Rada Najwyższa Ukrainy

Z Wikipedii

Ukraina

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Ukrainy Ustrój polityczny Konstytucja Rada Najwyższa Przewodniczący Arsenij Jaceniuk Sąd Konstytucyjny Prezydent Wiktor Juszczenko Premier Julia Tymoszenko Rząd Podział administracyjny Partie polityczne Wybory parlamentarne Wybory prezydenckie Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Rada Najwyższa Ukrainy (ukr. Верховна Рада України, "Werchowna Rada") to jednoizbowy parlament Ukrainy. Nazwa ta jest typowa dla krajów post-radzieckich, których parlamenty często noszą nazwę "Rad Najwyższych" (ros. Верховный Совет). Nazwę taką nosi również parlament Autonomicznej Republiki Krym. Obecna Rada Najwyższa Ukrainy jest bezpośrednią następczynią Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR, która w 1991 ogłosiła niezależność kraju i odłączenie się od Związku Radzieckiego.

Rada składa się z 450 posłów wybranych w równych, bezpośrednich i tajnych wyborach powszechnych. Ordynacja wyborcza do 2002 stanowiła połączenie ordynacji większościowej i proporcjonalnej. Połowa posłów wybieranych była w okręgach jednomandatowych, a druga połowa - w wyborach proporcjonalnych z listami partyjnymi wystawionymi przez partie polityczne lub bloki wyborcze takich partii.

Od 2006 zmieniono zasady wyborów, rezygnując z wyboru połowy posłów w okręgach jednomandatowych. Aktualnie Ukraina stanowi jeden okręg wyborczy. Listę wyborczą, liczącą do 450 osób, mogą wystawiać wyłącznie zarejestrowane partie polityczne lub bloki wyborcze będące koalicją takich partii. Mandaty dzielone są proporcjonalnie pomiędzy te ugrupowania, które przekroczą wynoszący 3% próg wyborczy. Do parlamentu wchodzą kolejne osoby z listy. Ewentualne objęcie po wyborach jakiejkolwiek funkcji w administracji rządowej, samorządowej czy prezydenckiej wiąże się z koniecznością złożenia mandatu.

Kadencja parlamentu trwa cztery lata. W jego skład może zostać wybrany obywatel Ukrainy, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 21 rok życia, dysponuje prawami wyborczymi i przebywa na terytorium Ukrainy od co najmniej pięciu lat. Nie może zostać wybrany do ukraińskiego parlamentu ten, na kim ciąży wyrok za przestępstwo umyślne. Deputowani do parlamentu mogą tworzyć frakcje. W skład każdej z frakcji musi wchodzić co najmniej 14 deputowanych. Terminowe wybory do Rady Najwyższej odbywają się w ostatnią niedzielę ostatniego miesiąca piątego roku kadencji urzędującego składu. Przedterminowe wybory odbywają się w przeciągu sześćdziesięciu dni od dnia opublikowania postanowienia o rozwiązaniu parlamentu.

Przed wstąpieniem na stanowisko deputowanego do Rady Najwyższej wymagane jest złożenie przysięgi następującej treści: Przysięgam na wierność Ukrainie. Zobowiązuję się wszystkimi swoimi siłami bronić suwerenności i niezależności Ukrainy, dbać o dobro Ojczyzny i dobrobyt ukraińskiego narodu. Przysięgam przestrzegać Konstytucji Ukrainy oraz ustaw Ukrainy, wykonywać swoje obowiązki w interesie wszystkich rodaków. Odmowa złożenia przysięgi oznacza zrzeczenie się mandatu.

Rada Najwyższa pracuje w trybie sesyjnym. Obrady Rady Najwyższej są jawne. Mogą zostać utajnione, jeśli decyzję taką podejmie większość konstytucyjnego składu Rady.

