Ριχάρδος της Υόρκης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ριχάρδος Πλανταγενέτης δούκας της Υόρκης (1411 - 1460) μέλος της Αγγλικής βασιλικής οικογένειας των Πλανταγενετών. Η σύγκρουση του με τον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο ΣΤ' σήμανε και την έναρξη του εμφύλιου πολέμου των Ρόδων που κυριάρχησε στην Αγγλία κατα την διάρκεια του 15ου αιώνα. Ο ίδιος δέν έγινε ποτέ βασιλιάς κάτι που κατόρθωσαν να κάνουν οι δύο γιοί του Εδουάρδος Δ' και Ριχάρδος Γ'. Γιός του Ριχάρδου του Κάνισμποργκ, 3ου κόμη του Καίημπριτζ και της Άννας του Μόρτιμερ, η μητέρα του πέθανε αμέσως μετά την γέννηση του ήταν μικρότερος αδελφός της Ισαβέλλας Πλανταγενέτη. Προπάππους του και απο τους δύο γονείς του ήταν ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Γ' ο δέ πατέρα του ήταν γιός του μικρότερου γιού του Εδουάρδου Γ' Εδμόνδου του Λάνγκλει κάτι που τον οδήγησε αμέσως στις ψηλότερες θέσεις της Αγγλικής αριστοκρατίας.

Πίνακας περιεχομένων

1 Ισχυρός δούκας αλλά με απαιτήσεις που δέν ικανοποιήθηκαν
2 Διορίστηκε αντιβασιλιάς τον Αγγλικών κτήσεων στην Νορμανδία
3 Συνεχείς διαμάχες του με τον βασιλιά Ερρίκο ΣΤ'
4 Προσωρινός συμβιβασμός
5 Διεκδίκηση της διαδοχής του θρόνου
6 Κληρονόμοι
7 Πηγές

[Επεξεργασία] Ισχυρός δούκας αλλά με απαιτήσεις που δέν ικανοποιήθηκαν

Ριχάρδος της Υόρκης

Ο πατέρας του σκοτώθηκε στην εξέγερση κατά του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Ε' τον Αύγουστο του 1415, απο την οποία δέν κληρονόμησε κανένα μερίδιο γής και κανέναν τίτλο. Ο θείος του απο την πλευρά του πατέρα του Εδουάρδος του Νόργουις, 2ος δούκας της Υόρκης σκοτώθηκε στην μάχη του Αζινκούρ (25/10/1415) άτεκνος ενώ ο Ριχάρδος ήταν ο πλησιέστερος αρσενικός διάδοχος του. Μετά απο μερικούς δισταγμούς ο Ερρίκος Ε' του επέτρεψε να κληρονομήσει τους τίτλους και τα εδάφη του δουκάτου της Υόρκης. Όταν πέθανε και ο άλλος άτεκνος θείος του απο την πλευρά της μητέρας του Εδμόνδος Μόρτιμερ, 5ος κόμης του Μάρς (1425) κληρονόμησε την γή και τους τίτλους του. Σάν ορφανό οι τίτλοι και η περιουσία του βρίσκονταν υπο την κατοχή του Αγγλικού στέμματος, και παραχωρήθηκαν τον Οκτώμβριο του 1417 στον Ράλφ Νεβίλ 1ο κόμη του Ουέστμορλάντ, βάζοντας τον μικρό Ριχάρδο υπο την επιτήρηση του Ρόμπερτ Βάτερτον. Ο Ράλφ Νεβίλ αναζητούσε γαμπρούς για τις κόρες του και αρραβώνιασε (1424) τον 13χρονο Ριχάρδο με την 9χρονη κόρη του Σεσίλη Νεβίλλ. Όταν πέθανε (1425) ανέθεσε την φύλαξη του στην σύζυγο του που έγινε περισσότερο πολύτιμη αφού ο μικρός Ριχάρδος κληρονόμησε τα εδάφη του θείου του Μόρτιμερ κόμη του Μάρς. Λίγα είναι γνωστά σχετικά με τα πρώτα χρόνια της ζωής του, τον Μάιο του 1426 στέφθηκε στο Λάνκαστερ απο τον Ιωάννη του Λάνκαστερ 1ος δούκας του Μπέντφορντ ενώ πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 1429 ο γάμος του με την Σεσίλλη Νεβίλ. Στις 6/11/1429 ήταν παρών στην στέψη του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου ΣΤ' στο αββαείο του Ουένστμίνστερ. Ακολούθησε τον Ερρίκο στην Γαλλία όπου ήταν επίσης παρών στην στέψη του ώς βασιλέα της Γαλλίας στην Παναγία των Παρισίων στις 16/12/1431. Πρώτη σοβαρή αναφορά γύρω απο το πρόσωπο του γίνεται με την εκστρατεία στην Γαλλία τον Μάιο του 1436, όπου είχαν χαθεί οι περισσότερες κατακτήσεις του Ερρίκου Ε' και το Αγγλικό βασίλειο αναζητούσε νέες κατακτήσεις στην Γαλλία για να εξασφαλιστεί. Η Αγγλία είχε πλεονέκτημα λόγω της διαμάχης του Γαλλικού στε΄μματος με την Βουργουνδία συμμαχώντας μαζί της. Αλλά με την Συνθήκη του Αρράς (1435) η Βουργουνδία έπαυσε να υποστηρίζει την αναγνώριση των Αγγλικών δικαιωμάτων στον Αγγλικό θρόνο.

