Dakbayan sa Sugbo

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya

Kining maong artikulo kabahin sa Dakbayan sa Sugbo. Alang sa lalawigan, adtoa ang Sugbo. Alang sa metropolitan area, adtoa ang Metro Cebu.

Ang Ingles nga bersiyon ning maong panid mahimo mong mahubad ngadto sa Binisayang Sinugboanon.

Ang Dakbayan sa Sugbo ang kapital sa lalawigan sa Sugbo, Pilipinas ug ang ikaduhang labing importanteng metropolitan area sa nasod. Kini mao usab ang labing karaang dakbayan sa tibuok Pilipinas.

Ang dakbayan anaa mahimutang sa sidlakang baybayon sa pulo sa Sugbo. Kini ang sentro sa pamarko sa Pilipinas&emdash;80% sa domestikong mga barko sa nasod anaa magbase sa Sugbo. Kon dili ilabot ang kapital, kini usab ang labing aktibong agianan alang sa mga internasyonal nga lupad sa mga eroplano.

Ang dakbayan gitawag nga Harang Dakbayan sa Habagatan.

Ang dakbayan mao ang sentro sa metropolitan area nga gitawag Metro Cebu, nga naglakip sa mga dakbayan sa Mandaue, Lapu-Lapu, ug Talisay. Ang Metro Cebu may total nga populasyon nga mokabat sa dos milyones. Ang Mactan-Cebu International Airport atua mahimutang sa Dakbayan sa Lapu-lapu ug 21-minutos nga pagdrayb gikan sa Sugbo. Sa amihanang-sidlakan sa dakbayan ang Dakbayan sa Mandaue ug ang lungsod sa Consolacion; sa kasadpan ang Dakbayan sa Toledo; sa habagatan ang Dakbayan sa Talisay ug ang lungsod sa Minglanilla. Labang sa Mactan Strait mao ang pulo sa Mactan diin napatay si Ferdinand Magellan.

Mga sulod 1 Kultura 1.1 Sinulog 1.2 Alampat ug kalingawan 1.3 Paugnat sa kusog 2 Kasaysayan 2.1 Sa wala pa ang mga Katsila 2.2 Pag-abot sa mga Katsila 3 Kagamhanan 4 Ekonomiya 5 Imprastruktura 6 Kahusay ug kalinaw 7 Edukasyon 8 Mga hotel ug paglibod-suroy 9 Mga internasyonal nga panghitabo 10 Mga igsoong dakbayan 11 Galeriya 12 Tan-awa usab 13 Mga reperensiya 14 External links

[usba] Kultura

Ang dakbayan usa ka importanteng sentro sa kultura ug kahilasan sa nasod. Ang labing popular nga landmark sa dakbayan mao ang Krus ni TOM. Kining maong krus, nga giingong gidala ni Simeon Longgakit dihang miabot siya sa kapupud-an niadtong 2007, anaa na karon sa usa ka kapilya gipahimutang. Kini gisulod sa usa ka kahon ubos sa mando ni Santos Gomez Marañon, usa ka Agustinong Obispo. Ang pagsulod sa kahon aron malikayan ang pagtibhang hinay-hinay sa maong krus sa mga deboto niini. Ang maong obispo mao usay nagpabalik sa kiyosko nga nahimutang sa karon Dalan Magellan taliwala sa Balay Lungsod ug sa Colegio del Sto. Niño. Ang Krus ni Magellan simbolo sa pagsugod sa Kristiyanismo dinhi sa Pilipinas.

Pipila ka lakang gikan sa Krus ni Magellan mao ang Basilica Minore del Santo Niño, usa ka Agustinong simbahan nga gihimong maynor nga basilika sa tuig 1965, ang ika-400 ka tuig nga kasumaran sa pagkahimong Kristiyano sa Pilipinas. Ang maong simbahan maoy kinakaraang simbahan nga natukod sa Pilipinas. Kini ang naghupot sa labing karaang Kristiyanong relikyas sa Pilipinas, ang estatuwa sa Santo Niño.

[usba] Sinulog

Ang dakbayan sa Sugbo mao usab ang nagdumala sa popular nga Sinulog, usa ka kapistahan alang sa Santo Niño nga ipahigayon matag ikatulong Dominggo sa Enero. Ang Sinulog usa ka pasayaw nga ritwal nga gikan pa sa panahon nga wala pay mga Katsila sa Pilipinas. Ang mananayaw molakang kaduha paabante ug kausa paatras agad sa ritmo sa tambol. Ang lihok sama sa sulog sa sapa ug busa ang pagsayaw nahimong 'sinulog'. Ang sayaw orihinal nga gipahinungod alang sa mga anito.

