeis baixo a súa plumaxe. Esta plumaxe é típica da ave en cuestión. Diríase que, por razons evolutivas e de adaptación ao ecosistema, os plumons non chegaron á etapa de verdadeiras plumas, adoptando o característico aspecto de suaves cerdas que ten a 'plumaxe' do kiwi. Mentres que xeralmente os páxaros teñen ósos ocos para aforrar peso e facer o voo máis práctico, o kiwi ten medula, igual que os mamíferos.
Existen tres especies, unha das cales ten dúas subespecies:
- O Kiwi marrón da Illa do Norte, Ápterix australis manteli abarca os dous terzos do norte da Illa do Norte e, con case 35.000 restantes, é o kiwi máis común. As femias miden aproximadamente 40 cm e pesan cerca de 2,8 kg; os machos pesan cerca de 2,2 kg. O kiwi marrón da Illa do Norte demostra unha resistencia notábel: adáptase a unha gran variedade de hábitats, incluso bosques non-nativos e algúns campos. A plumaxe é vermella e marrón. A femia xeralmente pon dous ovos, os cales son incubados polo macho.
- O Kiwi marrón Okarito, Ápterix australis australis, é unha subespecie do marrón da Illa do Norte recentemente identificada, un pouco máis pequena, cun matiz grisáceo na plumaxe e en ocasions plumas brancas no rostro. As femias poñen até tres ovos por temporada, cada un nun niño diferente. Tanto a femia como o macho incuban os ovos. Actualmente só quedan uns 140.
- A especie máis grande é o Kiwi grande apigarado, Ápterix hastii, o cal mide aproximadamente 45 cm e pesa uns 3,3 kg (os machos pesan aproximadamente 2,4 kg). Ten unha plumaxe gris marrón con bandas máis claras. A femia pon soamente un ovo, e incuban tanto esta como o macho. Estímase que a poboación alcanza 20.000 exemplares, distribuidos ao redor das zonas máis montañosas do noroeste de Nelson, o norte de Costa Oeste e os Alpes Sureños.
- O Kiwi pequeno apigarado, Ápterix owenii, é incapaz de sobrevivir á depredación de cochos, armiños e gatos. É o máis ameazado de todos os kiwis e xa se extinguiu na maior parte do arquipélago. Quedan aproximadamente 1000 na Illa Kapiti e foi introducido noutras illas libres de depredadores nas que parece estar establecéndose. É unha ave dócil de aproximadamente 25 cm de alto e a femia pesa 1,3 kg. Esta pon un só ovo que é incubado polo macho.[[ja:キーウィ (鳥)]
