Zgromadzenie Narodowe (Bułgaria)

Z Wikipedii

Bułgaria

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Bułgarii Ustrój polityczny Konstytucja Zgromadzenie Narodowe Przewodniczący: Georgi Pirinski Prezydent: Georgi Pyrwanow Premier: Sergiej Staniszew Rząd: Rząd Sergieja Staniszewa Prokurator Generalny: Boris Wełczew Podział administracyjny Partie polityczne Wybory prezydenckie Wybory parlamentarne Wybory europejskie Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Zgromadzenie Narodowe (bułg. Народно събрание, czyli Narodno sabranie) - jest od 1879 roku najwyższym organem władzy ustawodawczej w Bułgarii.

W Republice Bułgarii Zgromadzenie Narodowe stanowi jedyną izbę bułgarskiego parlamentu (unikameralizm). Składa się ono z 240 deputowanych^[1], wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kandydatem na deputowanego może każdy, kto przekroczył 21. rok życia, posiada obywatelstwo wyłącznie bułgarskie oraz nie był karany^[2].

Kadencja Zgromadzenia, zgodnie z Konstytucją, trwa cztery lata^[3]; rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego Zgromadzenia (które zwołuje prezydent)^[4] i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Zgromadzenia następnej kadencji.

Zgromadzenie obraduje ciągle^[5], jego obrady są jawne (transmitowane przez radio i telewizję)^[6].

Spis treści 1 Organy Zgromadzenia 2 Funkcje i uprawnienia Zgromadzenia 2.1 Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza 2.2 Funkcja kreacyjna 2.3 Funkcja kontrolna 3 Wielkie Zgromadzenie Narodowe (Konstytuanta) 4 Kadencje Zgromadzenia Narodowego w latach 1914-1946 5 Kadencje Zgromadzenia Narodowego w BRL 6 Kadencje Zgromadzenia Narodowego od 1990 7 Budynek 8 Przypisy 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Organy Zgromadzenia

• Przewodniczący
• Prezydium
• Sekretarz Generalny
• Komisje parlamentarne^[7]

Od 11 lipca 2005 roku Przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego jest Georgi Pirinski (BPS). W skład prezydium wchodzi przewodniczący oraz wiceprzewodniczący: Petyr Beron (bezpartyjny), Filip Dimitrow (ZSD), Anastazja Dimitrowa-Moser (BZL), Kamelia Kasabowa (Narodowy Ruch na rzecz Stabilności i Postępu), Ljuben Kornezow (BPS), Younal Loutfi (Ruch na rzecz Praw i Wolności) oraz Ekaterina Michajłowa (Demokraci na rzecz Silnej Bułgarii). Funkcję sekretarza generalnego Zgromadzenia, odpowiedzialnego za nadzorowanie spraw administracyjno-porządkowych, sprawuje Ognian Awramow.

[edytuj] Funkcje i uprawnienia Zgromadzenia

Zgromadzeniu Narodowemu poświęcone są artykuły 62.-91. Konstytucji; funkcje i uprawnienia Zgromadzenia regulują artykuły 84.-91^[8].

[edytuj] Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza

• ustanawianie ustroju państwa
• stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) oraz uchwał
• określanie podstawowych kierunków działalności państwa

[edytuj] Funkcja kreacyjna

• powoływanie na stanowiska i zatwierdzanie składu rządu
• w szczególnym wypadku – prawo do samodzielnego powołania rządu (w przypadku uchwalenia wotum nieufności)
• wybór i powoływanie na stanowiska m.in. prezesa Narodowego Banku Bułgarskiego
• ratyfikowanie większości międzynarodowych aktów prawnych (wymienionych w $1 Art. 85. Konstytucji)
• podejmowanie uchwały o wypowiedzeniu wojny i warunkach pokoju
• podejmowanie uchwały o rozmieszczeniu wojsk bułgarskich poza granicami kraju
• na wniosek prezydenta lub premiera wprowadzenie stanu wojennego lub stanu wyjątkowego w całym kraju
• rozpisywanie wyborów prezydenckich
• odznaczanie medalami i orderami

[edytuj] Funkcja kontrolna

• wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra
• absolutorium budżetowe
• zapytanie i interpelacje skierowane do członków rządu

[edytuj] Wielkie Zgromadzenie Narodowe (Konstytuanta)

Wielkie Zgromadzenie Narodowe (bułg Велико народно събрание) może być zwołane w przypadku rozwiązania spraw systemowych, takich jak wprowadzenie nowej konstytucji, czy zmiana granicy kraju. Może również, w przypadku niezwołania w tym czasie Zgromadzenia Narodowego, tymczasowo przejąć wszystkie jego kompetencje.

Wielkie Zgromadzenie Narodowe pojawiło się po raz pierwszy w Konstytucji Tyrnowskiej w 1879 roku. Do czasu likwidacji w 1947 roku (Konstytucja Dymitrowa) było zwoływane siedmiokrotnie. W 1990 roku, po upadku systemu komunistycznego, ponownie pojawiło się w ustawodawstwie bułgarskim.