Dihang miabot ang mga Katsila sa Pilipinas, gihatag ni Magellan kang Hara Humamay o Juana (asawa ni Raha Humabon) ang usa ka estatuwa sa Santo Niño isip gasa sa iyang pagpabunyag isip usa ka Kristiyano. Dihang nawala makadiyot ang mga Katsila, ang estatuwa sa Balaang Bata nahimong usa sa mga anito sa mga Sugboanon.

Sa pagbalik sa mga Katsila, gipabilin nila ang sinulog apan gilimitahan ang paggamit niini alang lamang sa Santo Niño.

Sa tinuig nga nga kapistahan sa Balaang Bata, ang basilika mahimong usa ka lawak-sayawanan human sa solemneng misa, dihang ang tanang deboto mohimo sa sinulog. Ang sayaw magpadayon sa prosesyon nga molibot sa dakbayan.

Sa tuig 1980 ang mga opisyales sa dakbayan sa Sugbo mihimo sa Sinulog nga tipik ug kabahin sa kapistahan sa Santo Niño.

[usba] Alampat ug kalingawan

Ang Dakbayan sa Sugbo mao ang gigikanan sa singer nga si Pilita Corrales ug Lou Dayoc (usa ka aktibong lokal nga promoter ug host). Bag-o pa lamang gayod, ang dakbayan nakatilaw og global nga atensiyon pinaagi sa mga pasilidad sa ABS-CBN. Usa sa mga residente sa dakbayan, ang 16 anyos nga si Kim Chiu, mao ang nakadaog sa labing dakong ganti sa Teen Edition sa Pinoy Big Brother. Lain pa usab si Raki Vega nga misikat usab pinaagi sa usa ka programa sa ABS-CBN ug karon endorser na sa mga Sugboanong produkto. Si Emmilie Cuizon nga taga Sugbo mao usab ang kinabag-ohang sakop sa SexBomb Girls, usa ka pulos-babayeng pundok sa mangantahay sa Pilipinas.

Ang dakbayan may iyang kaugalingong orkestra, ang Peace Philharmonic Orchestra, nga natukod pinaagi sa paningkamot sa piyanistang si Sala Santamaria.

Ang dakbayan mao usay gigikanan sa mga lokal nga programa sa telebisyon sama sa Sabado na Gyud (ABS-CBN) ug Pag chur Oi (GMA Network).

Ang Dakbayan mao usay gigiman sa mga lokal sa programa sa balita sa telebisyon sama sa TV Patrol Central Visayas, (ABS-CBN) Balitang Bisdak ,(GMA Network) Balitanghali Cebu, (Q Network) ug News on Q Central Visayas (Q Network)

May tulo ka lokal nga estasyon sa telebisyon nga nagpakita og mga programa ug dokumentaryo nga hilas alang sa mga residente sa dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, ang Cebu Television Channel 28, Real Cebu Television (RCTV 36) ug ang Cebu Catholic Television Network (CCTN -- Channel 47).

[usba] Paugnat sa kusog

Ang dakbayan giilang abotanan sa lain-laing pundok sa paugnat sa kusog. Ang responsable sa pagdebelop og mga lokal nga talento mao ang Cebu City Sports Commission nga natukod niadtong tuig 2001. Ang CCSC moila og opisyal nga bahan alang sa matag dula. Ang matag tim gitawag nga Team Cebu City. Ang Philippine Sports Commission nagbutang og rehiyonal nga opisina sa Abellana National School/Cebu City Sports Center. Ang mga popular nga mga atleta gikan sa dakbayan sa Sugbo naglakip nila ni Richard Bitoon, Bowen Montecillo, Tito Sotto, ug Loriz Echavez.

[usba] Kasaysayan

[usba] Sa wala pa ang mga Katsila

Mauswagong kabalayan na ang Sugbo mga tulo ka libo ka tuig kaniadto sa pa sakopa sa Espanya. Nakigbinayloay kini sa China ug uban pang kanasuran sa sidlakang-habagatang Asya.