[Επεξεργασία] Διορίστηκε αντιβασιλιάς τον Αγγλικών κτήσεων στην Νορμανδία

Μετά την πτώση των Παρισίων η θέση της Αγγλίας είχε γίνει δεινή ο δούκας της Υόρκης κατάφερε να ανακαταλάβει την Φεκάμπ και μερικές περιοχές της Νορμανδίας έκανε καλή διακυβέρνηση στις περιοχές που είχε την εξουσία και μετά απο 12 μήνες τον Νοέμβριο του 1439 επέστρεψε στην Αγγλία. Παρά το γεγονός οτι ήταν ένας απο τους εξέχοντες ευγενείς ο Ερρίκος ΣΤ' δέν τον έβαλε στο βασιλικό συμβούλιο. Στην συνέχεια διορίστηκε αντιβασιλιάς της Γαλλίας στις 2/7 με τις ίδιες εξουσίες που είχε ο Μπέντφορντ, συναθροίζοντας με το μέρος τους υποστηρικτές του. Το 1443 ο Ερρίκος Δ' δημιούργησε την κομητεία του Σόμερσετ τοποθετώντας σάν 1ο δούκα τον Ιωάννη Μποφώρ δίνοντας του έναν στρατό 8.000 ανδρών. Αντίθετα αρνήθηκε να ενισχύσει τον Ριχάρδο στην προσπάθεια του να διατηρήσει τα σύνορα του στην Νορμανδία, κάτι που έκανε τον Ριχάρδο να υποπτευθεί οτι υπέύθυνος γι'αυτό ήταν ο Μποφώρ. Αυτό ήταν αιτία για την δημιουργία μίσους ανάμεσα στην οικογένεια του Μποφώρ και τον Οίκο της Υόρκης, που δέν θα αργήσει να εξελιχθεί στην συνέχεια σε εμφύλιο πόλεμο. Ο Ριχάρδος παρέμεινε στην θέση του στην Νορμανδία τα επόμενα χρόνια όπου γεννήθηκαν στο Ρουέν τα παιδιά του Εδουάρδος, Εδμόνδος και Ελισσάβετ. Μόλις τελείωσε ο πενταετής διορισμός του επέστρεψε στην Αγγλία, και η αντιβασιλεία πήγε (1446) στον Εδμόνδο Μποφώρ, 2ο κόμη του Σάμερσετ μετά τον θάνατο του αδελφού του. Ο Ριχάρδος διορίστηκε στην συνέχεια αντιβασιλιάς της Ιρλανδίας, με τον τίτλο του κόμη του Ούλστερ, φαίνεται σάν μιά προσπάδεια του Ερρίκου ΣΤ' να τον κρατήσει μακρια απο τις υποθέσεις της Αγγλίας και της Γαλλίας. Παρέμεινε στην Αγγλία ώς το 1449 και στην συνέχεια μετέβη με 600 άντρες στην Ιρλανδία, αλλά οι τεράστιες οικονομικές του ανάγκες τον ανάγκασαν να επιστρέψει στην Αγγλία. Αναγκάστηκε λόγω της τετελεσμένης οικονομικής του κατάστασης να δανειστεί το ποσό των 40.000 δολλαρίων απο το στέμμα.

