Reichstag
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar Reichstag a zo ur savadur lec’hiet e Berlin. Ennañ e voe bodet ar Reichstag eus 1894 betek tan-gwall ar 27 a viz C’hwevrer 1933. Abaoe 1999 e vez bodet ar Bundestag ennañ. E miz Kerzu 1894 e voe echu ar savidigezh anezhañ, diwar steuñv Paul Wallot. A-fet arzoù ha savouriezh ez eo ur savadur doare Azginivelezh italian uhel. E-kerzh ar brezel bed kentañ eo bet ouzhpennet an dro-lavar« Dem Deutschen Volke » (d’ar bobl alaman). D’an 9 a viz Du 1918 en em stalias ar politikour sokial-demokrat Philipp Scheidemann ouzh unan eus prinistri ar Reichstag, hag ec’h embannas e oa echu monarkiezh Hohenzollern hag e oa war un dro penn-kentañ ar Republik.
E-pad an noz etre ar 27 hag an 28 a viz C’hwevrer 1933 e voe plantet tan er Reichstag gant an izelvroad Marinus Van der Lubbe. Ne voe ket kalz a zistruj. Profitañ a reas an nazied evit kinnig an darvoud evel un irienne aozet gant ar gomunisted, ha neuze e waskjont o enebourien bolitikel, ar gomunsited en o zouez. D’ar mare-se en em vode neuze ar parlamant e opera Kroll (Krolloper). War lein ar Reichstag e voe lakaet ar banniel ruz gant soudarded an Arme Ruz d’an 30 a viz Ebrel 1945, pa voe tapet Berlin ganto. Ma’z eo brudet ar skeudenn-se ez eo bet kemmet a-benn tennañ un eurier gwisket gant unan eus ar soudarded.
[kemmañ] Ar Reichstag nevesaet
Nevesaet eo bet ar Reichstag, nemet ar volz-toenn, etre 1961 ha 1973. Goude adunvanidigezh ar vro (d’an 3 a viz Here 1990) e tivizas ar parlamant (Bundestag) d’an 20 a viz Even 1991 e vefe kuitaet Bonn ha staliet ar parlamant hag ar gouarnanamnt kevreadel e Berlin, hag er Reichstag. An tisavour Sir Norman Foster a c’hounezas ar genstrivadeg evit nevesaat ar savadur. E-kerzh al labourioù e voe goloet gant Christo ha Jeanne-Claude. Deuet e ar volz-toenn da vezañ arouez ar savadur.
Da vare al lid-digor e savas tabut abalamour d’un oberenn-plant. Pedet e voe ar gannaded da zegas douar eus o fastell-vro hag ivez un hadenn. Ar pal a oa lakaat plant da greskiñ tro-dro d’ar dro-lavar « Der Bevölkerung » (d’ar boblañs), skrivet er porzh diabarzh, hag a genglot gant « Dem Deutschen Volke » (d’ar bobl alaman, skrivet ouzh tal ar savadur) hag a oa gwelet evel ul lugan broadelour. Kemend-se a dalvez e fell d’ar gannded labourat evit ar gevredigezh, alamaned a-orin hag estrañjourien enni. Reuz a savas pa brofitas ur gannadez eus ar re c’hlas evit plantañ greun kannab. Hiziv an deiz ez eo damguzhet an dro-lavar, aes eo gwelout anezhañ koulskoude diouzh an noz, pa vez sklerijennet ar savadur.
