Mali

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mali Cumhuriyeti

Mali Bayrağı Mali Amblemi
National motto: Un peuple, un but, une foi
Resmi dil	Fransızca (Resmi) ve Bambara (en çok konuşulan yerel dil)
Başkent	Bamako
Cumhurbaşkanı	Amadou Toumani Touré
Birinci bakanı	Ousmane Issoufi Maïga
Yüzölçümü  - Total  - su %	23'üncü 1,240,000 km² 1.6%
Nüfus  - Total (2002)  -Nüfus yoğunluğu	68'inci 11,340,480 10.9/km²
GSMH (2003)	0.333 (174'üncü) – Düşük
Bağımsızlık  - Tarih	Fransa'dan 22 Eylül, 1960
Para birimi	Frank
Saat dilimi	UTC 0
Ulusal marşı	Pour l'Afrique et pour toi, Mali (For Africa and for You, Mali)
İnternet alan adı	.ml
Telefon kodu	223

Mali, Batı Afrika'nın yedinci büyük yüzölçümüne sahip Afrika ülkesidir. Kuzeyde Cezayir, doğuda Nijer, güneyde Fildişi Sahilleri ve Burkina Faso, güneybatıda Gine, ve son olarak da batıda Moritanya ile komşudur. Kuzeyde Sahra Çölü ile kaplı olup bu bölgede çok az nüfusa sahiptir. Çoğunluk güneyde Nijer nehri kıyısında yaşamaktadır.

Önceleri bu bölgede Mali'yi içeren topraklara hakim Gana İmparatorluğu, Mali İmparatorluğu, Songhai İmparatorluğu vardı. Fas'taki Arapların istilası 1591'de Songhai İmparatorluğu'nu sona erdirdi. Mali, Fransız sömürgesi olduktan sonra Fransız Sudanı ismini taşıdı. Günümüzde UNESCO'nun dünya mirası olarak nitelediği yerlerden biri olan, geçmişte zenginliğiyle adı duyulan efsanevi Timbuktu şehri Mali'dedir.

• Ülkenin Resmi Adı: Mali Cumhuriyeti
• Yüzölçümü: 1 240 000 km²
• Başkenti: Bamako
• Para Birimi: CFA Frankı
• Dili: Fransızca (Resmi) ve Bambara (en çok konuşulan yerel dil)
• Nüfusu: 11 340 480 kişi (2002 tahmini)

Konu başlıkları 1 Coğrafya 2 Nüfus 3 Yönetim 4 Ekonomi 5 Dış bağlantılar

[değiştir] Coğrafya

• Coğrafi konumu: 17.00 Kuzey enlemi, 4.00 Batı boylamı
• Haritadaki konumu: Afrika
• Yüzölçümü: 1.24 milyon km²
• Sınırları: toplam: 7,243 km
• Sınır komşuları: Cezayir 1,376 km, Burkina Faso 1,000 km, Gine 858 km, Fildişi Sahili 532 km, Moritanya 2,237 km, Nijer 821 km, Senegal 419 km
• Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
• İklimi: Subtropikalden çöl iklimine değişiklik gösterir.
• Deniz seviyesinden yüksekliği:
  • en alçak noktası: Senegal Nehri 23 m
  • En yüksek noktası: Hombori Tondo 1,155 m
• Doğal kaynakları: Altın, fosfat, kaolin, tuz, kireçtaşı, uranyum, hidro enerji
• Arazi kullanımı:
  • tarıma uygun topraklar: %2
  • Daimi ekinler: %0
  • Otlaklar: %25
  • Ormanlık arazi: %6
• Diğer: %67 (1993 verileri)
• Sulanan arazi: 780 km² (1993 verileri)
• Doğal afetler: Harmattan rüzgarları, tekrarlanan kuraklıklar
• Coğrafi not: kara ile çevrili

[değiştir] Nüfus

• Ortalama Ömür: 47.39 yıl (2002 tahmini)
• Okur Yazarlık Oranı: % 38 (1998 tahmini)
• Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 840 $ (2001 tahmini)
• Ortalama çocuk sayısı: 6.81 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
• HIV/AIDS
  • hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %2.03 (1999 verileri)
  • hastalığı olan insan sayısı: 100,000 (1999 verileri)
  • hastalıklarından ölenlerin sayısı: 9,900 (1999 verileri)
• Ulus: Malili
• Nüfusun etnik dağılımı: Mande %50 (Bambara, Malinke, Soninke), Peul %17, Voltaic %12, Songhai %6, Tuareg ve Moor %10, diğer %5
• Din: Müslüman %90, yerel inançlar %9, Hıristiyan %1
• Diller: Fransızca (resmi), Bambara %80, bazı Afrika lehçeleri