[Επεξεργασία] Συνεχείς διαμάχες του με τον βασιλιά Ερρίκο ΣΤ'

Απο το 1450 ο βασιλιάς άρχισε να γίνεται αυταρχικός να αφαιρεί τα προνόμια και να εξορίζει τους ευνοούμενους του. Οι δούκες του Κέντ και του Σούσσεξ εξήγηραν επανάσταση στο Λονδίνο, σκοτώνουν τον θησαυροφύλακα την ίδια στιγμή που τα υπολοίμματα της Νορμανδίας πέφτουν στα χέρια των Γάλλων. Ο δούκας της Υόρκης πήγε προσεκτικά στο Λονδίνο να συναντήσει τον βασιλιά απο τον φόβο σύλληψης, ενώ ο Σόμερσετ μετά την απώλεια της Νορμανδίας επέστρεψε στο Λονδίνο οπου τοποθετήθηκε για λόγους φύλαξης στον πύργο του Λονδίνου. Στις 7/9 ο δούκας της Υόρκης στρατοπέδευσε στο Μπωμαρί, και στην προσπάθεια του να συγκεντρώσει υποστηρικτές έφθασε στο Λονδίνο στις 27 του ίδιου μήνα. Προσπάθησε να εξουδετερώσει τον Σάμερσετ σάν υπεύθυνο για την απώλεια της Νορμανδίας που είχε εν τω μεταξύ απελευθερωθεί απο τον πύργο του Λονδίνου αλλά έχασε κάθε βασιλική υποστήριξη εκτός απο το Κοινοβούλιο. Ο Σάμερσετ τοποθετήθηκε (1451 διοικητής του Καλαί. Ο Ερρίκος ΣΤ' είχε ανάγκη απο τις αναμορφώσεις του προκειμένου να βελτιώσει τα οικονομικά του αλλά ο δούκας της Υόρκης δυσαρεστημένος απο την τακτική του βασιλιά παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στο Λάντλοου.

Το 1452 ο δούκας της Υόρκης ανέκτησε τις δυνάμεις του, άν και δέν ήθελε να ανατρέψει τον βασιλιά στόχος του ήταν να γίνει διάδοχος του Αγγλικού θρόνου μετά τον θάνατο του. Συγκέντρωσε στρατό απο το Λάντλοου, αλλά όταν έφτασε στο Λονδίνο βρήκε τις πόρτες της πόλης κλειστές και πιέστηκε χάνοντας την υποστήριξη των ευγενών του να συναντηθεί με τον βασιλιά. Του επετράπη απο τον βασιλιά να του εκφράσει τα παράπονα του, και μετά απο 2 βδομάδες κράτησης αναγκάστηκε να δώσει όρκο υποταγής απέναντι στον βασιλιά στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου. Το καλοκαίρι του 1453 ο Ριχάρδος έχασε όλες τις δυνάμεις του και ο Ερρίκος προέβη σε μιά σειρά ενεργειών να τιμωρήσει τους υποστηρικτές του που εμπλέχτηκαν στην υπόθεση του Ντάρτφορτ. Η βασίλισσα Μαργαρίτα του Ανζού 'εμεινε έγκυος και ο γάμος του Εδμόνδου Τυδώρ 1ου κόμη του Ρίτσμοντ με την Μαργαρίτα Μποφώρ θα μπορούσε να εξασφαλίσει μιά εναλλακτική γραμμή διαδοχής. Ο Ερρίκος ΣΤ' που υπέφερε συνεχώς απο κρίσεις τρέλας έχασε τελείως τα μυαλά του μετά την ήττα των Άγγλων στην μάχη του Καστιλλόν. Επανήλθε ο Ριχάρδος στο βασιλικό συμβούλιο και παρά τις αντιθέσεις της Μαρίας του Ανζού έγινε διάδοχος και πρόεδρος του συμβουλίου αποκλείοντας τον Σάμερσετ απο όλα τα προνόμια του. Ο διορισμός του γαμπρού του Ριχάρδου Νεβίλλ 5ου κόμη του Σαλίσμπουρι σάν καγκελάριο ήταν σημαντική. Ο Ερρίκος που ανέκαμψε απο την κρίση (1453) στην διαμάχη Περσύ - Νεβίλλ πήρε το μέρος των πρώτων γεγονός που οδήγησε τους Νεβίλλ στα όπλα στην Υόρκη.