[edytuj] Uprawnienia Werchownej Rady

• wnoszenie zmian do Konstytucji Ukrainy
• ogłaszanie referendum
• uchwalanie ustaw
• zatwierdzanie budżetu i wnoszenie do niego zmian oraz kontrola nad jego wykonywaniem
• kształtowanie zasad polityki wewnętrznej i zewnętrznej
• zatwierdzanie ogólnopaństwowych programów rozwoju ekonomicznego, naukowo-technicznego, socjalnego i narodowo-kulturalnego
• wysłuchiwanie orędzia prezydenta
• ogłaszanie stanu wojny oraz zatwierdzanie traktatów pokojowych, a także zatwierdzanie decyzji prezydenta o wykorzystaniu Sił Zbrojnych Ukrainy oraz innych formacji wojskowych w razie napaści zbrojnej
• możliwość usunięcia prezydenta w drodze specjalnej procedury (impeachment)
• kształtowanie programu działalności Gabinetu Ministrów
• powoływanie na wniosek prezydenta Premiera Ukrainy, Ministra Obrony, Ministra Spraw Zagranicznych, zwierzchnika Służby Bezpieczeństwa Ukrainy; powoływanie na wniosek premiera innych członków Gabinetu Ministrów, głowy Antymonopolowego Komitetu Ukrainy, Głowy Państwowego Komitetu Telewizji i Radiofonii Ukrainy; zwalnianie wyżej wymienionych osób z zajmowanych stanowisk, składanie wniosku o dymisję Premiera Ukrainy oraz innych członków Gabinetu Ministrów
• kontrola działalności Rady Ministrów
• przyjmowanie regulaminu Rady Najwyższej
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego Głowy oraz innych członków Izby Obrachunkowej
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego Pełnomocnika rady Najwyższej do spraw praw człowieka oraz wysłuchiwanie jego corocznych sprawozdań o stanie dotrzymywania i obrony praw i wolności człowieka na Ukrainie
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego na wniosek prezydenta Ukrainy głowy Narodowego Banku Ukrainy
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego połowy składu Rady Narodowego Banku Ukrainy
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego połowy składu Narodowej Rady Ukrainy do spraw Telewizji i Radiofonii
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego na wniosek prezydenta Ukrainy członków Centralnej Komisji Wyborczej
• zatwierdzanie ogólnej struktury, liczebności i wyznaczanie funkcji Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Sił Zbrojnych Ukrainy, innych utworzonych na podstawie odpowiednich ustaw formacji wojskowych
• uchwalanie decyzji o udzieleniu pomocy wojskowej innym państwom, wysyłaniu ukraińskich oddziałów wojskowych na terytorium innych krajów oraz dopuszczaniu na terytorium Ukrainy odzdziałów sił zbrojnych innych państw
• ustanawianie symboli państwowych Ukrainy
• udzielanie zgody prezydentowi Ukrainy na powołanie i zwolnienie ze stanowiska Prokuratora Generalnego Ukrainy, uchwalanie wotum nieufności Generalnemu Prokuratorowi, co skutkuje jego dymisją
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego jednej trzeciej składu Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy
• powoływania sędziów na termin nieograniczony
• rozwiązanie Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krym w przypadku stwierdzenia przez trybunał Konstytucyjny Ukrainy naruszenia przez nią Konstytucji i innych praw Ukrainy; zwoływanie przedterminowych wyborów do Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krym
• uchwalanie zmian w strukturze administracyjnej państwa oraz zmiany nazewnictwa poszczególnych jej jednostek
• zwoływanie wyborów do organów samorządu terytorialnego
• zatwierdzanie w przypadku wydania przez prezydenta odpowiednich ukazów ogólnej lub częściowej mobilizacji oraz uznawanie poszczególnych rejonów za strefy nadzwyczajnej sytuacji ekologicznej
• przyjmowanie co najmniej jedną trzecią głosów konstytucyjnego składu Rady Najwyższej wniosku o skierowaniu zapytania do prezydenta Ukrainy
• powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego kierownika kancelarii Rady Najwyższej oraz zatwierdzanie budżetu Rady Najwyższej oraz struktury jej kancelarii
• zatwierdzanie Konstytucji Autonomicznej Republiki Krym oraz wprowadzanych do niej zmian

Siedziba Rady mieści się w neoklasycystycznym budynku przy ulicy Hruszewśkiego w Kijowie.

[edytuj] Kadencje Najwyższej Rady Ukrainy

• I kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 1990-1994
• II kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 1994-1998
• III kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 1998-2002
• IV kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 2002-2006
• V kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 2006-2007
• VI kadencja Rady Najwyższej Ukrainy 2007-

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Rada Najwyższa Ukrainy