Wisconsin
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
|
|||||
| Bynaam: Badger State | |||||
 |
|||||
| Ander VSA-deelstate | |||||
| Hoofstad | Madison | ||||
| Grootste stad | Milwaukee | ||||
| Goewerneur | James Doyle, Jr. (D) | ||||
| Amptelike tale | Geen | ||||
| Tale | |||||
| Oppervlakte | 169 790 km² (23ste) | ||||
| - Land | 140 787 km² | ||||
| - Water | 28 006 km² (17%) | ||||
| Bevolking (2000) | |||||
| - Bevolking | 5 363 675 (20ste) | ||||
| - Bev.digtheid | 38,13 /km² (24ste) | ||||
| Toelating tot die Unie | |||||
| - Datum | 29 Mei 1848 | ||||
| - Rangorde | 30ste | ||||
| Tydsone | UTC -6 / Somertyd -5 | ||||
| Breedtegraad | 42°30'N tot 47°03'N | ||||
| Lengtegraad | 86°49'W tot 92°54'W | ||||
| Wydte | 420 km | ||||
| Lengte | 500 km | ||||
| Hoogte | |||||
| - Hoogste punt | 595 m | ||||
| - Gem. hoogte | 320 m | ||||
| - Laagste punt | 77 m | ||||
| Afkortings | |||||
| - VSA-poskantoor | WI | ||||
| - ISO 3166-2 | US-WI | ||||
| Webwerf | www.wisconsin.gov | ||||
Wisconsin is 'n deelstaat in die noordelike Midweste van die Verenigde State met 'n oppervlak van 169 790 vierkante kilometer (wat 'n gedeelte van die Michiganmeer insluit) en 'n bevolking van sowat 5,4 miljoen mense. Die hoofstad is Madison, die grootste stad Milwaukee.
Wisconsin word in die noorde deur die westelike deel van die Bomeer (Lake Superior) en die Opper-Skiereiland van Michigan, in die ooste deur die Michiganmeer, in die suide deur Illinois en in die weste en suidweste deur Minnesota en Iowa begrens, waarby die Mississippirivier die grenslyn tussen dié twee deelstate en Wisconsin vorm.
Wisconsin pronk met 'n groot verskeidenheid landskapsvorms, waaronder die Door-skiereiland tussen die Michiganmeer en Green Bay en een van die grootste konsentrasies van mere in sy noordelike gebiede. Sowat 45 persent van die oppervlakte is bosgebiede. Wisconsin het lankal tot 'n gewilde toeristebestemming ontwikkel.
Wisconsin was oorspronklik deur die Adena-Indiane (wat ook as Mound Builders - "Hoopbouers" - bekend staan) bewoon, maar later het ook 'n aantal ander stamme soos byvoorbeeld die Ojibwa, Menominee en Winnebago hulle in die gebied gevestig. Die Franse ontdekkingsreisiger Jean Nicolet het Wisconsin in die jaar 1634 bereik, en in 1717 is die eerste permanente Europese nedersetting gestig. Wisconsin was tot by die jaar 1763 'n Franse besitting en is daarna as gevolg van Frankryk se neerlaag in die Franse en Indiaanse Oorlog aan Groot-Brittanje afgestaan. Ná die Amerikaanse Rewolusie het Wisconsin Amerikaans geword.
Die Eerste Nasies in Wisconsin is as gevolg van 'n groot toestroom Amerikaanse setlaars onteien en uit hulle tradisionele stamgebiede verdryf. Die Wisconsin Territory is in 1836 amptelik afgebaken en in 1848 as die 30ste deelstaat tot die Unie toegelaat.
Omtrent 1900 het Wisconsin die bakermat van Amerika se Progressiewe Beweging geword en 'n leidende rol ten opsigte van sy sosiale hervormings gespeel. Vandag is Wisconsin nog steeds een van die belangrikste suiwelprodusente in die VSA, wat veral groot hoeveelhede melk, botter en kaas oplewer. Sy belangrikste nywerhede is langs die Groot Mere gekonsentreer. Wisconsin se seehawens hanteer 'n groot deel van die Groot Mere se binnelandse vragvervoer.