[Επεξεργασία] Προσωρινός συμβιβασμός

Απο το 1455 ο Ερρίκος προσπάθησε να αναστρέψει τις δραστηριότητες του δούκα της Υόρκης, δίνοντας όλα τα προνόμια στον Σάμερσετ, ο Ριχάρδος καθαιρέθηκε απο το Καλαί ενώ ο Σάμερσετ απολύθηκε απο Καγκελάριος. Οι δούκες της Υόρκης, Σαλίνσμουρι και ο Ριχάρδος Νεβίλλ 16ος κόμης του Βάρβικ συναντήθηκαν στο Λέιντσεστερ προετοιμαζόμενοι για την συλλογή στρατού. Στις 22/5 ο βασιλιάς και ο Σάμερσετ συγκέντρωσαν έναν στρατό 2.000 ανδρών φτωχά εξοπλισμένο και έφτασαν στο Άγιο Αλβάνο οπου τους περίμενε ο στρατός των αντιπάλων του που ήταν μεγαλύτερος και περισσότερο εξοπλισμένος. Η μάχη του Αγίου Αλβανού ήταν αμφίρροπη καθώς σκοτώθηκαν τόσο ο Σάμερσετ και δύο λόρδοι του Περσύ όσο και ο δούκας του Νεβίλλ, ενώ ο δούκας της Υόρκης αιχμαλωτίστηκε. Προτίμησε ο Ερρίκος να τον κρατήσει ζωντανό αφού ο θάνατος του θα έδινε δικαιώματα στον θρόνο στον 2χρονο γιό του Εδουάρδο του Ουένστμίνστερ. Ο βασιλιάς επέστρεψε στο Λονδίνο οπου ο δούκας της Υόρκης του παρέδοσε το στέμμα σάν ένδειξη υποταγής, έγινε καγκελάριος της Αγγλίας διορίζοντας τον Βάρβικ διοικητή του Καλαί. Τον Ιούνιο του 1456 στάλθηκε στα βόρεια προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή του βασιλιά της Σκωτίας Δημητρίου Β'. Η Μαργαρίτα προσπάθησε να κερδίσει την θέση της στο κυβερνητικό συμβούλιο, αλλά τον Αύγουστο του 1456 η αυλή μετακινήθηκε στο Κόβεντρι την καρδιά των εδαφών της βασίλισσας. Ο Ριχάρδος προσπάθησε να εξασφαλίσει την διαδοχή στον γιό του Εδουάρδο προσπαθώντας να βρεί νύφη απο την Βουργουνδία, η οικογένεια της οποίας ήταν ισχυρότατος σύμμαχος των Νεβίλλ. Η οικογένεια του Νεβίλλ έχασε σταδιακά την δύναμη της στο συμβούλιο αφού όταν πέθανε ο Ροβέρτος Νεβίλλ επίσκοπος του Ντουρχάμ (1457), διορίστηκε στην θέση του ο Λαυρέντιος Μπούθ που ανήκε στους κύκλους της βασίλισσας. Τον Ιούνιο 1459 ένα μεγάλο συμβούλιο συγκλήθηκε στο Κόβεντρι όπου ο δούκας της Υόρκης, οι Νεβίλλ και μερικοί άλλοι λόρδοι αρνήθηκαν να εμφανιστούν αφού φοβήθηκαν οτι ο στρατός που είχε συγκεντρωθεί τον προηγούμενο μήνα στόχευε εναντίον τους. Κατηγορήθηκαν για προδοσία και στις 11/10, ο δούκας της Υόρκης προσπάθησε να μετακινηθεί νότια, στις 12/10 στην μάχη της γέφυρας του Λούντφορντ αντιμετώπισε ξανά τον Ερρίκο, ενώ τα στρατεύματα του Βέρβικ απο το Καλαί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν.

