Mezh
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Mezh a vez en unan bennak e daou zegouezh peurvuiañ:
- pa vez graet goap outañ, met dreist-holl dirak tud all,
- pa gred en deus graet un dra fall e-keñver e vetoù, e gredennoù, a-enep e dalvoudoù (politikel, relijiel) pe re ar gevredigezh.
En em gavout a ra diaes an den dirak ar re all, pe dirak e goustiañs. Rak n'eo ked ret bout mezhekaet dirak an holl evit kaout mezh ; gallout a ra un den kaout mezh abalamour d'un dra anavezet gantañ e-unan hepken ivez.
Koulskoude, hervez bredoniourion zo, n'eo ket heñvel ar vezh a deu abalamour d'ar re all, hag ar spered kablus, a zo un dra a denn da goustiañs an den hepken.
Taolenn |
[kemmañ] Mezhekadenn
Pa c'hoarvez ur vezhekadenn dirak ar re all e teu ruz an den mezhekaet.
Pa vez re ziaes an den, pa vez re a vec'h warnañ, e c'hall koll e skiant, betek mont d' en em lazhañ. Kemer a c'haller div skouer:
- mezh an dud faezhet, evel ar re a ra harakiri (pe sepuku), a soñj dezho eo evel-se e viront o enor;
- mezh ar re o deus pec'het en un doare bennak, evel Judaz (pec'hed a dreitouriezh), Pierre Bérégovoy (onestiz), a soñj eo evel-se e paeont o fec'hed.
[kemmañ] Mezh ha reizh
Stag eo ar vezh eus ar reizh ivez. E sevenadurioù zo eo arabat diskouez an organoù reizhel, pe komz eus oberoù reizhel, abalamour d'ar relijion, da gredennoù zo pe d'ar gizioù kozh hepken. Kuzhat e oraganoù reizhel, en em wiskañ eta a ranker, abalamour d'ar vezh-natur ( a dlefe bout naturel d'an holl), pe d'ar vezh-fur, pe d'ar vezh-dleet, pe d'an elevez.
[kemmañ] Divezh
Divezh eo an dud
- a ra goap ouzh ar re all, hag a glask ober mezh dezho
- a ra fae war an talvoudoù a zo re ar gevredigezh emañ enni.
[kemmañ] Gerioù deveret
- Mezhekaat ub zo ober mezh dezhañ, pe ober goap anezhañ
- diwar se mezhekadenn.
- Mezhiñ a zo kaout mezh, met mezhiñ unan bennak zo ober mezh dezhañ.
- Mezhus e c'hall bezañ an dud hag an traoù:
- Un den mezhus en deus mezh.
- Un dra vezhus a zegas mezh d'an den.
- Un den divezh zo un den n'en deus ket mezh, a zo dichek.
- Diwar-se ar gerioù divezhded, pe divezhder, pe divezhoni, perzh an den divezh.
[kemmañ] Liv
Ruz e vez liv ar vezh a-wechoù, pa vez re anezhi: Ur vezh ruz eo gwelout ar vamm-gozh-se o paotreta evel ar c'hrennardezed.
[kemmañ] Troioù-lavar
Gant verboù:
- Bezañ mezh, ur vezh da unan bennak ober un dra bennak.
- Bezañ ur vezh da welout: bezañ vil, divalav-mezh.
- Honnezh n'eo ur vezh he gwelet: koant eo evel an heol.
- Bezañ dindan e vezh: kaout mezh
- Bezañ staotet ar vezh, e vezh, abaoe pell : bezañ divezh
- Bezañ mezhek evel ul louarn tapet gant ur yar*Gwerzhañ e vezh: dont da vezañ divezh, hardizh, krediñ ober traoù na raed ket a-raok
- Kaout mezh (ur c'horfad mezh, ur revriad mezh, ur saead vezh) oc'h ober un dra bennak, pe gant unan bennak
- Kregiñ mezh en unan bennak.
- Kuzhat e vezh, ar vezh: kuzhat e stal, e organoù reizhel
- Lakaat mezh en unan bennak
- Ober mezh da unan bennak
- Rostañ, ruziañ, teuziñ, gant ar vezh
- Sevel, dont, mezh, da unan bennak.
- Mezh-e-welet: un den vil, divalav-mezh.
- Mezh-e-glevet: un den a lavar traoù mezhus da glevet.
- Mezh-an-dud, mezh-e-dud, mezh-ar-vro mezh-e-vro.
- Ur c'holl-mezh zo un den a zo mezhus e emzalc'h.
- Yezh ar vezh: un anv roet d'ar brezhoneg, pa veze gwelet evel ur seurt pec'hed orin gant brezhonegerien zo, o devoa mezh o tiskouez e ouient brezhoneg.
[kemmañ] Estlammadennoù
- Gant ar vezh!
- Ma n'eo ket ur vezh!
- Mezh ar chas! A vez lavaret pa vez bras ar vezh.
- Ur vezh ruz eo!
[kemmañ] Krennlavar
C'hoariet e vez gant heñvelsoniezh mezh ha mez.
- Ar mez zo e beg ar gwez. A vez respontet dre fent da unan bennak a lavar deoc'h: 'peus ket 'vezh?
- Ar mez zo mat d'ar moc'h.
- N'eus ken 'met d'ar moc'h vez graet mez. Idem. En droienn-mañ e talv "ober" kement ha reiñ, evel e rannyezhoù zo.
A-hend-all:
- N'eus nemet al laoueien A ziskouez o gwenneien.
- N'ec'h eus ket mezh 'Welet da revr e daou bezh?
[kemmañ] Gerioù kar dre o ster
- elevez
- aon
- goap
- heug, doñjer
[kemmañ] Levrioù
-E saozneg:
- Bradshaw, J (1988). Healing the Shame That Binds You, HCI, . ISBN 0-932194-86-9
- Broucek, Francis.(1991)Shame and the Self, NY: The Guilford Press, ISBN 0-89862-444-4
- Fossum, M, and Mason, M, (1986). Facing Shame: Families in Recovery, W.W. Norton, ISBN 0-393-30581-3
- Gilbert, P (2002}Body Shame: Conceptualisation, Research and Treatment. Brunner-Routledge. ISBN 1-58391-166-9
- Gilbert, P (1998} Shame: Interpersonal Behavior, Psychopathology and Culture. ISBN 0-19-511480-9
- Goldberg, Carl. (1991) Understanding Shame, Jason Aaronson, Inc., Northvale, NJ. ISBN 0-87668-541-6
- Lewis, H. B. (1971). Shame and guilt in neurosis. International University Press. New York.ISBN 0-8236-8307-9
- Lewis, Michael. (1992) Shame: The Exposed Self. NY: The Free Press. ISBN 0-02-918881-4
- Kaufman, Gershen,(1992). Shame: The Power of Caring, 3rd edition, Schenkman Books, Rochester, VT, ISBN 0-87047-052-3
- Middelton-Moz, J, (1990). Shame and Guilt: Masters of Disguise, HCI, ISBN 1-55874-072-4
- Morrison, A (1996) The Culture of Shame. Ballantine Books. ISBN 0-345-37484-3
- Morrison, A (1989) Shame: The Underside of Narcissism. The Analytic Press. ISBN 0-88163-082-9
- Nathanson, D., ed. (1987) The Many Faces of Shame. NY: The Guilford Press. ISBN 0-89862-705-2
- Nathanson, Donald. (1992) Shame and Pride: Affect, Sex, and the Birth of the Self. NY: W.W. Norton, ISBN 0-393-03097-0
- Schneider, Carl D. (1977) Shame, Exposure, and Privacy. Boston: Beacon Press, ISBN 0-8070-1121-5
-E poloneg:
- Dodziuk A. (1999): Wstyd. Jak lepiej go rozumieć i nie pozwolić, żeby zatruwał nam życie. Warszawa, Instytut Psychologii, Zdrowia Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