[değiştir] Yönetim

• Ülke adı:
  • Resmi tam adı: Mali Cumhuriyeti
  • Kısa şekli : Mali
  • Yerel tam adı: Republique de Mali
  • yerel kısa şekli: Mali
  • Eski adı: Fransız Sudanı ve Sudan Cumhuriyeti
• Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
• Başkent: Bamako
• İdari bölümler:
  • 8 bölge; Gao, Kayes, Kidal, Koulikoro, Mopti, Segou, Sikasso, Tombouctou
• Bağımsızlık günü: 22 Eylül 1960 (Fransa'dan)
• Milli bayram: Bağımsızlık günü, 22 Eylül (1960)
• Anayasa: 12 Ocak 1992

• Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ACCT, ACP (Afrika - Karayip - Pasifik Ülkeleri), AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECA (Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu), ECOWAS (Batı Afrika Ekonomik Topluluğu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), FZ, G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), MIPONUH, MONUC (BM Kongo Operasyonu), NAM, OAU (Afrika Birliği Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UN Güvenlik Konseyi, UNAMSIL (BM Sierra Leone Misyonu), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WADB (Batı Afrika Kalkınma Bankası), WAEMU (Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

[değiştir] Ekonomi

• GSYİH:
  • Satınalma Gücü paritesi - 9.1 milyar $ (2000 verileri)
  • reel büyüme: %4.8 (2000 verileri)
  • sektörel bileşim: tarım: %46
  • endüstri: %21
  • hizmet: %33 (1998)
• Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %0.8 (2000 verileri)
• Sektörlere göre işgücü dağılımı:
  • Tarım ve balıkçılık %80 (1998 verileri)
  • Endüstri: Tüketim ve gıda ürünleri, inşaat, fosfat ve altın madenciliği
• Elektrik üretimi: 445 milyon kWh (1999)
• Elektrik tüketimi: 413.9 milyon kWh (1999)
• Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999)
• Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999)
• Tarım ürünleri: Pamuk, darı, pirinç, mısır, sebze, koyun, keçi
• İhracat: 480 milyon $ (2000 verileri)
• İhracat ürünleri: pamuk %50, altın, çiftlik hayvanları (1999 verileri)
• İhracat ortakları: İtalya %18, Tayland %15, Almanya %7, Portekiz %4 (1999)
• İthalat: 575 milyon $ (2000 verileri)
• İthalat ürünleri: Makine ve araç gereç, inşaat malzemeleri, petrol, gıda maddeleri, tekstil
• İthalat ortakları: Fildişi Sahili %19, Fransa %19, Senegal %4, Benelux (Belçika, Hollanda, Lüksemburg Ekonomik Birliği) %3 (1999)
• Dış borç tutarı: 3 milyar $ (1999)
• Para birimi: Afrika Frankı (XOF)
• Para birimi kodu: XOF
• Mali yıl: Takvim yılı

[değiştir] Dış bağlantılar

• Mali Ülke Bilgileri

g • t • d İslam Konferansı Örgütü

Üyeler

Afganistan · Arnavutluk · Azerbaycan · Bahreyn · Bangladeş · Benin · Birleşik Arap Emirlikleri · Brunei · Burkina Faso · Cezayir · Cibuti · Çad · Endonezya · Fas · Fildişi Sahili · Filistin · Gabon · Gambiya · Gana · Gine Bissau · Guyana · Irak · İran · Kamerun · Katar · Kazakistan · Komor · Kuveyt · Kırgızistan · Libya · Lübnan · Malezya · Maldivler · Mali · Mısır · Moritanya · Mozambik · Nijer · Nijerya · Özbekistan · Pakistan · Senegal · Sierra Leone · Somali · Sudan · Surinam · Suriye · Suudi Arabistan · Tacikistan · Togo · Tunus · Türkiye · Türkmenistan · Uganda · Umman · Ürdün · Yemen

g • t • d İslam Konferansı Örgütü
Gözlemci Ülkeler	Bosna-Hersek · Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti · Orta Afrika Cumhuriyeti · Rusya Federasyonu · Tayland
Gözlemci Birlikler	Afrika Birliği · Arap Birliği · Bağlantısızlar Hareketi · Birleşmiş Milletler · Ekonomik İşbirliği Örgütü