Ζαφείρι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το ζαφείρι είναι μία ποικιλία του κορουνδίου (οξείδιο του αργιλίου), φυσική ή συνθετική, και ανήκει στους πολύτιμους λίθους.

Είναι πρωτογενές συστατικό εκρηξιγενών συνήθως πετρωμάτων και εμφανίζεται επίσης σε διάφορους σχιστόλιθους και μεταμορφωμένα πετρώματα του άνθρακα. Είναι σκληρό ορυκτό, δεδομένου ότι το κορούνδιο είναι το δεύτερο σκληρότερο ορυκτό μετά το διαμάντι. Το χρώμα του ποικίλει ανάλογα με την γωνία που το παρατηρείς και οφείλεται σε παρουσία μικρών ποσοτήτων σιδήρου και τιτανίου. Συνήθως είναι ανοιχτό έως σκούρο γαλάζιο και μερικές φορές ιώδες. Πάντως, γνωστές σαν ζαφείρια είναι και κάποιες άλλες ποικιλίες κορουνδίου με χρώμα καστανό, πράσινο, γκρίζο, πορτοκαλί, κίτρινο αλλά και άχρωμο. Η τελευταία ποικιλία μοιάζει λίγο και με το διαμάντι.

Τα ζαφείρια με την ονομασία «Αλεξανδρίτες» εμφανίζονται στο φως της ημέρας σαν γαλάζια, ενώ σε τεχνητό φωτισμό έχουν χρώμα ιώδες.

Τα ζαφείρια με την ονομασία «Αστερίας» έχουν μικρά ρινίσματα ρουτηλίου εσωτερικά και μαζί με επιμήκη κοιλώματα δημιουργούν αστεροειδείς λάμψεις. θεωρούνται δε τα πιό εντυπωσιακά και ακριβά.

Γενικά, τα ζαφείρια που έχουν την μεγαλύτερη εμπορική αξία είναι αυτά που "παίζουν" με τις αποχρώσεις του γαλάζιου.

Το ζαφείρι κατεργάζεται ώστε να πάρει μία μορφή μπριλαντιού και να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή κοσμημάτων. Τα μπριλάντια από ζαφείρι έχουν εκθαμβωτική λάμψη αλλά μικρή φωτεινότητα. Η επεξεργασία και κατεργασία διαφόρων ποικιλιών με διάφορους χρωματισμούς τα μετατρέπει σε πολύτιμους λίθους που έχουν ομοιόμορφη εμφάνιση.

Παρά τη σκληρότητα του μπορεί να χαραχτεί και να σχεδιαστεί, ενώ συνήθως στην Ανατολή δημιουργούνται και διάφορες ανάγλυφες παραστάσεις.

Περισσότερα αποθέματα ζαφειριών βρίσκονται στη Σρι Λάνκα, Αυστραλία(περιοχή Κουίνσλαντ), Νότια Αφρική, Ινδία, Μαδαγασκάρη, Ταϊλάνδη και Η.Π.Α. (Βόρεια Καρολίνα).

Από το 1900 παράγονται και συνθετικά ζαφείρια που καταναλώνονται στο εμπόριο κοσμημάτων. Τα υλικά που τα κατασκευάζουν είναι στέρεα, σκληρά και φωτεινά μέταλλα, με σχήμα σφαίρας ή ράβδου. Είναι πολύ φτηνότερα από τα φυσικά και πιο εύκολα στην κατεργασία. Εκτός από κοσμήματα χρησιμοποιούνται και στην κατασκευή σφραγίδων, βάσεων κοσμημάτων και αλλού.