Tứ pháp
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tứ pháp là danh từ để chỉ các nữ thần trong tín ngưỡng Việt Nam gồm: Mây-Mưa-Sấm-Chớp, đại diện cho các hiện tượng tự nhiên có vai trò quan trọng trong xã hội nông nghiệp. Sau này khi Phật giáo vào Việt Nam thì nhóm các nữ thần này được biến thành Tứ pháp với truyền thuyết về Phật Mẫu Man Nương.
Liên quan đến tín ngưỡng thờ nữ thần còn có hệ thống các chùa gọi là Tứ pháp, hiện chỉ thấy trong vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Các vị nữ thần đó gồm :
- Pháp Vân (nữ thần mây)
- Pháp Vũ (nữ thần mưa)
- Pháp Lôi (nữ thần sấm)
- Pháp Điện (nữ thần chớp)
Hệ thống chùa thờ Tứ Pháp còn ở một số vùng Bắc Bộ như sau:
Đầy đủ và quan trọng nhất là ở Thuận Thành, Bắc Ninh:
- Chùa Dâu (tên chữ Hán là Diên Ứng, Cổ Châu, Thiền Định) thờ Pháp Vân, nên gọi là bà Dâu
- Chùa Đậu thờ Pháp Vũ, nên gọi là bà Đậu
- Chùa Tướng (chùa Phi Tương) thờ Pháp Lôi, nên gọi là bà Tướng
- Chùa Dàn (chùa Xuân Quang) thờ Pháp Điện, nên gọi là bà Dàn
Chùa Đậu ở Bắc Ninh đã bị Pháp phá hủy, nên pho tượng Pháp Vũ đem về thờ chung trong chùa Dâu. Ngoài 4 chùa trên, còn chùa Tổ Mãn Xá(chùa Phúc Nghiêm) thờ Man Nương.
Ở Hà Nội:
- Chùa Keo (Sùng Nghiêm) Gia Lâm thờ Pháp Vân, nên gọi là bà Keo
- Chùa Nành (Ninh Hiệp) xã Ninh Hiệp thờ Pháp Vân, gọi là bà Nành
- Chùa Sét (Đại Bi) thờ cả Tứ pháp
Ngoài ra ở Thanh Trì có chùa Pháp Vân, chùa Pháp Vũ.
Ở Hưng Yên: Xã Lạc Hồng:
- Chùa Thái Lạc thờ Pháp Vân
- Chùa Hồng Cầu thờ Pháp Vũ
- Chùa Nhạc Miếu thờ Pháp Lôi
- Chùa Hồng Thái thờ Pháp Điện
Xã Lạc Đạo
- Chùa Lạc Đạo thờ Pháp Vân
- Chùa Hoằng thờ Pháp Vũ
- Chùa Hướng Đạo thờ Pháp Lôi
- Chùa Tân Nhuế thờ Pháp Điện
Ở Hà Tây
- Chùa Pháp Vân thờ Pháp Vân
- Chùa Đậu (chùa Thành Đạo) thờ Pháp Vũ
Ở Hà Nam
- Chùa Quế Lâm (chùa Bến, nên gọi là bà Bến), chùa Do Lễ, chùa Thôn Bốn, chùa Tiên thờ Pháp Vân.
- Chùa Trinh Sơn, chùa Bảo Sơn (chùa Bà Đanh) thờ Pháp Vũ (nên gọi là bà Đanh)
- Chùa Đặng Xá, chùa Nứa thờ Pháp Lôi
- Chùa Bầu thờ Pháp Điện (gọi là bà Bầu)
Trong các chùa thờ những nữ thần này, tượng của các nữ thần được tạc với kích thước to lớn hơn rất nhiều so với các tượng Phật. Hệ thống chùa Tứ pháp là chứng tích cho sự kết hợp giữa Phật giáo với các tín ngưỡng dân gian có nguồn gốc nguyên thuỷ ở Việt Nam.
