Juan Antonio Saco y Arce

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Juan Antonio Saco y Arce (nado en Alongos, concello de Toén (Ourense) o 8 de marzo de 1835, e falecido en Ourense o 14 de setembro de 1881) foi un escritor e lingüista, autor da primeira Gramática da lingua galega.

Índice 1 Biografía 2 Obra 3 Publicacións 3.1 Libros 3.2 Artigos 4 Notas

[editar] Biografía

Fixo estudos no seminario eclesiástico en Ourense, e posteriormente estudou Filosofía e Letras e Teoloxía en Santiago de Compostela. Exerceu a cátedra de lingua grega nos institutos de bacharelato de Pontevedra, Ourense, e logo de Castelló de la Plana. No ano 1863 tomou pose da praza da mesma materia no instituto de Ourense, onde exercería como profesor de grego e logo de Retórica e Poética^[1].

Coa chegada da Gloriosa Revolución, Saco tivo dificultades, pois negouse a xurar a nova constitución, a primeira realmente democrática en España, feito que conlevou ser separado da súa cátedra. Mais durante a Iª República, en 1873, Saco foi reincorporado ao corpo de profesores do bacharelato. Morreu oito anos despois.

[editar] Obra

En 1868 publicou en Lugo a primeira gramática da lingua galega. Certo, que catro anos antes, un aínda hoxe descoñecido Francisco Mirás, publicara en Santiago, o titulado Compendio de Gramática Galega-Castellana, mais dada a súa escasa calidade e o carácter rotundamente incompleto, mal se podería cualificar de primeira gramática do galego, se non fose compasivamente.

Saco cultivou tamén a poesía, publicando en 1878, en Ourense, Poesías, volume de algo máis de 400 páxinas, das que só nove poesías están redactadas en galego, e a maioría en castelán. Seis delas son poesías de creación, e tres traducións do latín; todas de carácter relixioso.^[2]O tema resultaba novedoso dentro da literatura galega.

Fóra desas dúas obras, publicou un curto artigo Poesía gallega contemporánea: sus defectos más comunes, nun xornal ourensán, en 1876.

Tivo un grande interese pola literatura popular, do que dou mostras, ao incluír algunhas para ilustrar determinadas pasaxes da súa gramática galega (do mesmo xeito que insertou unha boa escolma de refráns como apéndice). No ano 1881, o do seu pasamento, comezou a publicar algúns dos materiais que recollera sob o título de Literatura Popular de Galicia, obra que ficou interrompida. Algúns dos materiais recollidos apareceron, de xeito disperso, no Cancionero popular gallego de José Pérez Ballesteros, co que debeu manter amizade, xa que de novo en 1878, prologoulle os Versos en dialecto gallego. Parte do material que permanecía inédito foi logo publicado no Boletín da Comisión de Monumentos da Provincia de Ourense entre 1910 e 1929, e algo máis no ano 1939.

[editar] Publicacións

[editar] Libros

• Gramática Gallega. Lugo. Imprenta de Soto Freire. Lugo. 1868.
• Poesías. Ourense. Imprenta de Gregorio Romero Lozano. 1878.

[editar] Artigos

• Poesía gallega contemporánea: sus defectos más comunes, no xornal El Heraldo Gallego; Ourense, xaneiro de 1876.

[editar] Notas