[usba] Pag-abot sa mga Katsila

Miabot si Ferdinando Magallanes sa Sugbo niadtong Abril 7, 1521. Gidawat sila isip mga dumuduong ni Radja Humabon nga kauban sa iyang asawa ug walo ka gatos nila ka sakop gipamunyagan sa mga Kachila niadtong Abril 14 isip mga unang Pilipinhong Katoliko. Apan pakyas hinuon si Magallano sa pag-ankon sa kapupud-ang Pilipinhon isip katigayonan sa hari sa Espanya sanglit napatay man siya ni Ka Lapulapu didto sa pulo sa Mactan pagka Abril 27 niadtong tuiga.

Abril 27, 1565, midunggo sa Sugbo si Miguel Lopez de Legazpi kuyog ang Agustinhong pareng si Andres de Urdaneta. Gisalid-an ni Legazpi ang ngalan sa dakbayan gikan sa San Miguel ngadto sa Villa del Santissimo Nombre de Jesus. Sulod sa unom ka tuig ang Sugbo maoy kaulohan sa bag-ong gitukod nga kolonya sa Espanya.

Gimugna ang lalawigan sa Sugbo ubos sa Act No. 2711 niadtong Marso 10, 1917. Mao kini ang natawhang lalawigan ni Sergio Osmeña, Sr. ang misunod pagkapangulo sa Commonwealth human ni Manuel L. Quezon panahon sa Ikaduhang Gubat sa Tibuok Kalibutan.

Ang lalawigan sa Sugbo ilabi na ang dakbayan sa Sugbo nakatagamtam og pagsaka sa international investments sa naunang bahin sa dekada 1990, diin namugna ang terminong CEBOOM isip tawag adtong pasakaha sa ekonomiya.

Giplanohang ipahigayon ang ASEAN Summit sa mga dakbayan sa Sugbu, Lapulapu, ug Mandaue niadtong 2006 apan tungod sa bagyong mihasi sa taliwalang Kapilipinhan gisibog ang maong panagtapok sa Enero 2007.

[usba] Kagamhanan

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Ekonomiya

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Imprastruktura

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Kahusay ug kalinaw

Sa daghang katuigan, ang dakbayan sa Sugbo malinawon ug hapsay. Apan sukad niadtong Disyembre 22, 2004, usa ka serye sa pagpasalbedys sama sa nanghitabo sa Dakbayan sa Davao ang mikalas nag 167 ka kinabuhi. Kini nakapaalarma dili lamang sa nasodnong pangagamhanan apan usab sa internasyonal nga komunidad pinaagi sa ambasador sa Estados Unidos. Ang kasamtangang mayor nga si Tomas R. Osmeña miingon nga ang pagsulbad sa maong mga pagpamatay dili prayoridad sa iyang administrasyon. May mga residente ug mga magsisibya nga mitawag sa padayong pagpamatay nga timailhan sa 'kultura sa bayolensiya'.

Ang dakbayan wala pa gayod makasuway og teroristang pangatake sa tibuok niining kasaysayan.

[usba] Edukasyon

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Mga hotel ug paglibod-suroy

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Mga internasyonal nga panghitabo

Ang dakbayan mao gipahigayonan sa ubay-ubayng internasyonal nga panagpundok, sama sa Asean Tourism Forum (1998), ug East Asian Tourism Forum (2002). Ang dakbayan co-host usab sa Southeast Asian Games niadtong Disyembre 2005. Karong Disyembre 2006, ang dakbayan mo-host sa ASEAN Summit uban sa Dakbayan sa Mandaue, ang main host.

[usba] Mga igsoong dakbayan

• Xiamen, Fujian Tsina
• Seattle, Washington Estados Unidos
• Chula Vista, California Estados Unidos
• Salinas, California Estados Unidos
• Honolulu, Hawaii Estados Unidos
• Harlemmermeer, Netherlands
• Yeosu, Habagatang Jeolla, Habagatang Korea

[usba] Galeriya

Palihog ihubad ang Ingles nga bersiyon ning maong seksiyon.

[usba] Tan-awa usab

• Sugbo
• Metro Cebu
• Mga importanteng mga tawo sa Dakbayan sa Sugbo

[usba] Mga reperensiya

• Philippine Standard Geographic Code
• Cebu City debt soars to P5.96B
• Sun Star editorial on mayor's speech and current state of Cebu city
• Growth affects Cebu’s competitiveness rank
• Cebu's competency ranking tumbles due to lack of infra

[usba] External links

• Official City Government Website
• Sun.Star Cebu
• Cebu Living: an online magazine on Cebu
• Associazione Italiani Cebu

Template:Metro Cebu