طب سوزنی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

گُمان می‌رود حق‌ تکثیر محتویات این صفحه با سیاست‌های ویکی‌پدیا در مورد حق تکثیر سازگاری ندارد.
لطفاً اطلاعات بیشتری در این مورد بیفزایید و یا وضعیت حق تکثیر منبع اصلی این مقاله را بررسی کنید.

طب سوزنی روش درمانی سنتی چین است. همان طور که طب سنتی ایران را طب بوعلی سینایی و طب سنتی هند را آیورودا می گویند. طب سوزنی در اسطوره ها جای دارد و تاریخچه ی آن به هزاران سال پیش برمی گردد. قدمت این طب به قدری است که بقایای آن را می توان از عصر حجر پی گیری کرد.

تاریخجه طب سونی

درطب سنتی چین ، تاریخ طب ملیت " هان " دیرینه تر و تجربیات عملی آن و شناخت تئوریک آن گسترده تر است .

طب چینی درحوضه رودخانه زرد چین بوجود آمده و مدتهاپیش سیستم علمی و دانشگاهی آن شکل گرفته است. در فرایند درازمدت توسعه طب چینی ، هر سلسله نوآوری هایی داشته و بسیار پزشکان مشهور را پرورش داده و مکاتب فکری مهم و آثار معروفی بوجود آورده است .

در کتیبه های دوران " این شآن " ( قرن 11 ق . م - 16 ق. م ) ، نگاشته شده بر روی استخوان ها یا لاک لاک پشتان در بیش از 3000 سال پیش، مواردی مربوط به پزشکی و بهداشتی و بیش از 10 نوع بیماری درج شده است. درسلسه " جئو" ، روش های درمانی ازجمله شیوه های چهارگانه تشخیص بیماری یعنی نظارت ، استماع و استشمام ، استفهام و گرفتن نبض و طرز معالجه مانند ، دارو ، سوزنی و عمل جراحی مورد استفاده قرار گرفت. در دوران سلسله های " چین " و " هان " ، " هوان دی نه جین " چنین آثار طبی با تئوری منظم به رشته تحریر درآمد. این کتاب نخستین اثر کلاسیک و تئوریک موجود طب چینی بشمارمیرود. " تئوری بیماری های مرتبط با سرماخوردگی" که " جان جون جین" نوشته است، شامل اصول تشخیص امراض گوناگون و معالجه آنها براساس تحلیل همه جانبه بیماری ها و حالت مزاجی بیماران است. این اثر برای توسعه طب بالینی تأثیرگذار بوده است. علم جراحی در سلسله " هان " سطح نسبتاً عالی داشت. طبق کتاب " تاریخ سه کشور پادشاهی " ، " خوا تو " طبیب مشهوری زندگی می کرد که به درمان بیماری های گوناگون می پرداخت و از مایع بی حسی تمام بدن بنام " پودر ما فی " برای جراحی ها استفاده می نمود.

از سلسله های " وی " و " جین " و سلسله های جنوب و شمال ( 220 -- سال 589 میلاد ) تا سلسله های " شوه " و " تانگ " و " وو دای " ( پنچ سلسله ) ( سال 581 -- سال 960 میلاد ) ، تشخیص با گرفتن نبض رواج یافت. کتابی بنام " کتاب کلاسیک گرفتن نبض " که " وان شوحه " طبیب معروف سلسله " جین " نوشته است ، 24 نوع حالت نبض را تشریح می کند. این کتاب نه تنها برای طب سنتی چین تأثیرات مثبتی داشته بلکه در خارج از چین مورد استفاده بوده است. در این دوره هر رشته پزشکی ، تخصصی شد. مونوگرافی های طب سوزنی عبارت بودند از : " کتاب کلاسیک طب سوزنی درجات یک و دو " ؛ کتاب های " بائو پوجی" و" جئو حو فائو" آثار نماینده تهیه قرص های عمر جاویدان بخش ( وابسته به مذهب " تائو") ؛ در زمینه داروسازی ، کتابی بنام " تئوری تهیه داروهای له گون " وجود داشت ؛ در زمینه جراحی ، کتابی بنام " نسخه های باقی مانده لیو جون جی " موجود بود ؛ کتاب" تئوری درباره علل بیماری ها " مونوگراف علل بیماری است. کتاب " درباره نرمه سر " مونوگرافی بخش اطفال است ؛ کتاب " داروهای گیاهی تجدید نظر شده " نخستین اثر مربوط به داروها در جهان بحساب می آید ؛ مونوگرافی بخش چشم پزشکی بنام " نکات ظریف این حای " و غیره . علاوه بر این ، در سلسله تانگ کتاب های پزشکی مهمی ازجمله کتابی بنام " نسخه های مهم و گرانبها " تألیف شد. این کتاب را " سون سی میائو" نوشت. کتاب " نکات مهم جراحی " را " وان تائو" نوشت که اثر مهم پزشکی محسوب می شود.