W skład Wielkiego Zgromadzenia Narodowego wchodzi 400 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych. Ustawy przedstawiane przed Konstytuantą wchodzą w życie, jeśli za ich wprowadzeniem zagłosuje 2/3 deputowanych w trzech głosowaniach odbywających się w różnych dniach.

Ostatnia sesja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego twała od 10 lipca 1990 do 12 lipca 1991 roku. Jej owocem jest obecna Konstytucja.

[edytuj] Kadencje Zgromadzenia Narodowego w latach 1914-1946

Kadencja ZN	Wybory	Od	Do	Przewodniczący ZN
17. kadencja ZN		20 marca 1914	15 kwietnia 1919	Dimityr Waczow
18. kadencja ZN		2 października 1919	20 lutego 1920	Najczo Canow, Nedjałko Atanasow
19. kadencja ZN		15 kwietnia 1920	11 marca 1923	Aleksandyr Botew, Nedjałko Atanasow
20. kadencja ZN		21 maja 1923	11 czerwca 1923	Aleksandyr Botew
21. kadencja ZN		9 grudnia 1923	15 kwietnia 1927	Todor Kulew, Aleksandyr Cankow
22. kadencja ZN		19 czerwca 1927	18 kwietnia 1931	Aleksandyr Cankow, Nikoła Najdenow
23. kadencja ZN		20 sierpnia 1931	19 maja 1934	Stefan Stefanow, Aleksandyr Malinow
24. kadencja ZN		22 maja 1938	27 kwietnia 1939	Stojczo Moszanow
25. kadencja ZN		24 lutego 1940	23 sierpnia 1944	Nikoła Łogofetow, Christo Kałfow
26. kadencja ZN		25 grudnia 1945	28 września 1946	Wasyl Kołarow

[edytuj] Kadencje Zgromadzenia Narodowego w BRL

Kadencja ZN	Wybory	Od	Do	Przewodniczący ZN
VI Wielkie Zgromadzenie Narodowe		7 listopada 1946	21 października 1949	Wasyl Kołarow
1. (27.) kadencja ZN		17 stycznia 1950	2 listopada 1953	Ferdinand Kozowski
2. (28.) kadencja ZN		14 stycznia 1954	11 grudnia 1957	Ferdinand Kozowski
3. (29.) kadencja ZN		13 stycznia 1958	4 listopada 1961	Ferdinand Kozowski
4. (30.) kadencja ZN		15 marca 1962	8 grudnia 1965	Ferdinand Kozowski, Sawa Ganowski, Dimityr Ganew, Georgi Trajkow
5. (31.) kadencja ZN		11 marca 1966	18 maja 1971	Sawa Ganowski
6. (32.) kadencja ZN		7 lipca 1971	9 marca 1976	Georgi Trajkow, Władimir Bonew
7. (33.) kadencja ZN		15 czerwca 1976	7 kwietnia 1981	Władimir Bonew
8. (34.) kadencja ZN		16 czerwca 1981	21 marca 1986	Stanko Todorow
9. (35.) kadencja ZN		17 czerwca 1986	3 kwietnia 1990	Stanko Todorow

[edytuj] Kadencje Zgromadzenia Narodowego od 1990

Kadencja ZN	Wybory	Od	Do	Przewodniczący ZN
VII Wielkie Zgromadzenie Narodowe		10 lipca 1990	2 października 1991[9]	Nikołaj Todorow
36. kadencja ZN		4 listopada 1991	17 października 1994	Stefan Sawow
37. kadencja ZN		12 stycznia 1995	13 lutego 1997	Błagowest Sendow
38. kadencja ZN		7 maja 1997	19 kwietnia 2001	Jordan Sokołow
39. kadencja ZN		5 lipca 2001	17 czerwca 2005	Ognian Gerdżikow, Borisław Welikow
40. kadencja ZN	25 czerwca 2005	11 lipca 2005	-	Georgi Pirinski

[edytuj] Budynek

Obecny budynek, w którym obraduje Zgromadzenie Narodowe, mieści się przy ulicy Zgromadzenia Narodowego 2 w Sofii. Został zbudowany w latach 1884-1886. Jego projektantem był znany architekt Konstantin Jovanović, absolwent uczelni technicznych w Austrii i Szwajcarii, także twórca budynku serbskiego parlamentu. Wygląd zewnętrzny oraz wyposażenie są utrzymane w stylu neorenesansowym.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Art. 63 Konstytucji Bułgarii
2. ↑ Art. 65 Konstytucji Bułgarii.
3. ↑ Art. 64 Konstytucji Bułgarii
4. ↑ Art. 75 Konstytucji Bułgarii.
5. ↑ Art. 74. Konstytucji Bułgarii.
6. ↑ Art. 82. Konstytucji Bułgarii.
7. ↑ Schemat administracji Zgromadzenia Narodowego.
8. ↑ Art. 84. Konstytucji Bułgarii.
9. ↑ Wielkie Zgromadzenie Narodowe oficjalnie zakończyło swoje prace 12 lipca 1991 roku. Do października funkcjonowało jako zwykłe Zgromadzenie Narodowe.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
• Historia Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego