Raumsonde

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Dialäkt: Markgräflerisch (Ebringe)

E Ruumsonde isch e ubemannte Fluegkörper, wo zue Erchundigszwecke ins Weltall gschickt wird. Im Gegesatz zue eme (Erd)Satellit verlosst si d'Umlaufbahn (Orbit) vu dr Erde un fliegt e entfernts Zil im Sunnesystem a, um säll z'undersueche (z. B. Mars, Asteroide, Komete, Jupitermönd).

Wäge dr oft johrelange Dur vu Ruumsondemissione werre an die technische Inrichtige vu Ruumsonde höchsti Aforderige gstellt. D'Komponente vu Ruumsonde werre ufwändigst testet un im Reinruum zämmebaut, was die hoche Choste vu Ruumsonde erchlärt.

Säll het au dr witter Noochdeil, dass die technisch Usrüstig vu ere Ruumsonde scho bim Start un erst rächt bi dr Achumft am Zil zimli antiqiert isch. So het die Digital-Kamera vu dr Cassini-Sonde, wo 1997 gstartet isch, e Uflösig vu eim Megapixel gha - was domols vil gsi isch, aber bi dr Saturnachumft 2004 het scho jedes Mobiltelephon mit Kamera e besseri Uflösig gha.

E grosses Problem bi Ruumsonde gegenyber erdumchreisende Satelliten isch dr gross Erdabstand, wo langi Laufzitte vu dr vu dr Bodestation usgsendete Styrbefehle bewirkt. Us sällem Grund müen Ruumsonde yber Systeme verfüege, wo si in gwissem Umfang vu Bodenstatione unabhängig mache.

Fer Ruumsondemissione muess dr Ischusswinkel mit ere Gnauigkeit vu under 1 Bogesekunde festglegt werre. D'Navigation vu Ruumsonde muess mit höchster Gnauigkeit erfolge. Si erfolgt mit Hilf vum Dopplereffekt un dr Signallaufzitte. Uf sälli Art wird ihr Position mit ere Gnauigkeit vu under 1 Meter - unabhängig vu ihrer Entfernig zue dr Erde - ermiddlet.

D'Energiversorgig erfolgt bi Ruumsonde zum Mo un zue dr innere Planete Merkur bis Mars meischtens mit Solarzelle, wo yber e Akkumulator pufferet sin. Fer Ruumsonde mit churzer Läbensdur werre au numme Akkumulatore verwendet. Ruumsonden fer dr Flueg zue ussere Planete verwende fer d'Stromversorgig stets Isotopebatterie, wil mit waxendem Abstand vu dr Sunne Solarzellefläche immer ineffizienter werre. Die igstrahlt Energi pro Flächeeiheit nimmt nämli mit em Quadrat vum Abstand vu dr Sunne ab. In zehnfachem Erdabstand vu dr Sunne, also z.B. bim Saturn, isch si also numme noch 1% oder ca. 14 W/m². Au Hochleistigssolarzelle hen e Wirkigsgrad vu bestefalls 30%, so dass mer also pro Quadratmeter Solarzelle numme 4 W/m² nutze cha. Dr Bedarf vu ere Sonde lit aber bi mehrere 100 W.

Je nooch Ufgabestellig underdeilt mer Ruumsonde in:

• Vorbifluegsonde - Sonde, wo numme e Vorbiflueg ame Himmelskörper durfüehre.
• Orbiter - Sonde, wo e Umlaufbahn um e Himmelskörper ischlage.
• Lander - Sonde, wo uf eme Himmelskörper lande, do isch e witteri Underdeilig sinnvoll:
  • Hydrobot - e Sonde, wo selbständig d'Diefene vu unbechannte Gwässer erchunde cha, vorgesähe fer dr Jupitermond Europa in Verbindig mit eme Kryobot.
  • Kryobot - e Sonde, wo sich dur Eis durschmilzt um säll un drunderligendi Medie z'erchunde - un z.B. e Hydrobot underem Iis abzsetze.
  • Penetrator - e Ruumsonde, wo sich bi ere ubremste Landig bis zue einige Meter in dr z'undersuechend Himmelskörper bohrt
  • Rover - e mobiles Landegerät, womit gröseri Regione erchundet werre chönne
• Proberuckfüehrig (engl. Sample Return) - Sonde, wo Probe vume Himmelskörper oder im Weltruum igsammelti Partikel zue dr Erde zruckfüehre. Zuvor chännt ggf. e Landig uf eme Himmelskörper nötig si

E vollständigi Liste vu allene Ruumsonde mit Missionsbeschribige isch under Liste vu dr ubemannte Ruumfahrtmissione verfüegbar.