Tomas Moro
Wikipedia(e)tik
Thomas More, baita ere San Tomas Moro santu izenez ezaguna, (Londres, 1478ko otsailaren 7a - 1535eko uztailaren 6a) abokatu, idazle, politikari eta humanista ingelesa izan zen. Hainbat lanpostu publiko bete zituen, Ingalaterrako Kantzilerra barne 1529 eta 1532 artean. Utopia hitza asmatu eta izen bereko liburua idatzi zuen, alegiazko uharte-nazio bati buruzkoa. Liburuan bertako sistema politikoa aurkezten zuen.
Henrike VIII.a Ingalaterrako erregea Ingalaterrako Elizaren buru izateko asmoaren aurka agertu zen eta, horregatik, erregeak hiltzera zigortu zuen, traizioa leporatuta. 1935ean, heriotzatik laurehun urtera, Pio XI.a aita santuak kanonizatu egin zuen, abokatu eta plazagizonen zaindari izendatuz. Haren ospakizun eguna ekainaren 22an da.
[aldatu] Utopia
Sakontzeko, irakurri: Utopia
Ambrosius Holbein-en xilografia
Thomas Morek gizarte ideal bat deskribatu zuen asmatutako uharte batean. Lan horretan, gizakien arteko berdintasunaren alde egin zuen. Bere utopiaren ezaugarri nagusiak honakoak ziren:
- Berdintasuna ekonomikoa: Jabetza pribatu ezak lehia desagertaraziko luke eta lanaren fruituak denen artean elkarbanatu.
- Diruaren desagerpena: Diru debekaturik, laguntza, lan trukea eta truke ekonomikoa lirateke ekonomiaren oinarria.
- Egitura politiko demokratikoa: Ordezkari politikoak boto sekretuen bitartez aukeratuko lirateke, baina hautesleek "zin egin behar dute hiritarrik egokien aukeratuko dutela".
- Guztizko planifikazioa: Arlo guztiak kontrolaturik lirateke: jatorduak, lanorduak, seme-alaben heziketa.
- Hezkuntzaren bi oinarriak lanbide heziketa eta gizarte bizitzaren estimua lirateke.
- Tolerantzia elkarbizitzaren oinarrizko printzipio bezalaxe, "nork bere sentimenduekin bat egiten duen erlijioa aukeratuko du".
| Azaldu dizuen errepublika horri, aparta ez ezik, bakar ere baderitzot. Beraz, sobera merezi du izen hau: benetako Errepublika. Beste alde batzuetan ere izan dute hizpide gizarte osoaren ongia, baina beti sartu izan dute tartean norberaren onurak eragindako zerbait. Utopian berriz deonon ongia baino ez da izan kontuan, eta ez norberaren interesak (...) Utopian, guztiona dena
Tomas Moro, Utopia |