در آموزش پزشکی سلسله سون ( سال های 960 -- 1279 میلاد ) ، تدریس طب سوزنی با اصلاحات مهم و بزرگی همراه بود. " وان وی یی " کتابی بنام " نقشه طب سوزنی -- نقاط مناسب روی بدن مجسمه مسی آدم " تألیف کرده و دو مجسمه بزرگ مسی به اندازه قد انسان را برای طب سوزنی طراحی و تهیه کرده است که شاگردان بر روی آنها آزمایش پزشکی انجام می دادند. این ابتکار برای توسعه طب سوزنی در آینده تأثیرات عظیمی برجای گذارد. در سلسله مین ( سال های 1368-- 1644 میلاد ) شمار زیادی پزشکان ظهور کردند. آنها توانستند بیماری های ناشی از عوامل سرماخوردگی و بیماری های تب فصلی و طاعون و غیره را تشخیص دهند. تا سلسله چینگ ، تئوری بیماری های تب فصلی به مرحله پختگی رسید و مونوگرافی هایی مانند " تئوری بیماری های تب فصلی" تألیف شد.

از سلسله مین ، پزشکی غرب به چین منتقل شد و شمار زیادی پزشکان به " تلفیق و آمیزش طب سنتی چین با پزشکی غربی " پرداختند.

روش عملکرد طب سوزنی

چینی های باستان معتقد بودند که بدن انسان علاوه بر گوشت و پوست و استخوان، دارای کالبدی انرژتیک است و انرژی در کانال هایی به نام مردین جریان دارد. جالب است بدانید که امروزه توسط روش هایی خاص، این کانال ها قابل رویت شده اند.

همان طور که آب در رودخانه ها جریان دارد، انرژی نیز در کانال ها (مردینها) در گردش است. تا زمانی که انرژی جاری است و مانعی در سر راه آن قرار نگرفته، مثلاً در دوران کودکی، بیماری وجود ندارد. ولی همین طور که ما بزرگ تر می شویم و تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی مانند مواد شیمیایی محیطی، تغذیه نامناسب، استرس، آلودگی صوتی، عدم تحرک و .. قرار می گیریم، این آلودگی ها مانند زباله هایی جریان انرژی را متوقف یا کند می کنند و در نتیجه بیماری شروع می شود.

تشخیص در طب سوزنی کار بسیار دشواری است. از بیماری که مراجعه می کند باید یک شرح حال مفصل در مورد تمام اعضای بدن گرفت و او را از نظر روحی روانی سنجید. معاینه از نحوه ی صحبت کردن، راه رفتن، نشستن روی صندلی، رنگ و حالت چهره، ناخن ها و لب ها شروع می شود و با معاینه ی نبض و زبان ادامه می یابد. معاینه ی زبان در طب سوزنی اهمیت ویژه ای دارد و می توان از روی معاینه ی زبان به بسیاری از بیماری های فرد پی برد. رنگ زبان، شکل آن، نوع بار روی زبان و محل قرار گرفتن آن، تورم زبان و حس خطوطی که بارها هریک از ما روی زبانمان مشاهده کرده ایم و از آن سرسری گذشته ایم، می تواند به تشخیص کمک کند.

بر اساس تشخیصی که پزشک برای بیمار در نظر گرفته است، مبادرت به انتخاب یک سری از نقاط می کند که بین 10 تا 15 و گاهی کم تر یا بیشتر است. چینی های قدیم نقاطی را روی بدن کشف کرده اند که تحریک آن ها می تواند اثرات درمانی روی ارگان های درونی بدن بگذارد. این که آن ها چطور به این دانش دست یافته اند نیز شگفت انگیز است. مثلاً نقاط اطراف قوزک پا مربوط به کانال کلیه و مثانه است و یا نقاطی در زیر زانو مربوط به کانال معده است.

درمان هفته ای 2 تا 3 مرتبه و هر دوره ی درمانی 12 جلسه است. ممکن است بعضی از بیماران به دو یا سه دوره ی درمانی نیاز داشته باشند و این بستگی به مزمن بودن بیماری شان دارد. هر جلسه ی درمانی حدود 1 تا 5/1 ساعت طول می کشد.

علاوه بر طب سوزنی، آموزش تغذیه ی سالم، حرکات ورزشی مناسب، استفاده از گیاهان دارویی و مکمل های غذایی نیز به کمک طب سوزنی می شتابند.

نکته ی مهم در درمان این است که علاوه بر محل سوزن ها، جهت، عمق نفوذ و نحوه ی حرکت دادن سوزن ها در بدن نیز بسیار مهم است.

توجه کنید که طب سوزنی درمانی بدون درد است و هیچ عارضه ای ندارد و امروزه استفاده از سوزن های یک بار مصرف، کار پزشکان و بیماران را بسیار راحت تر کرده است. تا اوایل دهه ی 70 میلادی بیشتر پزشکان مکانیزم طب سوزنی را مثل دارونماها فرض می کردند و بیشتر اثرات روانی را در بهبود اشخاص دخیل می دانستند، ولی اثرات مفید طب سوزنی در دامپزشکی و روی بچه های خیلی کوچک که تلقین پذیر نیستند، این نظریه را رد می کرد. در سه دهه ی اخیر طب سوزنی جایگاه ویژه ای در اروپا و آمریکا پیدا کرده است به طوری که در چندین دانشگاه معتبر اروپا و آمریکا تدریس می شود و مورد قبول سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا است.

بیماری هایی که با طب سوزنی قابل درمان است: