Σαρλ Μεσιέ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Σαρλ Μεσιέ.

Ο Σαρλ Μεσιέ (Charles Messier, 26 Ιουνίου 1730 – 12 Απριλίου 1817) ήταν Γάλλος παρατηρησιακός αστρονόμος, γνωστός κυρίως από τη σύνταξη του ομώνυμου αστρονομικού καταλόγου ουράνιων σωμάτων του «βαθέος ουρανού» (έξω από το Ηλιακό Σύστημα), όπως είναι νεφελώματα, γαλαξίες και αστρικά σμήνη. Τα μέλη του καταλόγου αυτού συλλογικά είναι πλέον γνωστά (ιδίως στους ερασιτέχνες αστρονόμους) ως τα 103 «αντικείμενα του Μεσιέ». Ο σκοπός της δημιουργίας του καταλόγου ήταν να βοηθήσει «κυνηγούς» κομητών, όπως ήταν και ο ίδιος, και άλλους παρατηρητές των ουρανών να διακρίνουν τα μόνιμα από τα παροδικά μη σημειακά σώματα.

[Επεξεργασία] Η ζωή του Μεσιέ

Ο Μεσιέ γεννήθηκε στο Badonviller της γαλλικής επαρχίας της Λωρραίνης και ήταν το δέκατο από τα 12 παιδιά του χωροφύλακα Νικολά Μεσιέ και της Φρανσουάζ, το γένος Γκρανμπλέζ (Grandblaise). Από τα αδέλφια του τα 6 πέθαναν σε μικρή ηλικία και το 1741, απεβίωσε και ο πατέρας του. Το ενδιαφέρον του Σαρλ στην Αστρονομία δημιουργήθηκε από την εμφάνιση ενός μεγάλου κομήτη με 6 ουρές το 1744 και από μια δακτυλιοειδή έκλειψη Ηλίου ορατή από το Badonviller στις 25 Ιουλίου 1748.

Το 1751 προσλήφθηκε από τον Ζοζέφ Νικολά Ντελίλ, τον αστρονόμο του γαλλικού πολεμικού ναυτικού, ο οποίος τον δίδαξε να κρατά προσεκτικά αρχεία των παρατηρήσεών του. Η πρώτη καταγεγραμμένη παρατήρηση του Μεσιέ ήταν εκείνη της διαβάσεως του πλανήτη Ερμή στις 6 Μαΐου 1753.

Το 1764 ο Μεσιέ ανακηρύχθηκε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (το αντίστοιχο των Ακαδημιών στη Μ. Βρετανία), ενώ στις 30 Ιουνίου 1770 εκλέχθηκε μέλος στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών.

[Επεξεργασία] Ο κατάλογός του

Η πρώτη εκδοχή του καταλόγου του Messier περιελάμβανε 45 ουράνια σώματα και δημοσιεύθηκε το 1774 στην περιοδική έκδοση της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών στο Παρίσι. Μέχρι το 1781, οπότε εκδόθηκε η τελική μορφή του καταλόγου, αυτά είχαν αυξηθεί σε 103. Σε ανεξάρτητες μεταξύ τους έρευνες μεταξύ 1921 και 1966, αστρονόμοι και ιστορικοί ανακάλυψαν ενδείξεις άλλων 7 μελών του καταλόγου, τα οποία είχαν παρατηρηθεί είτε από τον Μεσιέ, είτε από τον φίλο και βοηθό του Πιέρ Μεσαίν λίγο μετά την τελική έκδοση. Αυτά τα 7 μέλη (τα περισσότερα είναι γαλαξίες), γίνονται δεκτά από πολλούς αστρονόμους ως «επίσημα αντικείμενα Μεσιέ», με περισσότερη αμφισβήτηση για το Μ110. Οι χαρακτηρισμοί-ονομασίες των σωμάτων αυτών με το αρχικό γράμμα Μ (από το Messier), ακολουθούμενο από τον αύξοντα αριθμό στον κατάλογο, χρησιμοποιούνται ακόμα, τόσο από επαγγελματίες, όσο και από ερασιτέχνες αστρονόμους, ξεκινώντας από το M1 στον αστερισμό Ταύρο και καταλήγοντας στον μικρό ελλειπτικό γαλαξία M110, στον αστερισμό Ανδρομέδα.

Ο κατάλογος δεν είναι επιστημονικά οργανωμένος κατά είδος ουράνιου σώματος ή κατά θέση στην ουράνια σφαίρα (όπως ο μεταγενέστερος Νέος Γενικός Κατάλογος). Ωστόσο, ο κατάλογος του Μεσιέ περιέχει παραδείγματα κάθε γνωστού είδους μακρινών αστρονομικών στόχων, όπως οι γαλαξίες, τα πλανητικά νεφελώματα, τα ανοικτά και σφαιρωτά αστρικά σμήνη. Επειδή όλα αυτά τα ουράνια σώματα ήταν ορατά με το μικρού διαμετρήματος τηλεσκόπιο (περίπου 102 mm) που χρησιμοποιούσε ο Μεσιέ για να μελετήσει τον ουρανό, τα «αντικείμενα Μεσιέ» είναι θεαματικά και ιδιαιτέρως δημοφιλή στους κύκλους των σύγχρονων ερασιτεχνών αστρονόμων, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούν ισχυρότερα τηλεσκόπια και γενικά πολύ καλύτερο εξοπλισμό από ό,τι ο Μεσιέ. Επιπλέον, σχεδόν όλα τα ουράνια σώματα του Μεσιέ είναι ανάμεσα στα πλησιέστερα στη Γη για τις αντίστοιχες κατηγορίες στις οποίες ανήκουν, γεγονός που τα καθιστά ενδιαφέροντα στην έρευνα με επαγγελματικά όργανα, που σήμερα μπορούν να διακρίνουν πολύ μικρές και θεαματικές λεπτομέρειές τους.

Πρέπει και πάλι να τονισθεί ότι πολλά από τα μέλη του καταλόγου του Μεσιέ ανακαλύφθηκαν από τον βοηθό του Πιέρ Μεσαίν.

Ο κρατήρας Μεσιέ (Messier) κοντά στον ισημερινό της Σελήνης και ο αστεροειδής 7359 Μεσιέ (7359 Messier) ονομάσθηκαν έτσι προς τιμή του Σαρλ Μεσιέ.