[Επεξεργασία] Διεκδίκηση της διαδοχής του θρόνου

Ο δούκας της Υόρκης ήταν ακόμα κυβερνήτης της Ιρλανδίας, όλες οι προσπάθειες για την αντικατάσταση του απέτυχαν, το κοινοβούλιο της Ιρλανδίας τον εξόπλισε με στρατό και χρήματα. Ο Βάρβικ επέστρεψε στο Καλαί αφού η θέση του εκεί ήταν πολύ σημαντική με τον εφοδιασμό των Έγγλων μηχανικών με ξύλα. Το Δεκέμβιο του 1459 ο Ριχάρδος της Υόρκης που υπέφερε λόγω της στέρησης των προνομίων και των εδαφών του άν και του χαρίστηκε η ζωή αποφάσισε να διεκδικήσει ξανά τα δικαιώματα του. Ήθελε να κάνει μιά αποφασιστική επίθεση στο Λονδίνο ώστε να ανακτήσει τον θρόνο αναστρέφοντας τις τύχες του.Στις 26/6 οι δούκες του Βάρβικ και Σαλίνσμπουρι στρατοπέδευσαν στο Σάντουιτς ενώ ο δούκας της Υόρκης παρέμενε στην Ιρλανδία ώς τις 9/9. Βάδισε με την υποστήριξη του στρατού του μητρικού του παππού Λάιονελ του Αντβέρμπ 1ου κόμη του Κλάρενς, ενώ ο Βάρβικ στην μάχη του Νορθάμπτον νίκησε και συνέλλαβε τον βασιλιά. Συγκλήθηκε το Κοινοβούλιο στις 7/10 επαναφέροντας το Κοινοβούλιο του Κόβεντρι. Στις 10/10 έφτασε στο Λονδίνο και με την απειλή του ξίφους στο Κοινοβούλιο ζήτησε το Αγγλικό στέμμα. Αλλά η πλειοψηφία των ευγενών ήταν εναντίον του και ορίστηκε διάδοχος μετά απο εβδομάδες διαπραγματεύσεων. Οι δούκες της Υόρκης και του Βάρβικ ήταν οι ουσιαστικοί κυβερνήτες της χώρας.Αλλά η οικογένεια του Λάνκαστερ εξοπλίστηκε με την υποστήριξη της βασίλισσας και του βασιλιά της Σκωτίας Δημητρίου Β'. Ο Ριχάρδος της Υόρκης με τον γιό του Εδμόνδο κόμη του Ρούτλαντ κατέφυγαν στο κάστρο του Σαντάλ, ενώ το εγκατέλειψαν στις 30/12 συνάντησαν μιά ισχυρή δύναμη του στρατού των Λάνκαστερ που τους σκότωσε επιτόπου. Το κεφάλι του κόπηκε και χρησιμοποιήθηκε απο τους Λάνκαστερ σάν έμβλημα στα όπλα τους. Δέν υπάρχει αυθεντική προσωπογραφία του Ριχάρδου της Υόρκης της εποχής του, όλες είναι μεταγενέστερες και αμφισβητίσιμες.

[Επεξεργασία] Κληρονόμοι

Με την σύζυγο του Σεσίλη του Νεβίλλ παιδιά του ήταν :

Άννα της Υόρκης (1439 - 1476)
Εδουάρδος Δ' της Αγγλίας
Εδμόνδος, κόμης του Ρούτλαντ (1443 - 1460)
Ελισσάβετ της Υόρκης (1444 - 1503)
Μαργαρίτα της Υόρκης (1446 - 1503) παντρεύτηκε τον Κάρολο τον ισχυρό, δούκα της Βουργουνδίας.
Γεώργιος, δούκας του Κλάρενς (1449 - 1478)
Ριχάρδος Γ' της Αγγλίας