Κάρολος ΙΒ΄της Σουηδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Κάρολος όταν ενθρονίσθηκε, σε ηλικία 15 ετών. Πίνακας του Ντάβιντ Κλέκερ Έρενστραλ, 1697.

Ο Κάρολος ΙΒ' (ή Αλέξανδρος του Βορρά ή Demirbaş Şarl για τους Τούρκους) υπήρξε βασιλιάς της Σουηδίας (1697-1718), όντας ο τέταρτος της δυναστείας των Βίτελσμπαχ. Γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1682 και ως παιδί φαινόταν ότι θα είχε αδύναμη κράση, αλλά δυνάμωσε το σώμα του κάνοντας ιππασία και κυνηγώντας.

Όταν πέθανε ο πατέρας του Κάρολος ΙΑ', ο δεκαπενταετής Κάρολος ανέβηκε στο θρόνο (1697). Η Σουηδία που κληρονόμησε ήταν η μεγαλύτερη δύναμη της ΒΑ Ευρώπης, διαθέτοντας ένα υπερσύγχρονο (για τα δεδομένα της εποχής) στράτευμα, χάρη στο οποίο είχε προσαρτήσει ολόκληρη τη Φινλανδία και διάφορα γερμανικά, δανικά και ρωσικά εδάφη.

Το 1699 η Σαξονία, το βασίλειο Δανίας-Νορβηγίας, η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία και η Ρωσία υπέγραψαν τη Συνθήκη του Πρεομπραζένσκογιε, με την οποία δεσμεύονταν ότι θα αναλάμβαναν κοινή δράση για να εκδιώξουν τους σουηδούς από τα εδάφη τους. Οι στρατιωτικές ενέργειες ξεκίνησαν στις αρχές του 1700, διήρκεσαν 21 έτη και έμειναν στην ιστορία ως Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος.

Ο πόλεμος εξελίχθηκε σε σύγκρουση δύο νεαρών βασιλέων: του 18χρονου Καρόλου και του 28χρονου Πέτρου της Ρωσίας. Τα πρώτα χρόνια ο Κάρολος έδειξε πως ήταν ικανός στρατιωτικός ηγέτης, αλλά στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι υστερούσε σε συνολική στρατηγική ικανότητα και διπλωματία. Αρνήθηκε ειρηνευτικές κρούσεις του Πέτρου όταν βρισκόταν ακόμα σε θέση ισχύος, εξεστράτευσε εναντίον του εν μέσω του βαρύ ρωσικού χειμώνα (και φυσικά συνετρίβη), ενώ και αργότερα απέρριπτε πεισματικά οποιαδήποτε συμφωνία που τουλάχιστον θα τον βοηθούσε να περισώσει ό,τι μπορούσε.

Σύμφωνα με το Βολταίρο, ο Κάρολος είχε πει στην έναρξη του πολέμου ότι δε θα ξεκινήσει ποτέ έναν άδικο πόλεμο, αλλά και δε θα τερματίσει ποτέ έναν νόμιμο προτού νικήσει τους εχθρούς του. Ακολούθησε την απόφαση αυτή μέχρι τα άκρα, γεγονός που οδήγησε στο τέλος της Σουηδικής Αυτοκρατορίας και της κυριαρχίας της στη Βαλτική. Πολλοί μάλιστα του καταλογίζουν ότι μετά τα πρώτα χρόνια του πολέμου είχε τυφλωθεί από την προσωπική του εμπάθεια προς τον Πέτρο της Ρωσίας και τον Αύγουστο της Πρωσίας, σε βαθμό που είχε χάσει την αίσθηση της πραγματικότητας.

Ο Κάρολος σκοτώθηκε πολιορκώντας τη νορβηγική πόλη Φρέντρικσχαλντ (νυν Χάλντεν) στις 30 Νοεμβρίου 1718, όταν μια σφαίρα του διαπέρασε το κεφάλι. Ήδη η Σουηδία είχε απωλέσει όλες τις εκτός Σκανδιναβίας κτήσεις της. Τον διαδέχθηκε η αδελφή του Ούλρικε-Ελεονόρα, η οποία συνέχισε πεισματικά την πολιτική του Καρόλου να αρνείται τη νέα τάξη πραγμάτων στη Βαλτική. Συνθηκολόγησε μόνο όταν ο Πέτρος μετέφερε τον πόλεμο στην καρδιά της Σουηδίας και φοβήθηκε την πλήρη κατάλυση του κράτους της, το Σεπτέμβριο του 1721.